Riyad/Nayef er-Reşid

Suudi Arabistan tarafından Yemen’de başlatılan mayın temizleme projesiyle Yemenlilerin çektiği acıların hafifletilmesi ve insani dramın önüne geçilmesi hedeflemiyor. Şarku’l Avsat’a özel açıklamalarda bulunan Mayın Temizleme Projesi (Masam) Direktörü Usame el- Kusaybi şu ana kadar 1 milyon mayının temizlendiğini söyledi.

Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi (KSRelief) tarafından Yemen’de başlatılan Mayın Temizleme Projesi (Masam) Direktörü Usame el- Kusaybi, 400’ün üzerinde uzmanın ülke topraklarını mayınlardan temizlemek için çalışmalar yürüttüğünü söyledi. İnsani yardım amacıyla yürütülen projeyle Yemen’in tüm bölgelerindeki mayınların temizlenmesinin hedeflendiğini vurguladı.

Kusaybi, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda 40 milyon dolar değerindeki projenin 1 yıl süreceğini, başta hazırlık, eğitim, mayın temizleme ekiplerinin hazırlanması, ekiplerin sahaya yayılması ve Yemenli kadrolara deneyimin aktarılması olmak üzere 5 aşamada gerçekleştirileceğini belirtti. Projenin Suudi kadroları ve uluslararası uzmanlarca uygulandığını kaydetti.

Yemen’in İran tarafından desteklenen darbeci Husi milisleri tarafından gömülen mayınlar nedeniyle acı çektiğini belirten Kusaybi milislerin ülkenin farklı bölgelerine yaklaşık 1 milyon mayın döşediğine dikkat çekti.

Kusaybi, altyapıyı yerle bir eden ve benzeri görülmemiş şekilde gelişi güzel olarak mayın döşeyen Yemen’deki darbeci güçlerin masum sivilleri hedef alarak kadın, çocuk ve yaşlılardan çok sayıda ölüme ve yaralanmaya neden olduğunu söyledi. Ayrıca güvenliği ve hayatı tehdit eden birçok eylemde bulunduklarını vurguladı. Bu nedenle söz konusu projeyle binlerce kadın, yaşlı ve çocuğun ölmesine neden olan mayın ve patlamamış mühimmat kalıntılarından tüm Yemen topraklarını temizlemeyi amaçladıklarını kaydetti.

Proje Direktörü ayrıca başta Suudi Arabistan’dan olmak üzere uluslararası uzmanların da katılım gösterdiği eğitim kadrolarının hazırlandığına işarette bulundu. Ayrıca Yemen’de çalışan kadroların rehabilitasyonu ve çalışmaları yürütmeleri için modern ekipman ve mekanizmalarla donatıldığını söyledi.

Mayın Temizleme Projesi (Masam) Direktörü Usame el- Kusaybi, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda yürütülen çalışmaları ve süreci tüm ayrıntılarıyla anlattı.

-‘Masam’ projesi nedir?

Suudi Arabistan Mayın Temizleme Projesi (Masam) insani amaçlı, Yemen’in tüm bölgelerinde binlerce kadın, yaşlı ve çocuğun ölmesine neden olan mayın ve patlamamış mühimmat kalıntılarının temizlenmesini amaçlayan projenin adıdır.

-Proje kim tarafından finanse ediliyor?

Suudi Arabistan’ın Yemen’e sunduğu destek onlarca yıldır Krallık’ın öncelikleri arasında bulunuyor. Suudi Arabistan ve Yemen arasında komşuluk, din, dil, ailevi ve sosyal ilişkiler mevcut. Proje, Yemen’de önemli rol oynayan Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi (KSRelief) tarafından finanse ediliyor. Merkez, 1,6 milyar dolar değerinde 262 proje sundu. Merkez Yemen’de ayrıca gıda güvenliği, sağlık, barınma, toplumsal destek, eğitim projeleri ve önemli başka programlar da yürütüyor. Masam projesi Yemen topraklarına, özellikle de Marib, Aden, Sana ve Taiz illerine gelişigüzel döşenmiş mayınları temizlemeyi hedefliyor. Ayrıca Yemen halkını hedefleyen mayınların döşenmesinden kaynaklanan insani trajedilerin üstesinden gelmek için yardımcı olma amacı taşıyor. Marib ilinde çok önemli bir insani çalışma yürüten protez merkezi var. Mayın nedeniyle sakat kalan 195’ten fazla kişiye 305 protez takıldı. Merkez, mayın kurbanlarının çoğunluğunu oluşturan kadınlara ve çocuklara yoğunlaşıyor. Yaşları 12 ila 72 arasında değişen çok sayıda yaralı için gerekli tedavi ve rehabilitasyonu sağlıyor.

-Elinizde darbeci milislerin döşediği mayınların sayısı hakkında veri var mı?

Masam Projesi, KSRelief tarafından Yemen halkına sunulan hayır ve bağış defterine kaydediliyor. Yemenli yetkililerin açıkladığı ilk istatistikler, Husi milisleri tarafından Yemen’in çeşitli bölgelerine döşenen mayınların sayısının yaklaşık 1 milyon olduğunu gösteriyor.

