Almanya, Yahudi Soykırımı’ndan (Holokost) sağ kurtulan yaklaşık 25 bin Cezayirli Yahudi’ye tazminat ödemeyi kabul etti. 18. ve 19. yüzyıllarda özellikle Endülüs müziğinde olmak üzere kültür alanlarına yaptıkları katkılarıyla bilinen Cezayirlilerin, 1962’de bağımsızlıklarını kazanmalarının ardından Yahudilerin büyük çoğu Cezayir’den Fransa’ya gittiler.
Holokost’tan kurtulanlar veya Holokost kurbanlarının mirasçılarının tazminat alma haklarını savunan ‘Claims Conference’ adlı kuruluştan yapılan açıklamada, söz konusu 25 bin Cezayirlinin çoğunun Fransa’da, yaklaşık 3 bin 900’ünün ise İsrail’de yaşadığını belirtildi. İsrail’in Tel Aviv kentinde yaptıkları açıklama yapan kuruluş yetkilileri, bu kişilerin her birine bir defaya mahsus olmak üzere 2 bin 556 euro tazminat ödenmesinin planlandığı aktarıldı. 1951’de kurulan kuruluşun sözcüsü, tazminatın, Alman hükümeti ile gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda elde edildiğini belirtti. Açıklamaya göre, tazminat ödemelerinin, Temmuz 1940 ile Kasım 1942 tarihleri arasında Cezayir’de yaşamış ve Nazilerden zarar görmüş Yahudileri kapsadığı belirtildi.
Vichy hükümeti, Nazilerle işbirliği yaptı
Kararın yıllar süren görüşmelerin bir sonucu olduğunu ifade eden Claims Conference Başkan Yardımcısı Greg Schneider, o dönem Fransa’da iktidarda bulunan Vichy hükümetinin Nazilerle işbirliğine atıfta bulunarak, Vichy iktidarı döneminde Cezayirli Yahudilerin eğitim, siyaset ve istihdam alanlarında kısıtlamalara maruz kaldığını vurguladı.
‘The Jerusalem Post’ gazetesi, ABD merkezli Almanya karşıtı Claims Conference kuruluşunun bu ay Almanya’da bir kayıt ofisi açabileceğini ve tazminat taleplerini kayıt altına almak üzere ofisin Nisan ayına kadar açık kalmasının öngörüldüğünü, aynı zamanda, Fransa’nın, Paris, Marsilya, Lyon ve Toulouse şehirlerinde de ofis açmayı planladığını belirtti.
Claims Conference aracılık yapacak
Holokosttan sağ kurtulan Cezayirli Yahudilerin tanınması için Ağustos 2017’de Alman hükümeti ile müzakerelere başlayan Claims Conference, Almanya’dan alınan tazminatların sahiplerine ulaşması için de aracılık yapacak. Kuruluş, tazminat almaya hak kazanan kişilere Almanya’dan tahsil edilen fonları ücretsiz olarak teslim edecek.
Kuruluşa göre bu işlemde herhangi bir kanunsuz durum yok. Kuruluşun Almanya’daki Temsilcisi Rüdiger Mahlo yaptığı açıklamada şunları kaydetti, “Tazminat miktarı büyük olmasa da, Holokost’tan kurtulanların acısı için farkındalık oluşturması açısından bu durum önemlidir. Ödeme, mağdurların hak ettiği adaletin küçük bir kısmını karşılayabilir. Fakat burada önemli olan tanımadır. Tüm Holokost mağdurları tanınana kadar mücadele etmeye devam edeceğiz.”
Tazminatlar, Temmuz 2018’de verilecek
Claims Conference, Fransa dışındaki ülkelerde Holokost’tan kurtulanlara, tazminat alma haklarının ayrıntılarını açıklamak üzere doğrudan mektup göndermeyi planlıyor. Uygun bulunan tazminat başvuru sahiplerine ödemeleri Temmuz 2018’de verilmeye başlanacak.
‘Cezayir’in Yahudileri ve bilinmeyenleri’
Cezayir’de yaşayan Yahudilere ilişkin çok az bilgi var. Tarihçi Fevzi Saadallah, 2005 yılında yazdığı ‘Cezayir’in Yahudileri ve bilinmeyenleri’ adlı kitabında, “Başkent Cezayir’de Müslümanlar ve Yahudilerin ortak yaşamaları ile ilgili söyleyebileceklerimiz, nüfusun örf, adet ve inançlarına dair engeller ve kısıtlamalar olmaksızın, rastgele bir coğrafi dağılım ile birlikte yaşadıklarını belirtmekle sınır değil. Aynı zamanda din de dahil olmak üzere iş dünyası ve projelerde de işbirliği yaptıkları biliniyor. Cezayir’in başkentindeki Osmanlı arşivlerinde bulunan belgeler, 1656 – 1666 yılları arasında inşa edilen hala günümüzde Aşağı Kasbah’daki Şehitler Meydanı’nın merkezinde duran Yeni Cami’nin projesinin tamamlanması için Müslüman, Hıristiyan ve Yahudilerin birlikte yoğun bir şekilde çalıştıklarından bahsedilir” ifadeleri yer almaktadır.