ABD Başkanı Donald Trump, ekonomi alanındaki başarılarına özellikle ABD’deki kitap sanayisini canlandırmayı da ekleyebilir. Zira Başkanlık koltuğuna oturduğundan bu yana yayınevleri, o ve yönetimine dair gazeteciler, akademisyenler, muhalifler ve eski yetkililerin kaleminden bir dizi yayın çıkardı. Geçtiğimiz iki yıl içerisinde Trump hakkında çıkan 18 kitap saydım ve bu şaşırtıcı sayının, onun hakkında çıkan her şeyi kapsadığını da iddia etmiyorum.
Bu kitaplardan çok azı, görevden alınan FBI direktörü James Comey’nin kaleme aldığı ‘Daha Büyük Bir Sadakat (A Higher Loyalty)’ kitabı kadar ses getirip yönetimi kaygılandırdı. Söz konusu kitap 900 binden fazla basıldı. Yönetimde yankı bulan kitaplardan bir diğeri de Michael Wolff’un yaklaşık 2 milyon baskısı bulunan ‘Ateş ve Öfke’ adlı eseridir.
Ama Beyaz Saray bugünlerde nefesini tutmuş, saygın bir ABD’li gazeteci olan Bob Woodward’ın ‘Korku: Trump beyaz Saray’da’ başlığıyla yayınlanacak kitabını gözlüyor. Kitap, sarsıntılara sebep olacağı beklentilerinin gölgesinde Salı günü yayımlanacak.
Kitabın kapağında Woodward’ın isminin yer alması bile, tek başına, insanlara güçlü bir Cumhurbaşkanı olan Richard Nixon’ı koltuğundan eden Watergate skandalını hatırlatmaya yetiyor. Bundan dolayıdır ki bugün, elbette önemli farklılıklarla birlikte, Trump yönetiminin maruz kaldığı sorunlar ve soruşturmalarla Nixon yönetiminin Watergate skandalı ile yaşadıklarının karşılaştırması yapılıyor.
Şüphesiz, yeni kitabıyla Bob Woodward, Watergate’den bu yana edindiği muhteşem birikim ve meslektaşı Carl Bernstein’la Nixon’u istifa ettirip, ABD’yi sarsan o skandalın detaylarını keşfetmedeki rolünün üzerine inşa ediyor. Bu skandal, Amerikan siyasi tarihinin dönüm noktası ve araştırmacı gazeteciliğin köşe taşlarından biri olmuştur. Yine bu kitapla Woodward, Nixon’dan bu yana başkanların çoğuna karşı izlediği yöntemi takip ediyor. Yani Gerald Ford, Jimmy Carter ve Ronald Reagan’ı istisna tutarsak Woodward, George Bush’tan Bill Clinton’a, oğul George Bush’tan Barack Obama’ya kadar tüm başkanlar hakkında kitap yazdı. İşte sıra şimdi de Trump’a geldi.
Kafa karıştırıcı olan şu: Nasıl ki Nixon yönetimi seçim sonuçlarına etki etmek amacıyla ‘casusluk’ girişimleriyle de bağlantılı olan Watergate’in yankılarından ötürü kuşatma ve medya bombardımanı altında kaldıysa, bugün Trump yönetimi de geçtiğimiz seçimlerdeki Rus müdahalesi ve FBI eski Direktörü Robert Mueller öncülüğünde yürütülen davaya ilişkin soruşturmaların kuşatması altında.
Nixon ve Trump arasında başka benzerlikler de var: İkisi de çok geçmeden öfke ve huysuzlukları ile tanınır olmaya başladılar. Çevresindekilere karşı güvensizlik ve yargı erkini atlatma girişimleri, ikisinin eğilimlerini de tanımlayan ibareler. Her ikisi de gazetecilerle birlikte pek çok yardımcı ve danışmanla da gergin ilişkiler yaşayıp yönetim çevresindeki gürültülü hava ile uğraştı.
