Donald Trump’ın Çin’den ithal edilen ürünlere yeni vergiler uygulama tehdidine karşı Pekin’in ‘şantaj’ suçlamasında bulunduğu açıklamanın ardından, Çin ile ABD arasındaki ticaret savaşı olasılığı hiç olmadığı kadar yakın.
Bu ticari gerilim, başta Çin olmak üzere dünya para piyasalarını endişelendirirken, Hong Kong, Şangay ve Shenzhen borsalarında öğlen saatlerinde yüzde 3’ten fazla düşüş yaşandı.
Washington tarafından geçtiğimiz hafta Çin’e yönelik 50 milyar dolarlık ilk gümrük vergisi paketinin onaylanmasının ardından Pekin bu kararı ‘kabul edilemez’ bulmuştu. ABD Başkanı Donald Trump, Pekin’in gümrük vergilerine misillemeyle karşılık vermesi olasılığına karşı Pazartesi günü Ticaret Temsilcisi Robert Laitheiser’e yüzde 10’luk yeni bir artış ile 200 milyar dolarlık ek gümrük vergisi getirilecek Çin ürünlerinin tespit edilmesi talimatı vermişti.
Bu durum, Çin’i ithalatının büyük çoğunluğunu oluşturan ürünler için, 450 milyar dolara kadar vergi ödemek zorunda bırakabilir.
Aşırı baskı ve şantaj suçlaması
Çin Ticaret Bakanlığı’ndan bugün yapılan açıklamada, söz konusu durumun gümrük vergileri ile ilgili olarak geçtiğimiz haftalarda iki taraf arasında gerçekleşen istişareler sırasında imzalanan anlaşmalara aykırı olduğuna dikkat çekilerek, ‘aşırı baskı uygulama ve şantaj’ suçlamasında bulunuldu.
‘Güçlü bir şekilde karşılık verilecek’
Açıklamada, “ABD’nin mantık dışı bir şekilde hareket ederek, söz konusu mallara yönelik bir liste yayınlaması durumunda, Çin, kapsamlı önlemler almak zorunda kalacak ve güçlü bir şekilde karşılık verecek” ifadeleri yer aldı.
ABD, fikri ve teknolojik mülklerinin yasadışı kullanıldığını iddia ederek, bunu telafi etmek için Cuma günü Çin’e 50 milyar dolarlık gümrük vergisi uygulama kararını açıkladı. Bununla birlikte Trump, Çin’in bu vergilere misilleme ile karşılık vermesi durumunda yeni vergiler getireceğine dair uyarıda bulundu.
Asya’nın ticaret devi, ABD tarafından şu ana kadar yapılan tüm tehditleri göz ardı ederek, ABD ürünlerine de aynı şekilde vergiler uygulayacağını açıkladı.
Başkan Trump, Cuma günü yaptığı açıklamada, Çin’i söz konusu uygulamalarını değiştirmeye çağırarak, pazarını ABD ürünlerine açması ve daha dengeli bir ticareti kabul etmeye teşvik etmek için ek tedbirler alınması gerektiğini savundu.
Çin’in ABD tarafından uygulanan ilk vergi artışına ‘kabul edilemez’ bularak önlemler almasına karşılık Trump, yüzde 10 ek gümrük vergisi uygulanması için 200 milyar dolarlık Çin menşeli ürünün belirlemesi talimatı verdiğini belirtti.
NRF: Tehlikeli gerilim
Ancak bununla birlikte Ulusal Perakende Federasyonu (NRF) ürünlerin dağıtımına yönelik ABD lobisinin uyguladığı baskıyı ‘tehlikeli bir gerilim’ ifadeleriyle eleştirdi. NRF tarafından yapılan açıklamada, ABD Kongresi’nin müdahalesine ve ticaret politikası üzerindeki etkisini göstermesine ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekildi.
Trump, ticari açığı düşürmek istiyor
2017 yılında ABD, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olarak nitelendirilen Asya devine 130.4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Aynı zamanda, ABD Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, 505,6 milyar dolar değerinde Çin ürünü ithal etti. Bu durum 375 milyar dolardan fazla ticaret açığı olduğunu ortaya koydu. Trump, Çin ile ticari açığı 200 milyar dolara kadar düşürmek istiyor.
Çin’in güneyinde bulunan Peking University HSBC Business School’da (PHBS) ekonomist olarak görev yapan Christopher Balding, yaptığı değerlendirmede, Çin’in ABD ile ilişkili tüm şirketleri araştırabileceğini, ancak bunun Trump’ın argümanlarını daha da destekleyeceğine dikkat çekerek, Çin’in ABD’ye karşılık verebileceği çeşitlilikte alanlara sahip olmadığının altını çizdi.
ABD Başkanı Trump, ‘ABD ile Çin arasındaki ticari ilişkilerin daha dengeli olması gerektiğini’ vurgularken, ülkesinin ulusal güvenliğini gerekçe göstererek Mart ayından bu yana Çin’den gelen çelik ve alüminyuma yüzde 25 oranında gümrük vergisi uyguluyor.
İki ülke arasındaki ateşkes sonlandı
Önce Pekin’de daha sonra Washington’da bir araya gelen Çinli ve ABD’li üst düzey yetkililer arasındaki sıkı görüşmelerin ardından, Cuma günü yapılan açıklama iki süper güç arasındaki ateşkesi sonlandırdı.
Bununla birlikte ABD yönetimi, 30 Haziran’a kadar Çin’e uygulamayı planladığı kısıtlamaların bir listesini yayınlayacak.