Brüksel/İbrahim Humeydî

ABD, Uluslararası Koalisyon’a üye devletlerden Suriye’de devam eden mücadeleye daha fazla katılım yapmalarını ve üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirmelerini istedi.

ABD’nin DEAŞ’la Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk, Uluslararası Koalisyon üyesi devletlere açık bir mesaj gönderdi. Mesajda “Koalisyon üyesi devletlerin Suriye’nin doğusundaki askeri ve mali sorumluluklarını yerine getirmesi gerek” ifadesini kullandı. McGurk’un sözünü ettiği sorumlulukların başında yaklaşık 300 milyon dolar olan giderleri karşılamaları ve ABD kuvvetlerinin aşamalı olarak çekildiği bölgelere özel birliklerini konuşlandırmaları var.

Brüksel iki gün önce NATO zirvesi kapsamında Uluslararası Koalisyon üyesi devletler arasında bakanlık düzeyinde gerçekleştirilen görüşmelere e sahipliği yaptı. Görüşmelerde ABD’nin tek bir mesajı vardı: Askeri ve mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi.

Batılı diplomatik kaynakların Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamaya göre Brett McGurk, bakanlık düzeyindeki görüşmelere hazırlık kapsamında üye devletlere yazılı bir mesaj gönderdi. Brüksel’de Uluslararası Koalisyon üyesi devletlerin temsilcileri ile bir araya geldi.

Diplomatik kaynaklar, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kongre ara seçimlerine denk gelen önümüzdeki aralık ayının başında ABD güçlerinin 8 aylık bir süreçte Suriye’nin doğusundan aşamalı olarak çekilmesi kararını almaya hazırlandığını aktardı. ABD’nin tavrının bu duruma göre şekilleneceğini söyledi.

Trump, geçen sonbaharın başında ABD’nin Suriye’den acil bir şekilde çekilmesini istemiş ancak danışmanlarının ve müttefiklerinin tavsiyelerinin ardından “acil çekilme” kararını iki şarta bağlı olarak “şartlı çekilme” olarak değiştirmişti. Söz konusu şartları DEAŞ’ın Suriye-Irak sınırında kalan son varlığının ortadan kaldırılması ve DEAŞ’ın ikinci bir kez daha ayağa kalkamayacağından emin olunması olarak sıraladı.

Suriye’deki İran varlığı

Diğer önemli bir başlık da Suriye’deki İran varlığı. ABD’li yetkililer ve Washington’ın müttefikleri, ABD’nin Suriye’nin doğusundaki varlığının Tahran ve Şam arasındaki kara bağlantısını kestiği ve İran’ın bölgedeki etkisini azalttığı görüşünde.

İki gün sonra ABD Başkanı Donald Trump ile Rus mevkidaşı Putin arasında Helsinki’de gerçekleşecek zirve konusunda ABD’nin Suriye’nin kuzeydoğusundan çekilmesi ve Suriye-Irak sınırındaki Tenef Askeri Üssü’nü kapatması karşılığında İran’ın Suriye’den tamamen çıkacağı konusunda bir teklif ortaya atıldı. Teklife göre İran ilk olarak askerlerini Golan’dan 80 km uzağa çekecek ve ardından askerleri Şam’ın ötesine sevk edecek.

Uluslararası arena Trump’ı iknaya çalışıyor

Fransa, İngiltere ve İtalya ise Trump’ın talebi üzerine DEAŞ’ı daha hızlı bir şekilde ortadan kaldırmak, askeri ve mali yükümlülüklerin yerine getirilmesine katkıda bulunmak ve ABD kuvvetlerinin Suriye’de daha uzun süre kalmaları konusunda Trump’ı ikna etmek için Uluslararası Koalisyon dâhilindeki özel güçlerinin sayısını artırdı. Söz konusu devletler bu adımla birlikte ABD güçlerini, Suriye’de siyasi bir çözüm sağlanması için Ruslarla gerçekleştirilecek müzakerelerde ve İran’ın bölgeden ayrılması veya etkinliğinin azaltılması için baskı yapılmasında bir koz olarak kullanmayı hedefliyor. Diğer büyük devletler ise ABD’nin iki bin askerini Suriye’den çekmesi ve mevcut hava sahasını kapatması durumunda bu adımların ne denli fayda sağlayabileceğini sorguluyor.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ABD Savunma Bakanlığı, askeri çekilmeyi gözden geçirmeye başladı. Pentagon, Suriye’de ABD varlığının azaltılması, müttefik sayısının artması ve diğer devletlerin bölgede kalmasını desteklemek için bölgede sembolik bir askeri varlık bulundurulması konularını değerlendiriyor.

ABD’den yapılan açıklamaya göre ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Uluslararası Koalisyon’daki mevkidaşları ile bir araya geldi. Pompeo, Suriye’nin doğusunda, DEAŞ’ın kontrolü altındaki bölgeleri özgürleştiren Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) gösterdiği çabalardan ve kaydettiği ilerlemeden memnun olduğunu ifade ederken SDG’nin DEAŞ’tan kurtulmak ve Suriye-Irak sınırını güvenli hale getirmek için Koalisyon ve müttefikleri ile bölgedeki iş birliğini sürdürmesi gerektiğini söyledi.

Pompeo açıklamalarının devamında şu ifadeleri kullandı:

“DEAŞ terör örgütü, Irak-Suriye sınırındaki geçitleri kullandı. Bizim DEAŞ’ı nihai olarak bitirmemiz için bu terör örgütünü ve diğer sınır ötesi bağlantılarını yok etmemiz gerekiyor. Uluslararası Koalisyon tarafından finanse edilen ve istikrarın sağlanmasına yönelik yürütülen programlar askeri kazanımlar sağlamak için halen gereklidir. Kurtarılan bölgeleri istikrara kavuşturmanın ve radikalizmin unsurları ile başa çıkmanın ayrılmaz bir parçasıdır.”

Alınan başarıların korunması için istikrarın sağlanması konusunda oldukça çok desteğe ihtiyaç olduğuna vurgulayan Pompeo, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Mogherini’ye İran etkisinin Ortadoğu’da ortaya çıkardığı tehlikelerle mücadele etmesi çağrısında bulundu.

Helsinki’de iki gün sonra gerçekleşecek Trump-Putin zirvesinde ABD’nin Suriye’deki varlığı ve İran’ın Suriye’den çekilmesi konusundaki tavrın yanı sıra siyasi sürecin ufkunun netleşmesi de bekleniyor. BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura gelişme kaydedilebilecek dinamik bir siyaset izliyor. De Mistura, Astana görüşmelerinin garantör ülkeleri, Cenevre görüşmelerine katılan 6 ülke ve Mısır ile içinde bulunduğumuz ayın sonunda ayrı ayrı toplantılar gerçekleştirecek. Temmuz 30 ve 31’de Soçi’de gerçekleştirilecek görüşmelerle 2021’deki başkanlık ve meclis seçimlerine hazırlık olarak geniş kanuni reformlar konusunda çalışacak olan üçlü bir kanuni heyet (Hükümet, muhalefet, sivil oluşum) oluşturulması hedefleniyor.