Rusya, 2014 yılında Golan Tepeleri’ndeki kritik noktalardan çekilen Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü’ne (UNDOF), bölgeyi teslim etmeye hazırlanıyor.

BM’ye ait mermi parçalarıyla delinmiş beton duvarlı kontrol noktası yakınlarında Rusya ve Suriye askeri polisleri, bir kısmı İsrail işgali altında olan Golan Tepeleri’ndeki tampon bölgede devriye geziyor.

Bu yüksek alandaki Rus askeri polisleri, beyaz bir levhaya siyah renkle yazılmış “Uluslararası Acil Durum Noktası- Giriş yok” yazısının yanında duruyor. Yakınlardaki bir tepenin yukarısında ise Suriyeli ve Rus askerler, Golan Tepeleri’ni çevreleyen köylere bakınıyor.

Rusya “Ateşkes Denetimi Merkezi” Başkanı Sergey Kurylenko gazetecilere yaptığı açıklamada, istikrar halinin Golan Tepeleri’ndeki tampon bölgeye geri döndüğünü belirtti. Güney bölgelerde DEAŞ’ın oluşturduğu sorunlara rağmen Kurylenko, tampon bölgenin “Şu an tamamen Suriye askeri polisinin kontrolü altında. Her şey 2014 yılında bölgeden geri çekilen BM güçlerinin geri dönüşüne hazır” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz haziran ayında Rusya tarafından desteklenen Suriye ordusu, muhalif unsurlarla uzlaşı anlaşmasının ardından askeri bir operasyon uyarınca Dera ve Kuneytra bölgelerinin kontrolünü sağladı. Anlaşma kapsamında girilen mücadele sonrası ordu, iki bölge arasındaki Yermük Havzası’nı kontrol eden DEAŞ’ı da bölgeden uzaklaştırmayı başardı.

Rusya askeri polisi, ayrım hattının Suriye tarafında 4 kontrol noktası tesis etti ve diğer 4 tane için de hazırlık yapmaya başladı. Bu çerçevede Kurylenko, “Ülke kuvvetlerinin Golan’ı tek başına izlemeye hazır olduğunu söyleyen BM’ye bölgeyi teslim etmeye hazır” olduğunu belirtti.
Muhalif gruplar ve Heyetu Tahriru’ş Şam (eski adıyla Nusra Cephesi/ HTŞ) tampon bölgenin büyük bir kısmı da dahil olmak üzere Kuneytra’nın büyük bir bölümünün kontrolünü sağladı.

Silahtan arındırılmış bu bölge, 1974 yılında varılan bir anlaşma uyarınca kuruldu ve BM Ateşkes Gözlem Gücü (UNDOF), 1967 yılında büyük bir kısmı İsrail tarafından işgal edilen Golan Tepeleri’ne konuşlandı.
Muhalif grupların ve eski adıyla Nusra Cephesi’nin tampon bölgeye girişinin ardından 2014 yazında 40’tan fazla Fiji askeri gözaltına alındı ve UNDOF güçleri bölgeden geri çekildi. Geçtiğimiz şubat ayında ise UNDOF, Suriye ordusu kontrolündeki alanlarda tekrar devriyelere başladı.

Ağustos ayı başlarında Golan Tepeleri’nin en önemli geçişi sayılan ve muhaliflerin kontrolündeki Kuneytra sınır kapısında ilk devriye gerçekleştirildi. BM sözcüsü o dönem devriye operasyonunun, BM güçlerinin bölgeye “artan bir şekilde” dönüş çabaları nedeniyle gerçekleştiğini ifade etti. Haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, UNDOF’un görev süresini gelecek aralık ayına kadar 6 ay uzatma kararı aldı. Bu bağlamda UNDOF kuvvetleri dışında tampon bölgede herhangi bir askeri kuvvetin bulunması ise yasaklandı.

Kurylenko’ya göre Rusya güçleri, gelecekte devriye güvenliğini sağlamaya yönelik olarak BM kontrol noktaları etrafındaki mayınları temizlemek için çalışıyor. Sergey Kurylenko yaptığı açıklamada “Buradaki görevimiz, BM bayrağı kaldırılıncaya kadar ve UNDOF’un bölgede kısıtlama olmaksızın faaliyet gösterebilmesi için güvenliği sağlamaktır” dedi.

BM sözcüsünden konuya dair herhangi bir açıklama yapılmazken, Suriye Savunma Bakanı Ali Abdullah Eyüp, geçtiğimiz salı günü UNDOF komutanı General Francis Vib-Sanziri’yi de içeren bir BM heyeti ile bir araya geldi. Suriye resmi haber ajansı SANA’nın aktardığına göre görüşmede “yeniden konuşlandırma mekanizmaları” ele alındı.

Fransız Haber Ajansı’na (AFP) göre Golan’da görevli bir Suriye askeri polisi Tuğgeneral Muhammed Ahmed gazetecilere, “Ruslar ve bizim aramızda bir koordinasyon istememiz halinde BM’yi de kabul ediyor olacağız” açıklamasında bulundu. Öte yandan bölgeden çatışma haberleri de gelmeye devam ediyor. Bölge yakınlarındaki el-Hamidiye köyünde bir cami kubbesine yönelik bombardıman sırasında tüm binalar yerle bir oldu. Yıkık bir köprünün önünde iki Suriyeli polis, üzerlerinden uçan Rus bayraklı bir askeri konvoyu seyrederken, Rusya Savunma Bakanlığı sözcüsü Tümgeneral Igor Konashenkov’a göre ise Suriye polisi bölgede bazen Rus birliklerin yardımıyla devriye turlar düzenliyor.

Başta Kuneytra olmak üzere Suriye’nin güney bölgeleri, uzun bir süredir Şam rejiminin destekçileri olan İran ve Hizbullah’ın geri çekilmesini isteyen İsrail’e yakın bir konumda bulunuyor. Bu çerçevede çatışma yılları boyunca İsrail, Kuneytra’daki bazı alanlarda İran, Hizbullah ve Suriye ordusuna ait mevzileri hedef aldı.

Konashenkov, Golan Tepeleri’ndeki İran varlığı hakkındaki sorulara yanıt olarak ise, “Rusya ordusunun İran’ın varlığı veya yokluğuna dair söyleyecek herhangi bir sözü yok” şeklinde konuştu. Suriye polisi de İran’ın bölgedeki varlığına dair soruları cevaplamayı reddetti.