Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, çarşamba günü Çin Komünist Partisi Konferansı’nın açılışında yaptığı konuşmada, Pekin’in yerel ve küresel alanlardaki beklentilerine ilişkin bilgi paylaştı. Bu doğrultuda Çin ordusunun rolü için yeni bir strateji belirlendiğini duyurdu.

Açıklamadan kısa süre sonra ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Asya’nın ikinci devi Hindistan ile ABD arasında stratejik ortaklık kurulmasına karar verildiğini duyurdu. Tillerson, Hindistan’ın demokratik olmayan bir toplum olarak nitelediği Çin’den farklı olduğunu belirterek sahip olduğu değerleri takdir etti. Çin’in bölgedeki rolünü ise eleştirdi.

ABD Bakanı, Washington’daki Uluslararası Stratejik Çalışmalar Merkezi’nde yaptığı konuşmada “Hindistan ile önümüzdeki 100 yıl boyunca sürecek önemli ilişkiler kuracağız. Ancak demokratik olmayan Çin toplumuyla asla böyle bir temasımız olmayacak” ifadelerini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson açıklamasında, ABD- Hindistan ilişkileri için bir konsey oluşturulduğunu, ayrıca, gelecek hafta Hindistan’a bir ziyaret gerçekleştireceğini duyurdu. Bu, Tillerson’ın Trump’ın ABD Başkanı seçilmesinden sonraki ilk Hindistan ziyareti olacak. ABD Dışişleri Bakanı’nın Hindistan’ın ardından Pakistan’ı da ziyaret etmesi bekleniyor.

ABD’nin Asya hamleleri

Yapılan yorumlar, ABD’nin Hindistan ile Asya’da yeni bir ortaklığa imza atmak istediği yönünde. Tillerson’ın yaptığı konuşmada da bu hedefin ipuçları veriliyordu. ABD ve Hindistan arasındaki ilişkinin paylaşılan değerlere dayanmakta olduğunu belirten ABD Dışişleri Bakanı, iki ülkeyi “aynı geleceği paylaşmak isteyen çok büyük ve demokratik iki yönetim” olarak tanımladı. Tillerson ayrıca Hindistan ile Çin arasında çok büyük bir fark bulunduğunun altını çizdi. “Çin, Hindistan ile birlikte büyüdü, böyle yaparak çok daha az sorumluluk aldı. Bu ilerlemeyi sağlarken bazen de uluslararası düzeni ve kuralları ihlal etti” diye konuştu. ABD Dışişleri Bakanı, Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki provokatif faaliyetlerine de atıfta bulunarak “ABD, Çin ile yapıcı ilişkiler kurmak istiyor. Ancak Çin, komşuları egemenliğini kazandığında ona sırt çevirmeyeceğiz” dedi.

Ancak bölgedeki asıl ortaklarının Hindistan olduğunu ima eden “Asya Pasifik’teki ekonomik, diplomatik ve askeri alanlarda ABD ve Hindistan arasında güçlü bir ortaklığa ihtiyaç duyuluyor” ifadesini kullandı. Tillerson, Yeni Delhi’yi askeri ve savunma yeteneklerini güçlendirerek uluslararası güvenlik alanında tam rol oynamaya çağırdı.

Rex Tillerson, ABD Savunma Bakanı Jim Mattis’in, dünyadaki en büyük iki demokratik ülkesinin en büyük ordulara sahip olması gerektiğini söylediğini sözlerine eklerken, “Ben de Mattis’le aynı fikirdeyim” ifadelerini kullandı. ABD’nin Hindistan’a silah sistemi satın almasını teklif ettiğini hatırlattı. Tillerson ayrıca Hindistan’ın Afganistan’daki rolüne övgüde bulunarak “Hindistan, Afganistan’da barış için bir ortak ve ‘bu ülkeyi’ geliştirmeye ‘yardımcı olmak için’ çabalarını memnuniyetle karşılıyoruz” şeklinde konuştu.

Washington, bu ortaklığa özellikle Afganistan ve nükleer meseleler konularında da devam etmek istiyor. Ancak Delhi yönetimin bunu “pahalı bir macera” olarak gördüğü ve böylesine riskli bir ortaklığa girmek istemediği ifade ediliyor.

ABD’nin Rusya ve Çin denklemi

Siyasi analistler, Washington’ın adım atarken yalnızca Pekin’i değil, Delhi ile güçlü ilişkiler kurmak isteyen Moskova’yı da hesaba katması gerektiği görüşünde. Moskova Yeni Delhi’nin iyi bir silah pazarı olduğu görüşünde. Hindistan ise Rusya ve ABD ilişkilerinde denge politikası izliyor. Zira Hindistan Savunma Bakanlığı, Moskova ile Rusya’nın doğu bölgesinde bir askeri tatbikat başladığını duyurdu. Bu ayın sonuna kadar sürecek tatbikata kara, deniz ve hava kuvvetlerinin aynı anda katılacağını bildirdi.

Hindistan merkezli NDTV Haber Ajansı, iki ülkenin 2003 yılından bu yana çeşitli tatbikatlar düzenlediğini ancak tüm kuvvetlerin katılımın ilk kez gerçekleşeceğini duyurdu. Ancak söz konusu tatbikatlar, bölgesel gerilimlerin gölgesinde düzenlenecek. Zira Hindistan ve Çin, stratejik açıdan önemli Doklam Platosu’nda aylardır çatışıyor. Çin, Hint Okyanusu’ndaki varlığını genişletmeye çalışmakta. Ayrıca Delhi’nin tepkisini çekecek bir biçimde Sri Lanka, Bangladeş ve Pakistan’da da altyapı projelerine imza atıyor.

Washington’ın Afganistan ve Pakistan hamleleri

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın gündemindeki bir diğer başlık da Pakistan’dı. Tillerson, Pakistan’dan topraklarındaki terörist gruplara karşı önlem almalarını beklediklerini söyledi. Rex Tillerson ayrıca Afganistan’ın istikrarlı ve barışçıl bir ülke haline gelmesinin Pakistan’ın istikrarına katkıda bulunacağını belirterek Kabil, İslamabad ve Yeni Delhi arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinin önemini vurguladı.

Tillerson’ın bu açıklamalarına Çin Dışişleri Bakanlığı’nın tepkisi gecikmedi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lu Kang, “ABD’nin Çin’in gelişimini ve uluslararası rolünü olumlu bir şekilde görmesini ve taraf tutmayı bırakmasını umuyoruz” ifadesini kullandı.

Şi Cinping de 2050’ye gelindiğinde, Çin’in dünya sahnesindeki rolüyle uluslararası alanın önde gelen aktörlerinden biri olacağını söyledi. Modern bir sosyalist güç haline geleceklerini savundu.