Irak’ın müttefik ülkeleri, bugün düzenlenen Kuveyt Konferansı’nda Irak’ın yeniden imarı için hibe ve mali kolaylık olmak üzere milyarlarca dolarlık destek sözü verdi.

Konferansın üçüncü ve son günü olan bugün gerçekleştirilen oturumun ilk saatlerinde Irak’ın yeniden imarı için taahhüt edilen para desteği 25 milyar dolara ulaşırken, Irak hükümeti, gün sonunda 88 milyar dolarlık mali destek elde etmeyi umuyor.

Kuveyt’ten 2 milyar dolarlık yatırım ve hibe desteği

Kuveyt hükümeti, yatırım ve hibe şeklinde ödenmek üzere 2 milyar dolar mali destek sağlamayı kararlaştırırken, Suudi Arabistan ise Irak’taki yatırımlar için 1 milyar dolar, Irak ihracatı için de 500 milyon dolarlık destek vaat etti.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından, Irak’ın yeniden imarı çalışmalarına 500 milyon dolarlık mali destek verilirken, özel sektör, el-Reşid Askeri Üssü ve Um Kasr Limanı yatırımları için yaklaşık 5.5 milyar dolarlık destek sözü verdi.

Türkiye tarafından da hibe ve yatırım olmak üzere 5 milyar dolarlık destek sözü geldi. 2003 yılında Irak’a yönelik düzenlenen askeri operasyona ABD ile birlikte öncülük eden İngiltere, Irak’a ihracat konusunda 1 milyar dolara ulaşan kolaylıklar sağlayacağını bildirdi.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Kuveyt Konferansı’nın dünkü oturumunda yaptığı konuşmada, ABD ve Irak Dışişleri Bakanlığı Ticaret Finansmanı arasında, Irak’ın yeniden imarı için ABD’nin 3 milyar dolarlık hibede bulunması konusunda anlaşmaya varıldığını söylemişti.

2.6 milyon mülteci ise hala kamplarda yaşıyor

Irak Başbakanı İbadi, geçtiğimiz Aralık ayında, 2014 yılından beri Irak’ın üçte birini elinde bulunduran DEAŞ terör örgütünün kontrolü altındaki bütün toprakların kurtarıldığını ve örgütün yenilgiye uğratıldığını ilan etmişti.
DEAŞ’ın yenilgiye uğratılmasından sonra savaş nedeniyle evlerini terk eden 3.3 milyon mülteci evlerine dönerken, 2.6 milyon mülteci ise hala kamplarda yaşıyor.

Kuveyt Emiri Şeyh Sabah el-Ahmed el-Cabir el-Sabah, konferansta gerçekleştirdiği konuşmada, Irak hükümetine ve ülkenin yeniden yapılandırılması çalışmalarına 1’er milyar dolar yardımda bulunulduğunu ifade etmişti.

Şeyh Sabah, uluslararası toplum ve Dünya Bankası’nın Irak’ın yeniden inşası için işbirliği yaptığını belirterek Irak istikrarının Kuveyt ve bölgenin istikrarının bir parçası olduğunu vurgulamıştı.

Bağdat’tan işadamlarına çağrı

Yeniden yapılanma konferansının ikinci gününde Bağdat, güvenlik durumundan dolayı korkan yatırımcıları ülkeye çekmeye çalıştı.

Irak’taki Irak Ulusal Yatırım Komisyonu Başkanı Sami El Araci, özel sektör şirketlerinin temsilcilerine şöyle seslendi, “Irak yatırımcılara açıktır. Petrolden ziraata kadar pek çok alanı yatırımcıların ilgisine sunuyoruz” Yetkili, Bağdat’ın yerel ve uluslararası yatırımcılara tahsis ettiği 212 proje hakkında konuşarak bunların yasal koruma altında olduğunu söyledi.

Bu projeler arasında petrol rafinerisi, konutlar, elektrik santrali, havaalanları, demiryolları ve yollar bulunduğu da yapılan açıklamalar arasındaydı. Araci, Irak’ta önümüzdeki 10 yıl içinde 4 serbest bölge inşa edileceğini açıkladı.

Irak petrol üretimini artıracak

Diğer taraftan Irak Petrol Bakanı Cebbar Luaybi, ülkesinin 2020 yılının başlarında günlük üretimini 7 milyon varile ulaştırmak için petrol üretimini 2.3 milyon varil arttıracağını söyledi.
Irak şu anda 5 milyon varil petrol üretme kapasitesine sahip ancak OPEC’deki petrol ülkeleri ile dış ülkeler arasında imzalanan üretimi azaltma sözleşmesi uyarınca 4.7 milyon varil petrol üretiyor.

Bağdat’ın acil 20 milyar dolara ihtiyacı var

Bağdat, konferansın ilk gününde, 20 milyar doları acil, geri kalanında ise orta vadede olmak üzere 88.2 milyar dolara ihtiyaç duyduğunu açıkladı.

Terörden Zarar Gören Yerlerin Yeniden İmarı Fonu Direktörü Mustafa el- Hiti, “Irak yeniden yapılanma için bazı adımlar attı. Ancak ihtiyacımız olanın yüzde birinden fazlasını yapamadık” dedi. “Alt yapı ve hizmetlerin yeniden yapılması için yatırım ve yardım istiyoruz” diyen Hiti, 138 bin evin zarar gördüğünü ve bu sayının yarısından fazla evin DEAŞ’la mücadele sırasında yıkıldığını söyledi.

