Ülkedeki kaygı, öfke, hayal kırıklığı ve siyasi fırsatçılık sebebiyle, Afganistan’ı hoşnutsuzluk dalgası sarmış durumda.
Son iki ay içerisinde yeni muhalefet grupları ortaya çıktı. Gençler, öfkeli kamu görevlilerinin yanısıra, etnik milislerin ve aşiret liderlerinin ortaklığından oluşan, bunlardan bazıları soylu isimler ve reform gündemleri taşıyordu. Hatta, solcu olmayan yeni muhalif gruplardan ‘Vatan Hareketi’nin başına eski bir komünist geçti.
Yeni muhalif gruplar, kişisel sorunlar ve kamu yararı üzerine heyecanla tartışıyorlar, ancak hepsinin mesajı oldukça benzer; “Devlet Başkanı Eşref Gani Ahmedzai halkı korumak ve istihdamı sağlamakta başarısız oldu ve yürütme yetkileri maksimum oranda aştı. Şimdi, gerçek reformları uygulamak ve paramparça olmuş hükümeti meşru hale getirmek bir görev haline gelmiştir.”
Gani’nin yardımcıları, mevcut muhalefetin arkasındaki gerçek nedenin, devletin modernite yolunda devam etmesiyle yetkisini kaybedecek olan aşiret liderleri arasındaki kaygı olduğu noktasında ısrar vurgu yapıyor
Bu konuda, Gani tarafından atanan ve ismini açıklamak istemeyen yetkililerden biri, “Yeni nesil, Başkanın verimlilik esasına göre bireyleri güçlendirme konusunda istekli olduğunu zaman içinde öğrendi. Bu Başkan tarafından alınan önemli bir risk” dedi. Yetkili, bu tür muhalif liderlerden bir çoğunun silahlı çatışma yoluyla nüfus kazandığına dikkat çekerek, “Bu hayatta kalma konusu haline geldi. Onlar bu savaşı kaybederse, onlar bugünden sonra önemsiz olacaklar.” dedi.
Öte yandan, bireysel sözleşmeler ve hükümet atamaları hakkındaki eleştiriler ve protestolar bu ay boyunca devam etti ve Afgan toplumunun geniş bir yelpazesinde huzursuzluk hakim oldu. Bu şikayetlerin henüz tek bir çatı altında birleştirmemesine ve sonrasında şiddete dönüşmemesine rağmen, bazı gözlemciler belki büyük bir terörist saldırı sonrasında bunun büyük bir yelpazede yayılarak, kolektif bir öfke duygusunun aniden beklenmedik kıvılcıma dönme olasılığından korkuyorlar.
Bütün muhalif seslerin arasında ortak payda varsa o da şöyle özetlenebilir, “Dışlanıyorduk.” İlginçtir ki, önce kavga durumunda olan ülkenin kuzeyindeki Özbek ve Tacik liderler, şu anda başkent içindeki Hazara’dan üst düzey liderler ile güçlerini birleştirdi.
Ayrıca, önceden Gani ile çalışan, yüksek mevkilerdeki iyi eğitimli gençler de muhalefet gruplarına katıldı.
Açıkca görülmektedir ki, bir yıl önce Kabil’deki barışçıl gösteri sırasında terörist bombalama saldırısı sebebiyle taraftarlarından 80 kişi öldüğü Hazara’lardan bazı liberal eylemciler ve kendilerine ‘Aydınlanma Hareketi’ diyen bazı Hazara bölgesi sakinlerine acı ve öfke duygusu hakim oldu. Bugün onlar, 31 Mayıs’ta başkentteki 150 kişinin ölümüne, 400 kişinin de yaralanmasına sebep olan bir bombalama olayından sonra sivil akademisyen ve aktivist oluşan bir grup ile ‘Değişiklik için devrim’ hareketine katıldılar.
Diğer taraftan, Gani’nin yardımcıları, Başkanın saray duvarı dışındaki tüm bu gerilimlerin tamamen farkında olduğunu ama panik ya da gidişatı değiştirmek için bir sebep bulunmadığını açıkladılar.
İşsizliğin yüzde 40’a çıktığı bir dönemde reformları hatırlamanın Afganların çoğuna faydası yok. İş fırsatları için her gün sokakları geziyorlar. Aynı zamanda, zenginlik kaynağı şüpheli bazı kişilerde lüks saray gibi evlerin ve büyük alışveriş merkezlerinin keyfini çıkarıyor. Suç ve isyancı hareketler de ülkede yaygınlaştı ve vatandaşlar sürekli bir şiddet korkusu altında yaşar oldular. Rakamlar gösteriyor ki, geçen yıl çatışma kaynaklı olaylarda 11 binden fazla sivil öldürüldü veya yaralandı.