Avrupa Birliği’nde (AB) bulunan 23 ülke, askeri fonlar, silah geliştirme ve Avrupa savunma sektörünü kalkındırma konularında ortak bir Avrupa Savunma Fonu oluşturulması için anlaşmaya vardı.
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, 23 üye ülkenin ortak bildiriye imza atmasından sonra “Avrupa savunması için tarihi bir gün” ifadesini kullandı. Mogherini, bu yeni bildiri stratejik bağımsızlığını güçlendirmek için askeri yeteneklerimizi daha da geliştirmemizi sağlayacak” dedi.
60 yıl önce Avrupa Savunma Grubunun kuruluşunun başarısızlığından bu yana, Avrupalılar bu alanda başarı sağlayamadı. Çünkü birçok ülke yalnızca ulusal egemenlikle bağlı kaldı. Ancak Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakından bu yana süregelen krizler, Ukrayna’nın doğusundaki çatışmalar, mülteci dalgası ve İngiltere’nin ayrılma kararı alması görüşleri değiştirdi.
Fransa’ın Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, “Bu girişim 2015 yılında artan saldırılara ve Kırım krizine tepkidir” dedi.
Alman Savunma Bakanı Ursula von der Leyen, “Özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasından sonra Avrupa’nın savunma konusunda kendi ayakları üzerinde durmasının vakti geldi. Bu NATO’yu tamamlayıcı nitelikte, Avrupa’nın karşılaştığı güvenlik sorunlarına çevremizdeki kimsenin çözüm bulamayacağını görüyoruz. Bunu biz yapmalıyız” şeklinde konuştu.
Teoride bu işbirliği, AB savaş birimleri için işlevsel bir karargahın ya da operasyonel lojistik platformların kurulmasını ve ekipmanların geliştirilmesini sağlayabilir.
Avrupa Savunma Fonu için şimdiden 50’den fazla proje sunulduğunu belirten Mogherini, ABD rekabetiyle karşılaştırıldığında, Yapılandırılmış Daimi İşbirliği’nin (PESCO) parçalanmış savunma sanayii için maddi kaynak sağladığını belirtti.
Savunma uzmanı Frederic Morrow, ”Projelerin oybirliği ile seçilecek katılımcı sayısı, harekete geçme şansının olmayacağı anlamına geliyor” dedi. Fakat Brüksel’deki yerel kaynaklar, bu girişime katılacak ülkelerin savunma bütçelerini düzenli olarak artırma taahhüdünde bulunacaklarını vurguladı.
Birçok katılımcı, araştırmaya yatırım yapmak için iddialı hedeflerle birlikte Avrupa ordularının stratejik boşluklarının bazılarını kapatmayı vadediyor. Aynı zamanda bildirilen hedefler AB için daha hızlı askeri misyonlar yaratmak. Bu da devletlerin birlik gönderme konusundaki isteksizlikleri ile çatışıyor.
İngiltere, Avrupa ordusuna karşı çıkıyor
Geleneksel olarak NATO’ya bağlı ve AB’de en büyük askeri bütçeye sahip olan İngiltere şiddetle bir şekilde olası bir Avrupa ordusuna karşı çıkıyor.
Fakat İngiltere’nin AB’den ayrılma tarihi yaklaşıyor. İngiltere, Danimarka gibi kendini PESCO’dan dışarıda tuttu. Fakat İngiltere, Dışişleri Bakanı’nın umut verici bir girişim olarak tanımladığı bu girişimi engellemek istemiyor.
AB savunma sanayisini teşvik etmek için yıllık 5.5 milyar euro ayırarak bir fon oluşturmak istiyor. Ayrıca bahar ayında Afrika’da savaşsız 3 operasyon düzenlemeyi planlıyor. Önümüzdeki aralık ayında resmi olarak başlayacak PESCO’ya İrlanda, Portekiz ve Malta da katılmadı.
Ortak bildiriyi imzalayan AB üye ülkeleri şöyle: Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Kıbrıs, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Hollada, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya, İspanya ve İsveç. Diğer üye ülkeler de ilerde katılabilecek.