Irak yolsuzlukta en üst sırada

Yolsuzluk Bağdat’ın para toplama konusundaki en büyük zorluklarından biri olarak görülüyor. 2017’de Irak, Şeffaflık Örgütü tarafından yayınlanan en fazla yolsuzluk yapılan ülkeler listesinde 176 ülkeden 166. sırada.

Irak’ta BM Mülteci Yüksek Komiserliği Temsilcisi Bruno Guido, “Kuveyt Konferansı, göç etmek zorunda kalmış Iraklıların gönüllü, güvenli ve sürdürülebilir şekilde geri dönüşünün önemini teyit etmek ve hükümetin bu hedefe ulaşma çabalarını desteklemek için önemli bir platform sağlamaktadır” dedi.

Bu bağlamda, Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) ve Birleşmiş Milletler Habitat Programı düzenledikleri ortak basın açıklamasında altyapıya yatırımla ilgili olarak Irak’ta çocukların dörtte birinin fakirlik içinde yaşadığını açıkladı.

Sağlık sektörü çökmüş durumda

Dünya Sağlık Örgütü, 14’den fazla hastanenin ve 170 sağlık tesisinin imhasına atıfta bulunarak, uluslararası toplumu, çökmüş sağlık sektörüne yatırım yapmaya çağırdı.
Altyapı için 30 milyar dolara ihtiyaç var
Dünya Bankası Temsilcisi Raca Arşhad, konut sektörünün tek başına 17.4 milyar dolara ihtiyacı olduğuna işaret ederek, çeşitli sektörlere yatırım yapılması gerektiğini söyledi. Enerji ve sanayi sektöründe alt yapı çalışmaları için 30 milyar dolara ihtiyaç olduğu da ifade edildi.

Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda Örgütü (FAO), son 4 yıldır DEAŞ hakimiyetinde Irak tarımsal üretiminin yüzde 40’ını kaybettiğini açıkladı.

STK’lardan 330 milyon dolar yardım sözü

İlk gün yapılan toplantıda STK’lar Irak’a 330 milyon dolardan fazla insani yardım taahhüdünde bulundu. En büyük yardım sözü 130 milyon dolarla Kızılhaç örgütünden geldi. Yine Kuveytli çeşitli STK’lardan yapılan yardım sözü 122 milyon doları buldu. Diğer yardım taahhütleri ise Suudi Arabistan, İngiltere ve Iraklı örgütlerden geldi.

Konferansa çok sayıda üst düzey yetkili katıldı

Kuveyt Ticaret ve Sanayi Odası, dün, yeniden yapılandırma konferansının bir parçası olarak ‘Irak’ta Yatırım’ başlıklı bir konferans düzenledi. Konferans, Kuveyt Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ali Al-Ganim’in katılımıyla Irak’ın yeniden inşasında özel sektörün katılımı için çevre konusunu ele aldı. Toplantıya Irak Ulusal Yatırım Heyeti Başkanı Sami el- ArAci ile Irak Planlama Bakanı Selman el- Cemili’de katıldı.

Irak pazarı

Irak yetkilileri, finans ve bankacılık sektörünün istikrarının ekonomik büyümenin bir ön şartı olduğunu ve bunun da yatırım finansmanı için pratik bir çerçeve olduğunu belirtti. Bu oturumda yeniden imarın finansmanı sağlamak için ekonomiyi güçlendirmenin ve bu nedenle yatırımcının Irak pazarına girmesi için teşvik edilmesinin önemine dikkat çekildi.

Irak’taki bankaların yapısı

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Mahmud Dağr, Irak’taki bankaların yapısına dikkat çekti. Buna göre bankaların 7’si devlet bankası iken 61’i ise İslami ve geleneksel finans kurumu. Dağr transferlerin, havale ve kredi işlemlerindeki bu çeşitliliğin yatırımcılar için uygun bir fırsat oluşturduğuna dikkat çekti. Paranın piyasa arz edilmesinin fiyatlara etki ettiğini bu nedenle para politikalarında nakit istikrarına yoğunlaştıklarını da açıkladı. Irak’ın komşu ülkeleriyle kendi kaynaklarıyla karşılanmak üzere yaptığı ticaretin, 50 milyon dolarlık bir hacme ulaşmış durumda olduğunu açıkladı.

Irak Temsilciler Meclisi Ekonomi ve Yatırım Komitesi Başkanı Ahmed Kanani, en önemli yatırım zeminin güven olduğunu söyledi.

Konferansta, Irak’taki yatırım ortamı, reform programı ve yeniden yapılanma araçları gibi çeşitli konuları tartışmanın yanı sıra, başarılı yatırım deneyimleri, Irak’taki ana yatırım fırsatları ve Uluslararası Finans Kurumu’nun bu konudaki rolü ile özel sektörün fırsatları gözden geçirildi.

Öte yandan Irak Merkez Bankası Başkanı Ali el-Allak, ‘Finansman Yeniden Yapılanma’ başlıklı bir panelde, Irak ekonomisinin genel çerçevesini anlattı.