Sudan ve Çin, pek çok yeni anlaşmaya imza attı ve Başkan Ömer el-Beşir’in de katıldığı Çin-Afrika İş Birliği Forumu (FOCAC) zirvesinde üzerinde anlaşmaya varılan süreçlerde kullanılmak üzere 87.8 milyon dolar ayırdığını duyurdu. Bununla birlikte Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne karşı itirazını da bir kez daha yineledi.
Zirvede Sudanlı bakanlıklar ve kurumlar ile Çinli şirketler ve kurumlar arasında ekonomik birçok alanda bir dizi anlaşma imzalandı. Söz konusu anlaşmalar arasında yer alan Sudan Petrol Bakanlığı ile Çin Ulusal Petrol Şirketi’nin imzaladığı anlaşma, petrol üretimini ve buna eşlik eden süreçleri geliştirmeyi hedefliyor. Sudan Ulaşım Bakanlığı ile Çinli Demiryolu İnşaatı şirketi arasındaki bir anlaşma ise Kızıldeniz kıyısındaki Port Sudan limanı ile Çad’ın başkenti N’djamena’yı birbirine bağlayan bir kıtasal demiryolu inşa etmeyi amaçlıyor.
Resmi SUNA haber ajansı, Jeolojik Araştırmalar Heyeti Müdürü Ebu Fatıma’dan, Maden Bakanlığı’nın ihaleyi alan Toronto şirketi ile 4 anlaşma imzaladığını aktardı. Anlaşmalar, (Doğu) Kızıldeniz ile (Kuzey) Nil Nehri eyaletlerinde altın ve maden arayışının yanı sıra Kızıl Deniz’deki değerli madenleri işletmek, demir ve çimento sanayi ile eğitim merkezleri için bir sanayi şehri kurmayı hedefliyor. Tüm bu anlaşmalara ek olarak Kuzey Sudan’da altın ve bakır yatırımı için Çinli Henan şirketi ile bir; Kassala eyaletinde mermer kesim ve üretim alanında Sevakin şirketi ile üçlü bir anlaşma ve son olarak finansman ve kapasite artırımı alanında başka Çinli şirketler ile anlaşma imzalandı.
Sudan resmi haber ajansı SUNA’nın haberine göre Giad Sanayi Grubu Dış İşbirliği Müdürü Ali Osman Mahmud, Çinli şirketler ile kurulan ortaklıklar üzerinden Sudan ekonomisinin gelişimine katkıda bulunmak üzere Grub’un Çinli tarafla birçok anlaşma ve sözleşme imzaladığını açıkladı. Anlaşmalar, Kızıldeniz’deki serbest bölgenin geliştirilmesi, tekstil üretimi ve ilgili sanayiler için tam teşekküllü bir şehir ile uygu alıcı istasyonları ve ziraat ve topografya sektörleri kurmayı da içeriyor.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, daha önce kararlaştırılan projelerde kullanılmak üzere Sudan’a yaklaşık 59 milyon dolar bağışlayacağını ve yaklaşık 29 milyon dolar da faizsiz kredi vereceğini açıkladı.
Cinping, dün Beşir ile yaptığı resmi görüşmelerinde ülkesinin, ‘Sudan’ın atlatmaya çalıştığı geçici ekonomik koşulları ve Güney Sudan’ın ayrılmasından sonra karşılaşılan zorlukları’ anladığını belirtti.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Cinping, bu zorlukların üstesinden gelinmesi için Sudan ile işbirliği sözü verdi ve Çin ve Sudan arasındaki borçların ödeme sürelerinin uzatılmasından bahsetti. Başkan’ın ifadeleri şu şekilde: “Borçların ödeme süresini uzatma ve iki ülke arasındaki dayanışma mekanizmasını işletmek üzere işbirliği adına engelleri kaldırıp elverişli koşullar yaratma konusunda olumlu düşünmeye başladık”. Cinping, petrolün, ülkesi ile Sudan arasındaki işbirliğinin bel kemiği olduğunu belirttikten sonra sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Sudan’ın petrol üretimini artırma konusundaki taleplerini anlıyoruz”. Ardından Çinli şirketleri, daha fazla güven kazanmaya ve üretimin artırılması için olumlu koşulları sağlamaya teşvik etti.
Çinli Başkan, sözlerine devamla ülkesinin tarım ve hayvancılık üretimi alanında yatırımla ilgilendiğini ve Hartum ve diğer projelerde mezbaha uygulaması üzerine çalışacağını belirtti ve şöyle dedi: “Sudan, Afrika kıtasında büyük bir ağırlığı olan önemli bir devlettir ve biz bu ülke ile olan ilişkileri güçlendirme ve geliştirmeye özellikle önem veriyoruz”.
Cinping, Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne karşı Sudan’a yönelik suçlamaları reddeden Çinli tutumu yineledi. Bu suçlamaları, ‘gelişmekte olan ülkeleri engellemeye dönük Batılı tavır’ olarak nitelendiren Başkan, sözlerine şu şekilde devam etti: “Bu sorunu çözmek için işbirliği içerisinde çalışmayı sürdüreceğiz”. Sözlerine devamla BM-Afrika Birliği Darfur Misyonu UNAMİD’in çekilmesi konusunda ülkesinin destekçi olacağını söyleyen Başkan, Darfur’daki güvenlik koşullarının iyileştiğine işaret ederek Sudan’ın bölgede ve Afrika’da barışı ve güvenliği korumaya yönelik çabalarına destek vereceğini belirtti. Özellikle Güney Sudan’da Sudan’ın çabalarıyla yapılan barış ve uzlaşma anlaşmasına destek olacağının ve başarıya ulaşması için çabalayacağının sözünü verdi.
Çin-Afrika İş Birliği Forumu (FOCAC), kurulduğu 2000 yılından bu yana ilki 2006’da Pekin’de, ikincisi de 2015’te Johannesburg’da olmak üzere iki kez zirve düzenledi. Bu yıl Pekin’de düzenlenen üçüncü zirveye 50’den fazla Afrika ülkesinin yanı sıra Birleşmiş Milletler ve Afrika Birliği gibi uluslararası ve bölgesel örgütlerin temsilcileri katılıyor.