Afganistan’da son yıllarda yaşanan şiddetli kuraklık, çiftçilerin hasat toplayamamasına sebep oldu. Afganistan Ziraat Bakanlığı yetkililerine göre, nüfusu 35 milyona ulaşan ülkede, tarım üretiminden elde edilen gelirde yüzde 45 oranında düşüş gözlemlendi. Kuraklık ülkede ciddi boyutlara ulaşırken bu süreçte İran ile yaşanan su krizi de içinden çıkılamaz bir hal almış durumda.

Kuraklık, Afganistan ve komşusu İran arasındaki on yıllardır süren Helmand Nehri gerilimini de tırmandırıyor. Yetkililer, Afganistan’ın dünyanın en fazla akarsu barındıran ülkelerden biri olduğuna dikkati çekerken bu akarsulara baraj kuramadıklarını ifade ettiler. Afgan yetkililer, baraj kıtlığı nedeniyle yıllık 20 milyon dolarla ekonominin en büyük dayanağı olan tarımdan verim alamadıklarını bildirdiler.

İran ile Afganistan arasında gerilim

Kuraklığın yayılmasıyla birlikte, İran’a giden suların azalması ve Afganistan yönetiminin Helmand Nehri üzerinde baraj kuracağını açıklaması nedeniyle iki ülke arasında gerilim artarken, İran’da su protestoları patlak verdi.

İran ve Afganistan’daki su krizi, dünyada suyun giderek önem kazandığını işaret ederken, Güney ve Orta Asya ile dünyanın diğer birçok yerinde su kaynakları için ülkeler arasında çekişmeler giderek artıyor.

İran’a yönelik eleştiriler artıyor

Taliban’ın bu sene başında su kaynakları açısından zengin Farah eyaletine saldırması, Afganistan tarafından İran’ın isyancıları su kaynaklarına sahip olmak için kullandığı yönünde eleştiriler getirilmesine sebep olmuştu.

Şarku’l Avsat’a açıklama yapan Afganistan Sınır Polisleri eski müdürlerinden Gulnebi Ahmedzai, “İran, başta barajlar olmak üzere Afganistan’daki kalkınma projelerini engellemek için Taliban’ı destekliyor” dedi.

Ahmedzai, İran’ın, Afganistan’daki istikrarsızlıktan faydalanarak burada hakimiyet kurmayı amaçladığını dile getirdi.

İran iddiaları defalarca yalanladı

Afganistan’ın başkenti Kabil’de bulunan İranlı diplomatlar ise konuya dair herhangi bir yorum yapmazken, Tahran yönetimi, birçok kez Taliban’a destek verdiği iddialarını yalanlamıştı.

Afganistan Ziraat Bakanlığı’nda, Sulama ve Doğal Kaynaklar Başkanlığı görevini sürdüren ve İran ile yürütülen müzakerelere katılan Fehimullah Ziyai ise Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, “Ulusal çıkarlarımızı korumak zorundayız. Hiçbir ülke bize doğal kaynaklarımızı nasıl kullanacağımızı öğretemez” dedi.

Helmand Nehri kritik öneme sahip

İran ile Afganistan arasındaki su sorunun merkezinde ise Helmand Nehri bulunuyor. Kabil’in kuzeyindeki yüksek dağlardan doğan Helmand Nehri, iki ülke arasındaki sınır bölgesinde yer alan Sistan topraklarını suluyor.

Tahran ve Kabil, 1973 yılında imzalanan anlaşma gereğince, yıllık 820 milyon metreküp su taşıyan Helmand Nehri’ni paylaşıyor. Ancak, Afganistan’da 40 yıldır devam eden savaşlar İran ile su krizi yaşanmasına sebep oluyor.

Afgan yetkililer, ülkelerinin bu bölgede baraj kuramamasını İran’ın Helmand Nehri sularından daha fazla yararlanmalarından kaynaklı olduğunu ifade ediyorlar. Afganistan Sulama ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın verilerine göre, Afganistan’daki 20 eyaleti etkileyen kuraklık döneminde İran, 3 milyar metreküpü aşkın sudan kolaylıkla faydalanabiliyor.