İngiltere Başbakanı Theresa May ve Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB-İngiltere ticaret anlaşması öncesinde bir araya geldi.
10 Downing Street’teki Başbakanlık binasında gerçekleşen toplantı, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılmasıyla gelecek ilişkilere dair müzakereler konusunda AB’nin tutumunu yansıtıyor. Aynı şekilde May’in bugün yapması planlanan konuşmasının, Brexit sonrasında İrlanda sınırına dair Brüksel ile olası bir anlaşmazlık üzerinde yoğunlaşması bekleniyor.

AB, bu hafta İngiltere ile yaşanacak ayrılma şartlarını içeren bir taslak metni açıkladı. Taslak, İrlanda ile Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır oluşturulmasından ve gümrük kontrollerinden kaçınma planlarını da içeriyor. Bu bağlamda taslak metnin İngiltere için kabul edilemez olduğunu vurgulayan May, ülkesinin anayasal egemenliğini tehlikeye sokacak hiçbir şeyi kabul etmeyeceklerini vurguladı.

Donald Tusk ise, İngiltere Başbakanı ile görüşmek için Londra’ya gitmeden önce Brüksel’de 1 Mart’ta yaptığı açıklamada, İngiltere Başbakanı’nın bu fikri beğenmemesi durumunda bir alternatif sunması gerektiğini söyledi. “Birkaç saat sonra Londra’da olacağım ve İngiltere hükümetinin daha iyi bir fikri var mı diye soracağım” diyen Tusk, taslağın AB üyeleri tarafından onaylanacağına inandığını belirtti.

AB Konseyi Başkanı Tusk ayrıca, İngiltere’nin gelecekteki ilişkiler konusunda müzakere yaklaşımını da eleştirdi. İngiltere Başbakanı May’in ortak pazarı ve gümrük birliğini terk etme konusunda kırmızı çizgileri olduğunu söyleyen Tusk, “Bu çizgiler, AB ile İngiltere arasında bazı fiziki sınırlar ve gümrük kontrolleri olmasının kaçınılmaz olduğu anlamına geliyor” dedi. Donald Tusk ayrıca, “Şu konuya açıkça değinmek istiyorum. Ortak pazar ve gümrük birliği dışında sınırsız ve kontrolsüz bir ticaret mümkün değil” ifadelerini kullandı.

Öte yandan tüm taraflar, 1998 yılında imzalanan Kuzey İrlanda Barış Anlaşmasını korumak için gümrük engelleri de dahil etkin sınırlar oluşturmaktan kaçınma sözü verdi. Söz konusu bu anlaşma, otuz yıl devam eden kanlı çatışmaları sona erdiren “Hayırlı Cuma Anlaşması” olarak da biliniyor.

Diğer taraftan AB Komisyonu Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier, gümrük birliği planının, İngiltere’de tercih edilen iki seçeneğe dair herhangi bir anlaşma sağlanamaması durumunda “alternatif bir plan” olduğunu vurguladı. Bu bağlamda söz konusu seçeneklerin “yüksek teknoloji sistemleri ile donatılmış ve kontrol noktaları bulunmayan sınırlar “ve “AB ile İngiltere arasındaki ticaret anlaşmasıyla ilgili çözüm” olduğu belirtildi. İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson ise İrlanda sorununun, İngiltere’nin rotasının değiştirilmesi ve yeni bir gümrük anlaşmasının onaylanması için istismar edildiğini savundu.

Öte yandan AB Konseyi Başkanı Tusk ile görüşmesi öncesinde İngiltere Başbakanı May, bugünkü konuşmasını tartışmak üzere hükümetinin istisnai bir toplantısına başkanlık etti. Bu bağlamda May, İngiltere’nin AB ile “derin ve özel bir ortaklık” kuracağını söyledi. May ayrıca, göçmenlerin serbest dolaşım özgürlüğünü devam ettiren ve AB kurallarına uymayı gerektiren ortak pazar ve gümrük birliğinde kalmayı da reddettiklerini belirtti.

Ancak anamuhalefetteki İşçi Partisi, İngiltere’ye bu hafta içinde yeni gümrük birliğini onaylama çağrısı yaptı. Muhalif parti, bu durumun pozisyonları koruyacağını ve İrlanda konusuna çözüm getireceğini savundu.

Diğer taraftan hükümetteki eski iki başkan, konuya dair eleştiride bulundu. Bu bağlamda eski Muhafazakar Başbakan John Major, hükümetin verdiği sözleri “güvenilir olmamakla” suçladı. Aynı şekilde eski başbakan Tony Blair de May’in AB kuralları olmaksızın pazara ulaşmaya devam etme umudunu “imkan dışı” olarak nitelendirdi.