Kabil: Cemal İsmail/Şarku’l Avsat
ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Joseph Dunford yaptığı açıklamada, Taliban hareketinin Afganistan topraklarında ilerlemeye devam ettiğini ve Kabil’de Cumhurbaşkanı Eşref Gani hükümetini destekleyen Afgan ve yabancı güçlere karşı düzenledikleri saldırıları kaybetmediğini belirtti. Orgeneral Dunford, Halifax’ta bir güvenlik konferansında “Taliban sahada kaybetmiyor” ifadelerini kullandı.
Joseph Dunford, uzun yıllardan bu yana savaşlardan yıpranmış Afganistan’a barış getirmek için yapılması gereken birçok şeyin olduğunu vurguladı. “Taliban’ın savaşı kaybetmediğini söylemek doğru. Bunu itiraf etmeliyiz” diyen Dunford, “ikilem” terimini kullandık ve durum henüz pek değişmedi” şeklinde konuştu.
Afganistan ordusuna yakın Hama Press ajansının aktardığına göre Dunford, “Afganistan’daki ikilemlere askeri çözüm yok. ABD ve NATO’daki müttefikleri, Taliban’ı, Kabil hükümetiyle olan sorunlara siyasi bir çözüm bulmak amacıyla müzakerelere ikna etmek için askeri, siyasi güç ve ekonomik baskı yoluna başvuruyor” dedi.
ABD’li general, ayrıntıya girmeden, “Taliban’ın artık bir noktada uzlaşmayı kabul etmesi gerektiğinin farkında olduğuna inanıyoruz. Başarı anahtarı, Taliban’a yönelik tüm baskı araçlarını toplamakta ve hükümet ile müzakereleri kabul etmeleri için onlar açısından kabul edilebilir cazip bir şey sunmakta yatıyor” ifadelerini kullandı.
Dunford’un açıklaması, ABD yönetiminin, uluslararası ve Afganistan’daki müttefiklerinin uzlaşı yoluyla ülkede bir çözüm bulmak için yoğun çaba sarf ettiği bir dönemde geldi.
Öte yandan ABD Savunma Bakanlığı tarafından finanse edilen bir internet sitesi, Taliban ile barışın kolay olmayacağını vurguladı. Sitede, ABD’nin Afganistan’da 17 yıldan uzun bir süredir devam eden savaşı sonlandırmak için Taliban hareketiyle barışçıl bir çözüme ulaşma çabalarından ümitsiz olduğu belirtildi.
Pentagon tarafından finanse edilen Savunma ve Demokrasi sitesi, Taliban’ın ‘ABD güçlerinin Afganistan’dan geri çekilmesi’ hususundaki şartları müzakere etmekten memnun olduğunu, fakat bu yöndeki bir anlaşmanın şartlarını kendisi belirleme şartı koyduğunu aktardı. Sitede ayrıca, Taliban’ın Afganistan halkının, ABD’nin veya tüm bölgenin çıkarlarını göz önünde bulundurmadığı belirtildi.
Taliban, Afganistan’daki barış konferansında bazı şartlar ortaya sunmuştu. Bu çerçevede herhangi bir müzakereye başlamadan önce Taliban, Birleşmiş Milletler’e (BM) ait yaptırım listesinde yer alan liderlerin isimlerinin kara listeden kaldırılması, Afganistan ve Pakistan’da yer alan cezaevlerindeki liderlerinin serbest bırakılması ve Taliban’a karşı yürütülen propagandanın sonlandırılmasını istemişti. Taliban ayrıca, taleplerinin kabul edilmesi halinde, ABD ve NATO güçlerinin Afganistan’dan geri çekilme hususunda bir zaman çizelgesi hazırlaması gerektiğini vurgulamıştı.
ABD’de yayın yapan site, Taliban’ın şartlarından vazgeçme imkanının olmadığını ve bu şartların, en az 10 yıldır Taliban tarafından öne sürüldüğünü ve değişmediğini vurguladı. Aynı şekilde Taliban’ın, Obama’nın başkan olmasından itibaren Doha’da ofis açılması ve 5 liderinin herhangi bir karşılık ödemeden Guantanamo’dan serbest bırakılması gibi birçok siyasi kazanım elde ettiği belirtildi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın, Ağustos 2017’de ilan ettiği Afganistan stratejisinin meyve vermediğini aktaran site, Trump yönetiminin Taliban’ı askeri açıdan yenilgiye uğratmak ve Taliban ile barış sağlamak üzere ortaya koyulan plandan geri çekildiğini duyurdu.
