Moskova, Suriye’nin geleceğinde, Rusya Federasyonu’na benzer şekilde federatif bir yönetim görüyor. Rusya, Kürtleri Suriye’nin geleceğini şekillendirmede baş aktör gördüğü için doğal gaz ve petrol kaynaklarının bulunduğu Fırat nehrinin doğusunu Suriye Demokratik Güçleri’nin ( SDG) ele geçirmesinden de endişe etmiyor.
Yerleşim planı önümüzdeki birkaç hafta içinde Rakka ve Deyr-i Zor DEAŞ’tan alındıktan sonra başlayacak. Çözümle ilgili atılan ilk adım Rus askeri üssünün bulunduğu Himeymim’de, Suriye’deki taraflarla ulusal bir kongre düzenlemek olacak. Bu toplantının Rusya’da mart ayında gerçekleşecek seçimlerden önce ulusal kongreye hazırlık olarak ayın 29’un da düzenlenmesi bekleniyor.
Batılı diplomatik kaynakların bildirdiğine göre, geçtiğimiz hafta Moskova’da Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Halk Savunma Birlikleri (YPG) Genel Komutanı Sipan Hemo ile sürpriz bir toplantı gerçekleştirdi. Hemo geçtiğimiz ay Suriye’de Şoygu ile görüşmüş ve bu görüşme Rusya ile Kürtler arasında en üst düzeyde yapılan ilk toplantı olmuştu.
YPG, Rusya ile üç konu hakkında görüşmelerde bulanacak
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre geçtiğimiz hafta Halep’in kuzeyinde Rus helikopterinin düşmesinden sonra Hemo önce Himeymim’deki Rus üssüne sonra da Moskova’ya üç konu hakkında görüşmek üzere gitti.
Birinci konu Deyr-i Zor’un geleceğiyle ilgili. Rusya ve SDG İle yapılan görüşmelerde başını Amerikan’ın çektiği Koalisyon güçlerinin desteğiyle doğal gaz, petrol ve barajların bulunduğu Fırat’ın doğusu PYD’nin kontrolüne verilmesi kararlaştırıldı.
Koalisyon güçlerinin DEAŞ’ı Rakka’dan temizleme planı neredeyse sonlanmak üzere. DEAŞ şehrin 1.5 km içlerinde 6 bin kişinin yaşadığı bölgeye çekilerek hezimetini sivilleri kalkan olarak kullanarak ertelemeye çalışıyor.
Afrin, Kuzey Suriye Federasyonu sınırları içinde yer alıyor
İkinci konu ise Fırat nehrinin batısındaki Halep kırsalındaki Afrin’in geleceğiyle ilgili. Bilindiği gibi burası PYD’nin kuruluşunu ilan ettiği Kuzey Suriye Federasyonu sınırları içinde yer alıyor. Federasyona Cezire kantonu ve Fırat’ın doğusu da dahil.
YPG Komutanı Hemo Ruslarla görüşmesinde Türkiye’nin İdlib’e girerek Afrin’i ekonomik ablukaya alma niyeti taşıdığını dile getirdi. Hemo “Türkiye’nin tutumu gerilimi azaltmaya değil arttırmaya yarar. Bu durum, barutla ateşe gitmek gibi” dedi.
Öte yandan Rusya ise Afrin’e değil, Astana sürecinde kararlaştırılan çatışmasızlık bölgeleri oluşturmak için Türkiye’nin İdlib’e girmesi konusuna yoğunlaşmış durumda. Türk ordusu İdlib ve Halep arasında gözlemcilerin konuşlandırılacağı alanları keşfetmek için Suriye’ye girdi. Türkiye burada örgütler arasında ve örgütlerin Esed güçleriyle çatışmalarına karşı ateşkes sağlamak istiyor. Ardından Heyetu tahriru’ş Şam (Nusra) örgütü ve ateşkese yanaşmayan taraflarla da savaşmaya hazırlanıyor. Kürt komutanlar ise Türkiye’nin Afrin’e saldırmayacağına dair güvence istiyorlar.
Rusya, Suriye’de federasyonu ön görüyor
YPG’nin Rusya’yla görüştüğü üçüncü konusu ise Suriye’nin siyasi geleceğiyle ilgili. Görüşmelerde Rusya, PYD’nin Suriye’nin doğusunda ve kuzeyindeki geniş bölgeleri hakimiyeti altına almasını ve DEAŞ’la mücadelesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Kaynakların bildirdiğine göre “ Rusya açıkça Suriye’nin geleceğini Rusya’dakine benzer şekilde federasyon olarak görüyor. Rusya bu bölgede 70 binden fazla militana sahip olan ve Arap örgütlerle birlikte Suriye’nin üçte birini elinde bulunduran YPG’yi istihdam etmek istiyor. Rusya’nın Esed’in federal çözümü kabullenmesi için Rakka üzerinden baskı yapıyor.
Taslak, yerel idari yönetimi teşvik ediyor
Öte yandan Rusya’nın Suriye’nin gelecek tasavvurundaki genişletilmiş ademi merkeziyetçilik fikrinin Amerika’dan ve diğer devletlerden çok da farklı olmadığına inanılıyor. Bunun işaretleri geçen yıl Rusya’nın Suriye için hazırladığı anayasa taslağında görülüyor. Taslak, yerel idari yönetimi teşvik ediyor; hatta ülkenin yüzde 15’ini elinde bulunduran muhaliflerin yerel meclis kurabilmesini içeriyor.
Rusya, ulusal kongre düzenlemek istiyor
Kaynakların bildirdiğine göre Rusya, askeri üssünde bu ayın 29’unda Esed hükümeti, muhalifler ve barış temsilcilerinin katılacağı bir ulusal kongre düzenlemek istiyor. Bu kongrede 5 husus üzerinde durulacak. Bunlar; Genel olarak Suriye’nin durumu, taraflar arasında gerilimin azaltılması, Suriye anayasası, Suriye’nin geleceğiyle ilgili planlar için komisyonların kurulması ve genel bir kongre hazırlığı
Muhaliflerin bu kongreyle ilgili korkusu tarafları Riyad, Astana ve Cenevre anlaşmalarından uzaklaştıracak alternatif bir kongre olması yönünde.