Kremlin, Suriye’deki terörle mücadele operasyonunun sona ermek üzere olduğuna inanıyor. Bu nedenle Suriye’deki krizin siyasi çözüm sürecini başlatma zamanının geldiğini ve Suriye kriziyle ilgilenen bölgesel ve uluslararası güçlerin katılımıyla BM’nin her aşamayı takip etmesi gerektiğini düşünüyor. Ve Rus güçleri sayesinde siyasi bir çözüm için koşullar yaratmaya hazırlanıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Suriye lideri Beşşar Esed ile Pazartesi günü Soçi’de gerçekleştirdiği görüşmeler sırasında üzerinde durduğu konular bunlardı. Putin, Esed ile görüşmesinin başında terörizmin kaçınılmaz olarak ortadan kaldırılmasına dikkat çekti. Ve en önemli konunun, tabi ki siyasi barışçıl bir çözüm ve terörün ortadan kaldırılmasının ardından, Suriye krizinin kalıcı çözümü olduğunu vurguladı.
Putin ayrıca, Esed’e Suriye’nin siyasi sürecine katılacak tarafları yineledi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile bugün Soçi’de üçlü bir zirve düzenleneceğini hatırlatan Putin, Rusya’nın Suriye’deki durumu takip eden diğer ülkelerle (Ürdün, Suud Arabistan, ABD, Irak, Mısır) yakın temasta olduğunu kaydetti. Esed de, görüşmenin Suriye diyalog konferansını ele almak ve bir sonraki adımları koordine etmek için çok iyi bir fırsat olduğunu belirtti. Ayrıca Putin hatırlatma olarak “Görüşmeler kapsamında, Türkiye ve İran Cumhurbaşkanları ile istişarede bulunacağım. Aynı şekilde Katar emiri ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmem planlanıyor. Ve ABD Başkanı Donald Trump, daha sonra diğer bölge liderleriyle görüşeceğim” ifadelerini kullandı.
BM’nin de bu sürecin her aşamasını takip ettiğini söyleyen Putin, “Siyasi süreç BM himayesinde yürütülmelidir. Sürecin seyri ve nihai aşamasında, aktif bir rol üstlenmesini umuyoruz” dedi.
Putin’den Riyad vurgusu
Öte yandan Putin, Suriyeli muhaliflerin müzakerelerde bileşik bir heyet oluşturmasını amaçlayan Riyad’daki muhalefet görüşmelerine dikkat çekti. Bu bağlamda Rusya’nın rolüne değinen Putin, Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev’in görüşmenin açılış ve kapanışına katılacağını vurguladı. Ayrıca Lavrentiev’in görüşme sonrasında basın toplantısı düzenleyeceğini belirtti.
Esed ile görüşmesinde Putin, “Bugünkü görüşmemiz, Suriye çözümüne dair tüm konular üzerinde sizinle pozisyonumuzu ayarlamak açısından çok önemlidir.” dedi.
Esed: Diyaloğa açığız
Esed ise Putin’in sözleriyle ilgili olarak, “Siyasi sürecin ilerlemesine önem gösteriyoruz.” ifadelerini kullandı. Bu süreçle ilerleme sağlanacağını umduklarını belirten Esed, dış tarafların bu süreçte müdahalede bulunmaması ve Suriyelilerin süreci desteklemedeki rollerinin sınırlı kalmaması için Rusya’nın desteğini beklediklerini vurguladı. Ayrıca Suriye krizine siyasi bir çözümü destekleyen tüm güçlerle işbirliğine hazır olduklarını kaydetti. Esed ayrıca, “Geriye dönmek istemiyoruz. Siyasi çözümle ilgilenen tüm tarafları memnuniyetle karşılıyoruz. Onlarla diyaloğa açığız” dedi.
“Rus askerleri sayesinde Suriye devlet olarak kurtuldu”
Siyasi görüşmelerin ardından Putin, başta Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov olmak üzere Suriye’deki Rusya operasyonuna katılan askeri liderleri olan Esed’e tanıttı. Bu bağlamda Putin, “Suriye’yi kurtarmak için önemli bir rol üstlenen isimleri size tanıtmak istiyorum.” dedi. Liderlere hitaben konuşan Putin, “Esed, bazılarınızı şahsen tanıyor, bazılarınızı da bilmeyebilir. Ancak bugünkü görüşmemizde, Esed, Rus askerlerinin çabaları sayesinde Suriye’nin devlet olarak kurtulduğunu söyledi” ifadelerini kullandı. Terörizm ile mücadeleye de değinen Putin, ana görevlerin sona yaklaştığını açıkladı. Putin, daha sonra Esed ile siyasi sürece dair ele aldığı konuları da söz konusu liderlere aktararak, “Silahlı kuvvetlerin çabaları olmadan, çabalarınız ve ordularınızın çabaları olmadan, hiçbir şey yapılamazdı, aynı şekilde siyasi süreci ilerletme imkânımız da olmazdı.” dedi.
Putin, Trump ile görüşecek
Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov dün gazetecilere yaptığı açıklamada, Putin’in Arap liderlerle ve ABD Başkanı Trump ile temas kuracağını belirtti. Bir sonraki aşamada Esed’in üstleneceği rol konusunda Rusya’nın görüşüne dair yöneltilen bir soruyu cevaplamayan Peskov, Esed’in geleceğine yalnızca Suriye halkının karar verdiğini söyledi. “Esed kendi geleceğini nasıl görüyor?” sorusunu ise, “Bunu şu anlık size söyleyemem.” şeklinde cevapladı. Peskov ayrıca, görüşmelerde siyasi çözüm umutlarının ele alındığını belirtirken, görüşmenin 4 saat sürdüğünü kaydetti.
Putin’in Suriye rejimi lideriyle yaptığı görüşme, Soçi’nin üçlü bir Türkiye-Rusya-İran zirvesine ve Riyad’ın da Suriye muhalefeti için konferansa hazırlandığı bir dönemde geldi.
Soçi’de üçlü zirve
Öte yandan Soçi’de düzenlenecek olan üçlü zirve için hazırlıklar devam ediyor. Üçlü zirve öncesi Türkiye, Rusya ve İran genelkurmay başkanları da Soçi’de bir araya geldi. Görüşmede, İdlib vilayetinde oluşturulan çatışmasızlık bölgesindeki koordinasyonun geliştirilmesi konusunda mutabık kalındığı açıklandı. TASS haber ajansı ise, DEAŞ ve El Nusra oluşumlarının da tasfiyesinin tamamlanması için atılacak somut adımların görüşüldüğünü kaydetti.