İsrail istihbaratındaki kaynaklar dün, istihbaratın önde gelen isimlerinin İsrail Parlamentosu Knesset’in onayladığı saldırıların failleri olan Filistinlilerin idam edilmesi tasarısına güçlü muhalefet ettiklerini ve tasarının ulusal düzeyde doğuracağı sonuçların yanı sıra İsrail’in güvenliğini ve Yahudileri tehdit edebileceği uyarısında bulunduklarını açıkladılar.
Kaynaklar, İsrail’in yurtiçi gizli servisi ‘Şin Bet’in son haftalarda, yerel ve uluslararası uzmanların katılımıyla bu konuyu derinlemesine tartıştığını ve tasarının gereksizliği konusunda kesin bir karara vardığını belirttiler. Şin Bet, konuyla ilgili bakış açısını her düzeyde siyasi liderliğe sunduklarını, idam cezasına karşı olduğunu kendilerine bildirdi. Şin Bet Başkanı Nadav Argaman, Dışişleri ve Güvenlik Komisyonu üyelerine bilgi verdi.
Şin Bet, ölüm cezasına karşı çıktı
Ölüm cezasının pazarlık yapma amacıyla İslam ve Batı ülkelerinde yaşayan Yahudilerin kaçırılma olayları ile karşılaşabileceğini, Şin Bet’in yasaya karşı çıkma nedenleri arasında yer alıyor. Şin Bet daha önce de ölüm cezasına muhalefet etmişti. Şin Bet, 2011 yılında İsrail Orta Bölge Komutanı Avi Mizrahi komutasındaki ordudan aynı yıl Yahudi yerleşim bölgesi İtamar’da aynı aileden beş kişiyi öldürmekle suçlanan Emced İvad’ın idam edilmesi talebiyle yükselen seslere ve bu konuda karar vermeden önce güvenlik servislerinin verdiği bilgilere büyük önem verdiğini söyleyen Avihai Mandelblit’in hükümetin yasal danışmanı olmasına karşı çıkmıştı.
“Yalan söylüyorsun ve zaman harcıyorsun”
Siyasi kaynaklar ise İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz’in başını çektiği hükümetteki bazı bakanların bu tasarıya karşı çıktıklarını belirttiler. Dün gerçekleştirilen Bakanlar Kurulu olağan üstü oturumunda bakanlara, tasarıya karşı çıkmaları çağrısında bulunan Steinitz, hükümetin, koalisyonun destekleme yükümlülüğü bulunan bir karar almadığını söyledi. Steinitz, bakanlara yasayı onaylamaya karar vermeden önce güvenlik ve yasal organların görüşleri de dahil olmak üzere kapsamlı bir tartışma yapma çağrısında bulunurken, İsrail Savunma Bakanı Avigdor Liberman, masaya sertçe vurarak, “Yalan söylüyorsun ve zaman harcıyorsun” diyerek toplantıdan ayrıldı.
Askeri yasa idam cezasına izin veriyor
Askeri yasa ise, ‘jürilerin kararı oybirliğiyle onaylaması koşuluyla, terör eyleminin bir parçası olarak cinayetten mahkum edilen bir kişiye’ idam cezası verilmesine zaten izin veriyor. Yisrael Beiteinu Partisi tarafından meclise sunulan yasa tasarısında askeri mahkeme yargıçlarının çoğunun idam cezası verebilme yetkisine sahip olmaları öngörülüyor. Tasarıda, hakkında verilen ölüm cezası kesinleşen bir kişinin cezasının temyize gönderilmesinin olmadığı belirtiliyor. Yine tasarı, askeri savcıdan bu davalarda ölüm cezasının verilmesini talep etmesini istemiyor ve her durumda alınacak karar askeri savcıların takdirine bırakılıyor. Yisrael Beiteinu Partisi’nin sunduğu tasarıda, koalisyon anlaşmasında yer almayan ve İsrail’de sadece askeri mahkemeleri değil, sivil mahkemelerin de ölüm cezasını uygulamasına izin veren başka bir maddenin onayı da bulunuyor.
“Ölüm cezası, insan haysiyetine aykırıdır”
Öte yandan Filistinliler yasanın yürürlüğe girmesine şiddetle tepki göstererek, İsrail mahkemelerini boykot etmekle tehdit ettiler. Avrupa Birliği (AB) Tel Aviv Büyükelçiliği, ‘ölüm cezası, insan haysiyetine aykırıdır’ açıklamasında bulundu. Knesset tasarı ile ilgili ön oylamanın yapılmasının ardından Büyükelçilik konuyla ilgili resmi Twitter hesabından bir mesaj yayınladı. Yayınlanan tweette, “Ölüm cezası insanlık dışı ve onur kırıcı muameleyi teşvik eder. Caydırıcı değildir ve adli hataların, ölümcül ve geri döndürülemez olmasını sağlar” ifadeleri yer aldı.
‘Filistinli şehitlerin cenazeleriyle kumar oynamak’
İdam cezası tasarısıyla ilgili tartışmalar yaşanırken, İsrail’deki sağcı bakanlar ‘Filistinli şehitlerin cenazeleriyle kumar oynamak’ ve cenazelerine katılanların sayısını kısıtlamak için bir başka yasa tasarısına hayata geçirdiler. İsrail Adalet Bakanı Ayelet Şaked ve İç Güvenlik Bakanı Gilad Erdan, tarafından sunulan tasarıda, emniyet güçlerine Filistinli şehitlerin cenazelerinin ailelerine teslim etmeme izni yer aldı. İki bakan, polisin cesetleri alıkoyma şartlarını belirleyerek, cesetleri alıkoyma yetkisi verme kararı aldı. Yüksek Mahkeme’nin Aralık ayında ‘İsrail Devletinin müzakerelerde pazarlık yapmak amacıyla cesetleri tutuklamayacağına’ dair aldığı kararın ardından iki bakan böyle bir tasarı sundular. Erdan ve Şaked, terörle mücadele yasasını değiştirmek için bir mutabakat yayınladılar. Cenaze töreninden sorumlu kişiler tarafından gerekli şartlar sağlanıncaya kadar polisin cenazelerin teslim edilmesinde gecikme yapılmasını kararlaştırır. Polis, ‘cenaze töreni sırasında insan hayatına ciddi bir şekilde tehdit eden, terörizmi kışkırtan, bir terörist eylemi gerçekleştirilmesine zemin hazırlayan veya cenaze töreni sırasında halkı galeyana getirilmesi’ gibi eylemleri engellemek için bu yetkilerini uygulayabilir. Tasarı, polisin, tarihi, belirli bir kişinin katılımını engellemek için katılımcı sayısı ve kimliklerinin belirtilmesi gibi maddelerin bulunduğu yasak listesini uygulayarak cenaze törenini kısıtlamasına izin veriyor. Hatta özel durumlarda, polis mezar yerini de belirleyebilecek.