-Proje ne zaman hayata geçti?
Saha ekipleri, Suudi Arabistan ile Yemen arasındaki sınırda bir süredir faaliyet gösteriyor. Marib’deki mayın temizleme ekibi çalışmalarına iki ay önce başladı.

-Projenin ayrıntılı planı nedir?

Suudi ve uluslararası uzmanlardan oluşan eğitim kadroları hazırlandı. Yemen’de çalışan kadroların rehabilitasyonu ve çalışmalarını yürütmeleri için modern ekipman ve mekanizmalarla donatıldılar. Operasyon planı ana merkez olması nedeniyle Marib ve çevresinde çalışmak üzere geliştirildi.

-Yemen Ulusal Mayın Temizleme Programı ile kıyaslandığında projenin rolü nedir?

Yemen Ulusal Mayın Temizleme Programı ile Masam projesi arasında sıkı bir işbirliği bulunuyor. Her proje mayın temizleme görevinde bir diğerini tamamlar. Masam, operasyon talimatları verme ve mayın sökmekten sorumlu. Suudi Arabistan bağışçı ülke konumunda bulunuyor.

-Daha önce böyle bir projeyi ne gördük ne de duyduk… Projenin detaylarına ilişkin neler söylersiniz?

Masam projesi, türünün ilk örneği sayılıyor. Projenin ilanından itibaren 3 ay içerisinde başlayan acil durum planı adı altında bir eylem planı geliştirildi. Nüfus ve sivil toplum üzerinde önemli bir etkisi olan ‘yüksek etkili’ alanlar hedefleniyor.

-Proje ile Yemen halkına verilen güvencenin kapsamı nedir?

Suudi Arabistan’ın insani ve hayati projesi Yemen halkına şu anın ve geleceğin güveliğinin güvencesinin sağlıyor. Yemen’in tüm bölgelerine hizmet sunan tek kalkınma projesi olarak kabul ediliyor.

-Bu aşamada hedefte hangi iller var?

Masam projesinin ilk aşamasında Marib, Aden, Taiz ve Sana’nın temizlenmesi hedefleniyor.

-Herhangi bir şehre girilmeden proje kapsamında önce yapılan çalışmalar neler?

Bölge halkını doğrudan etkileyen alanların temizliğine başlanmadan önce okullarda, altyapılarda ve çiftliklerde uzman ekipler tarafından saha denemeleri yapılıyor.

-Darbeci milislerin çöl bölgelerine döşediği mayınları temizlemek için de bir eylem planı var mı?

Yüksek etkili alanlardaki mayın temizleme faaliyetleri sona erdikten sonra çöl bölgelerine döşenen mayınlar da temizlenecek.

-Masam projesinin bünyesinde kaç ekip çalışıyor?

Yemen’de mayın temizleyen 32 saha ekibi var. Proje kapsamında çalışan uzman sayısı da 400’ün üzerinde. Masam projesinin yönetimi altında acil müdahale ve bomba imha gibi başka ekipler de bulunuyor. Ayrıca bomba aramak için uzman ekipler de mevcut.

-Nasıl bir strateji izleniyor? Diğer bir deyişle mayın temizleme çalışmaları Yemen Ulusal Ordu Güçleri, Halk Direniş Kuvvetleri ve Yemen’de Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu’nun (Arap Koalisyonu) kurtardığı bölgelerde mi yoksa önceden belirlenmiş alanlarda mı gerçekleşecek?

Projenin ilanından itibaren 3 ay içerisinde başlayan acil durum planı adı altında bir eylem planı geliştirildi. Çalışmalar, mülkiyeti Yemen’e ait halk ve sivil toplum için yüksek etki alanlarında yürütülecek. Burada Masam projesinin mezhep merkezli olmayan, etnik ayrım yapılmaksızın Yemen’in bütün bölgelerindeki mayınları temizlemeyi hedeflediğini vurgulamak isterim. Proje çalışmaları tamamen insani hedeflere ve ilgili uluslararası yasaların ve yönetmeliklerin benimsenmesine dayanıyor. Masam projesi Yemen’deki duruma değil, insani meselelere odaklanıyor.

-Konuşmanızdan başka bölgelerin de gündemde olduğunu anlıyorum…

Evet. Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi’nin talimatları Yemen’in tamamına hizmet sağlanması yönünde. Bunun için çalışıyoruz. Bu hedefe ulaşacağız.

-Masam projesi, ne gibi zorluklarla ve tehditlerle karşı karşıya kalıyor?

Proje tamamen insani nedenlerle yürütülüyor. Mayınlar tüm dünya ülkeleri için büyük bir sorundur. Karşılaştığımız zorlukların başında arazi şartları ve söz konusu bölgelere ulaşımın zorluğu geliyor.

-Projenin Husi milislerinin kontrolü altındaki bölgelere yönelik ne gibi bir eylem planı var?

Yemen’de ulaşabildiğimiz en geniş bölgede çalışmalar yürütmeye çalışacağız. Sana’da bizim denetimimizde olan ekipler tarafından hazırlanan bir planımız var. Projenin karşı karşıya olduğu tüm zorlukların üstesinden gelinmesinde sıkıntı yaşanmayacaktır.