Pyongyang tutumunu değiştirdi ve nükleer deneme sahalarındaki yıkımı takip etmeleri için yabancı basın mensuplarının yanı sıra Güney Koreli gazetecilere de izin verdi. Açıklama, dün, Güney Kore Birleşme Bakanlığı Sözcüsü Baek Tae-hyun’den geldi.
Fransız Haber Ajansı (AFP) da Seul’ün, Güney Koreli gazeteciler için Kuzey Kore’ye gitme ve ulaşımın sağlanması gibi konularda hızlı hareket ettiğini belirtti.
Washington’dan ‘müzakerelerden çekilme’ tehdidi
Pyongyang, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun, Kuzey Kore’nin nükleer programıyla ilgili ciddi bir tavır sergilememesi halinde Washington’ın müzakerelerden çekilmeye hazır olduğuna dair tehditkar sözlerinin ardından önceki tutumuna geri döndü.
Öte yandan Güney Kore Birleşme Bakanlığı Sözcüsü Baek Tae-hyun, basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Nükleer deneme sahasının yıkılmasıyla başlayan Kore Yarımadası’nın nükleer silahlardan arındırılması işleminin, Kuzey Kore-ABD zirvesi ve çeşitli seviyelerde diyalog yoluyla tamamlanmasını umuyoruz” ifadelerini kullandı.
Çin, ABD, Rusya ve İngiltere’den gelen onlarca gazeteci, kiralanan bir uçakla Kuzey Kore’nin Wonsan şehrine gittiler. Gazeteciler buradan 20 saatlik tren ve otobüs yolculuğuyla nükleer test sahasına götürülecek. Ancak Güney Koreli gazeteciler, diğer meslektaşlarıyla aynı uçakta Wonsan’a gidemedi. Çünkü Pyongyang, Seul’e, Güney Koreli gazeteciler için davet göndermedi. Pyongyang bu ayın başlarında, kuzeydoğudaki dağlık bölgesinde bulunan Punggye-ri nükleer deneme sahasının ‘tam yıkımına’ hazırlandığını açıklamıştı.
Güney Koreli gazetecilerin diğer meslektaşlarına katılmak üzere Kuzey Kore’ye nasıl gittiğine dair herhangi bir bilgi yok. Ancak Birleşme Bakanlığı’nın Sözcüsü, çok nadir de olsa, Kuzey Kore’ye doğrudan uçuş imkanının olduğunu söyledi.
1953’te yaşanan Kore Savaşı’nın sona ermesinden bu yana ikiye ayrılmış olan Kore Yarımadası’nda iki taraf arasında doğrudan uçuş yapılmıyor. Kuzey Kore, geçtiğimiz yıl Eylül ayında yapılan en son test de dahil olmak üzere Punggye-ri sahasında 6 nükleer test gerçekleştirdi. Pyongyang’tan yapılan açıklamada denemelerde hidrojen bombası kullanıldığı aktarıldı.
Pyongyang’dan 12 Haziran öncesi ‘iyi niyet’ göstergesi
Kuzey Kore, ABD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jong-un arasında 12 Haziran’da Singapur’da yapılacak zirveden önce ‘iyi niyet göstergesi’ olarak, Punggye-ri deneme sahasını imha etmek üzere düğmeye bastı. Bununla birlikte Pyongyang geçtiğimiz hafta, ABD’nin nükleer silahsızlanma konusunda müzakereler öncesinde baskı yapmaya devam etmesi halinde zirveden çekilebileceği tehdidinde bulundu.
Öte yandan ABD Başkanı Trump, Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in ile yaptığı görüşme sonrasında, Kuzey Kore lideri ile önümüzdeki ay Singapur’da yapılması beklenen zirve ile ilgili, “Neler olacağını göreceğiz. Eğer (o tarihte) olmazsa belki daha sonra olabilir. Birçok anlaşma yaptım ve anlaşmalarda neler olacağını asla bilemezsiniz ama 12 Haziran tarihi uygun olmayabilir” açıklamasında bulundu.
Haftalardır ard arda yapılan açıklamalar memnuniyetin yerini şüpheye bıraktı. Geçtiğimiz hafta Washington’ı tek taraflı olarak askeri silahlarını bırakmaya zorlamakla suçlayan Kuzey Kore, ABD zirvesine katılmamakla tehdit ederken Güney Kore ile müzakereleri de askıya aldı.
Washington, Kuzey Kore’nin nükleer silahlarının, ‘doğrulanabilir şekilde tamamen geri döndürülemez olarak imha edilmesini’ istiyor. Ancak Pyongyang, ABD’nin Kuzey Kore’yi işgal edebileceği tehdidi sebebiyle atom silahlarından vazgeçmeyeceğini sık sık vurguluyor.
Seul’de bir üniversitesinin, Kuzey Kore Araştırmaları Bölümü’nde profesör olan Ku Kapp-woo, Fransız Haber Ajansı’na (AFP) verdiği demeçte, “Bu sonuçları kestirilemez bir macera. Trump öncelikle hızlı bir nükleer silahsızlanma sürecinin gerçekleşmesini istiyor. Fakat bu durumda, Kuzey Kore’nin, güvenliği ile tutarlı bir şekilde garantiler vermesi gerek” ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte, nükleer deneme sahasının yıkım töreni, Kuzey Kore liderinin tutumunu öğrenmek için bir fırsat olabilir. Bazı uzmanlar, Pyongyang’ın nükleer sahanın herhangi bir karşılık beklenmeden boşaltıldığını duyurduğunun altını çiziyor.
Asan Siyasal Araştırmalar Enstitüsü Uzmanı Go Myong-Hyun, şu değerlendirmede bulundu:
“Her iki taraf da zirveye, en güçlü şekilde gitmek istiyor. Pyongyang’ın nükleer deneme sahasını yabancı medya kuruluşları önünde imha etmesi, zirvede başarısız olsa bile uluslararası arenada puan kazanmasını sağlayacak. Kuzey Kore, uluslararası topluma nükleer silahsızlanmayı müzakere yoluyla gerçekleştirmek için elinden geleni yaptığını ancak ABD baskısı nedeniyle bunu gerçekleştiremediğini söyleyecek.”