Öte yandan Taliban ve Afganistan hükümeti arasındaki çatışmalar, birçok bölgede devam ediyor. Hama Press haber ajansının aktardığına göre, Afganistan’ın güneydoğusundaki Gazne Vilayeti’nde bulunan Carkano bölgesinde ABD ve Afgan güçleri tarafından gerçekleştirilen hava saldırısında en az 15 Taliban unsuru öldü veya yaralandı. Aynı şekilde hükümet güçleri, bölgeye Taliban tarafından döşenen çok sayıda mayını da etkisiz hale getirdi. Afganistan ordusu, 7 Taliban unsurunun da ülkenin kuzeyindeki Tahar Vilayeti’nde bir alan komutanı ile gözaltına alındığını açıkladı. Afgan ordusu tarafından belirtilene göre gözaltı operasyonu, Tahar Vilayeti’nin merkezindeki Kara Hindu ve Kalbras köylerinde gerçekleştirildi.
Diğer taraftan Taliban, Afganistan’ın doğusundaki Nangarhar Vilayeti’nde hükümet güçleriyle yaşanan birçok çatışmaya değindi. Hareket, Hokyani kasabasında Afgan özel güçlerinden 16 kişinin öldürüldüğünü açıklarken, güçlerin Taliban mevzilerine saldırı düzenlemek için DEAŞ silahlılarıyla işbirliği yaptığını iddia etti.
Afganistan’daki yerel medya organlarının 18 Kasım’da aktardığına göre ise ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi, Nisan 2019’dan önce Taliban ile barış anlaşmasına varacakları yönündeki umudunu dile getirdi.
ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, yerel gazetecilere yaptığı açıklamada, “Afganistan’da 20 Nisan 2019’da yapılacak yerel seçimlere kadar barış konusunda anlaşmayı umut ediyoruz” dedi. Kabil’de bulunan Halilzad, ABD, Taliban ve Afgan hükümeti arasındaki görüşmelere başkanlık ediyor.
Afganistan, 20 Nisan 2019’da cumhurbaşkanlığı seçimlerine tanık olacak. Bu çerçevede Afganistan’da bulunan ABD’li diplomat, görüşmelerin “iyimser ama dikkatli” olduğunu belirtti.
ABD Başkanı Trump tarafından Taliban ile doğrudan müzakereler için atanan Zalmay Halilzad, 17 yıllık Afganistan savaşını sona erdirmek üzere geçtiğimiz ay Katar’da Taliban yetkilileriyle bir araya geldi.
Halilzad, görüşmelerin nihai sonucunun “barış ve Afganistan’ın kendisi ve uluslararası topluma karşı herhangi bir tehlike oluşturmayan bir başarı” olacağını söyledi. Afganistan’daki yabancı güçlerin sınır dışı edilmesi ve batı destekli hükümetin yenilgiye uğratılması için mücadele eden hareket, geçtiğimiz ay Halilzad’a taleplerini sundu. Söz konusu talepler, ABD askerlerinin geri çekilmesi ve hapsedilen kıdemli üyelerin serbest bırakılması için bir zaman çizelgesi oluşturulmasını içeriyor.
Aynı şekilde geçtiğimiz Ekim ayında Pakistan, hareketin üst düzey yetkililerinden birini serbest bırakmıştı.
Yeni bir müzakere turu için henüz bir tarih belirlenmezken, Zalmay Halilzad, Taliban’ın, müzakere ekibinde bazı değişiklikler yapabileceğini belirtti. Halilzad, Kabil’deki ABD destekli hükümetin barış sürecinden uzaklaştırılmaması için güvence altına almak üzere Afganistanlı etkili birkaç isimden oluşan bir müzakere ekibi oluşturmaya çalışıyor.
ABD Başkanı Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Eşref Gani yönetimi, Taliban ile bir çözüme ulaşmak için çaba sarf ederken hareket, ülke genelinde hükümet güçlerine karşı saldırılarını sürdürdü. Saldırılar, son birkaç haftada yüzlerce can kaybına neden oldu.