Suriye’nin başkenti Şam yakınlarındaki Doğu Guta bölgesinde Rusya ile bölgeyi kontrol eden muhalif Feylak el-Rahman ve Ahraru’ş Şam hareketleri arasında imzalanan anlaşma çerçevesinde dün yaklaşık 2 bin savaşçı daha bölgeden ayrılarak Suriye’nin kuzeybatısına doğru hareket etti.
Esed rejimine bağlı kuvvetler, 2013 yılından bu yana kuşatma altında tuttuğu Doğu Guta bölgesine yönelik 18 Mart 2018’de Rusya’nın yoğun hava desteğini de alarak kara operasyonuna başlamış ve operasyon sonucunda bölgenin yüzde 90’ını ele geçirmişti.
Rusya, muhalif savaşçılar ve sivillerin Feylaku el-Rahman ve Ahraru’ş Şam kontrolündeki bölgeden tahliye edilerek Suriye’nin kuzeybatısında muhaliflerin kontrolü altında bulunan İdlib’e gitmesi için anlaşmaya varırken Ceyş-ul İslam kontrolündeki Duma’da ise tahliye için müzakereler sürüyor.
Doğu Guta’nın güneydoğusundaki Arbin beldesinden tahliye edilen sivil ve muhalif savaşçılar, ilk durakları olan Harasta beldesindeki uzun bekleyişten sonra sabah saatlerinden itibaren tahliye otobüsleri İdlib’e doğru yola çıktı.
Suriye Resmi Haber Ajansı (SANA), dün gerçekleştirilen tahliye kapsamında muhalif savaşçılar ve ailelerinden oluşan bin 807 kişiyi taşıyan 26 otobüsün bölgeden ayrıldığını duyurdu.
Tahliye edilmeyi beklerken AFP’ye röportaj veren Doğu Gutalı sivillerden 27 yaşındaki Ebu Ahmet, “Bombardımanların altından geldik. Eşimin ve çocuklarımın hayatını kurtarmak için buradan ayrılıyorum” dedi.
Yirmi yaşındaki Doğu Gutalı genç Ebu Yezn de “Ben bir sivilim hiçbir zaman silah taşımadım. Ama beni maruz kaldığımız şiddetli bombardımanlardan sonra vatanımdan tehcir ediyorlar” diye konuştu.
Rejim güçlerinin 18 Şuba’tan bu yana yoğun bombardıman düzenlediği Doğu Guta’da şu ana kadar en az 330’u çocuk bin 630 sivil bombardımanlar sonucunda öldü.
Sivilleri ve muhalif savaşçıları tahliye eden otobüsler bölgedeki Rus askerler tarafından detaylı bir aramaya tabi tutuluyor. AFP muhabiri, tahliye edilmeyi beklerken namaz kılan muhalif savaşçılar ile sivillere ait görüntüleri yayınlarken Rus kuvvetleri gazetecilerin görüntü almasını engelledi.
Rusya ve Feylaku el-Rahman arasında varılan anlaşma, Doğu Guta’nın güney ve doğusundaki Zemelka, Ayn Terma ve Arbin beldeleri ile Cobar semtindeki 7 bin muhalif savaşçının aileleriyle birlikte tahliye edilmesini ön görüyor.
AFP muhabirinin verdiği bilgiye göre geçen cumartesi günü muhalif savaşçılar ve ailelerinden oluşan yaklaşık 2 bin kişinin tahliye edilmesinden sonra dün gerçekleştirilen ikinci tahliyeyle birlikte yaklaşık 2 bin kişi daha bölgeden ayrılmış oldu.
AFP tarafından yayınlanan görüntülerde tahliye edilmek üzere Arbin beldesinde toplanan Doğu Gutalıların göz yaşlarını tutamadıkları gözüküyor. AFP muhabirine röportaj veren bölge sakinlerinden Ebu Hamza Abbas, “İnsanlar başka memleketlere gidiyor. Bombardımanlardan kurtarabilecekleri hiçbir şeyleri yok. Doğu Guta’dan ayrılmayı kararlaştırdım. Akrabalarımı ve arkadaşlarımı öldüren, beni ve geleceğimi yok edenlerle birlikte nasıl yaşayabilirim ki” ifadelerini kullandı.
Tahliye anlaşmasından önce rejim güçlerinin bölgede ilerleyiş sağlamasıyla birlikte çok sayıda sivil bombardımanlardan kaçarak rejim güçlerinin kontrolündeki bölgelere sığınmak zorunda kalmıştı.
Esed rejimi tarafından yayınlanan verilere göre son iki haftada, belirlenen güvenli koridorlar aracılığıyla 107 bin sivil Doğu Guta’dan rejim kontrolündeki bölgelere kaçtı. Bu sivillerin büyük kısmı ise mülteci kamplarına yerleştirildi.
Doğu Guta’nın kuzeyinde, Ceyş-ul İslam kontrolündeki Duma beldesi ve çevresinin akıbeti ise belirsizliğini koruyor.
Duma ve çevresine dair Ceyş-ul İslam ve Rusya arasında müzakereler devam ederken Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), iki taraf arasında yürütülen müzakereler çerçevesinde Duma’nın “Barış bölgesi” haline getirileceğini belirtti. Örgüt, Ceyş-ul İslam savaşçıların beldede kalmasının ve devlet müesseselerinin bu beldede yeniden kurulmasının hedeflendiği tahmininde bulunuyor.