Beyaz Saray bu hafta Woodward’ın kitabına karşı bir kampanya başlatmak için kolları sıvadı. Bizzat Trump da, ‘Önemsiz bir kitap daha. İnanılırlık konusunda pek çok kusurlu yanı var’ açıklamalarıyla bu kampanyaya katkıda bulundu. Yetmedi, Twitter üzerinden kitapta, Savunma Bakanı General James Mattis ve Beyaz Saray Üst Düzey Yetkilisi John Kelly gibi kendi yönetiminin önde gelen bazı isimlerine dair söylenen bazı sözlerin, ilgili kişiler tarafından reddedildiğine işaret ederek, Woodward’ı ‘kamuoyunu kandırma girişimi’nde bulunmakla suçladı. Ardından bunun Demokrat Parti’ye hizmet ettiğini de belirtti ki bu, Demokratlar’ın Kongre egemenliğini Cumhuriyetçiler’den almaya çalışacağı önümüzdeki Kasım seçimleri için yürütülen mücadeleye bir işaretti.
Öte yandan General Kelly, Başkan’a yönelik ‘ahmak’ nitelendirmesine itiraz eden bir açıklama yaptı ve bu sözü, Başkan’a yakın insanları rahatsız etme girişimi olarak değerlendirdi. Aynı şekilde General Mattis de bu kitabın ‘bereketli bir hayal dünyasının ürünü’ olduğunu söyleyerek Başkan hakkında rahatsız edici herhangi bir ibarenin kullanılmasına karşı çıktığı bir açıklamada bulundu. Woodward, kitabına Beyaz Saray’daki görevlilerine nispet edilen bir anlatıyı ve resmi tutanaklardan elde edilen kayıtları da dahil etmişti. Söz konusu tutanaklardan biri, Trump’ın, Mattis’e geçtiğimiz yıl Duma’da sivillere yönelik kimyasal silah kullanımına tepki olarak Suriye Lideri Beşşar Esed’e ve hükümet yetkililerine bir suikast düzenlemesini emrettiği ifade ediliyor. Ancak kitaba göre Mattis, Başkan’ın bu talimatını görmezden geliyor ve üst düzey yardımcılarından birine böyle bir şey yapmayacağını iletiyor. Üstelik başka zamanlarda Başkan’ı ve düşünce tarzını tarif etmek için de sert söylemler kullanıyor.
Woodward ise Beyaz Saray’ın kampanyalarına karşı hazırlıklı. Bunun için son birkaç gündür kitabının tanıtımı için röportajlar verdi, yüzlerce belge ve resmi tutanağı araştırmak, kaydetmek ve derlemek için izlediği yöntemden ve yönetimin eski ve mevcut yetkilileri ile yaptığı görüşmelerden bahsetti. Kitabının başlığının da ‘Trump’ın korkuya dayalı saygı dayatma felsefesini’ yansıttığını açıkladı.
Woodward’ı kendi yıldızlarından biri olarak gören Washington Post gazetesi de Beyaz Saray’ın kampanyasına verilen tepkilere katkıda bulundu ve 11 dakikalık ses kaydını internet sitesine koyacak kadar ileri gitti. Bu ses kaydı, geçtiğimiz ayın ortalarında Trump ve Bob Woodward arasında gerçekleştirilen bir telefon görüşmesini içeriyor. Kitaba dair bu telefon konuşmasında Başkan, kendi görüşünü açıklamak üzere yazarla görüşemediği için üzüntüsünü belirtiyor. Yazar da birçok kanaldan faydasız bir görüşme düzenlemesi için talepte bulunduğu şeklinde yanıt veriyor.
Tüm bunlar, kitabın gelecek hafta piyasaya çıkması ve ‘patlayıcı madde’ olarak nitelendirilen içeriklerinin ortalıkta dolaşmasıyla, Beyaz Saray koridorlarında ‘büyük patlamaya’ neden olup rahatsızlık yaratacağının adeta kanıtı.