Myanmar’ın Arakan eyaletinde (Rakhine) düzenlenen son protestolar, 1947’de İngiltere’nin sömürgesinden kurtulup bağımsızlığın ilan edilmesinden bu yana özerklik talep eden onlarca etnik grubun bulunduğu ülkenin lideri Aung Suu Kyi’yi zor günlerin beklediğini gösteriyor.

Bu protestolar, Suu Kyi hükümetinin komşu Bangladeş ile yaklaşık bir milyon Arakanlının köylerine dönmesine izin veren anlaşmayı imzaladıkları bir döneme denk geldi.

Ancak söz konusu anlaşma BM kuruluşları tarafından ‘eksik’ olarak nitelendirilerek geri dönecek olan Arakanlıların mezhep merkezli ve milliyetçi şiddete karşı güvenliklerini garanti etmemesi nedeniyle eleştirildi.

Arakan Krallığı’nın kuruluş yıldönümü kutlamasına getirilen yasak protesto edildi

Arakan halkı, eyalette Arakan Krallığı’nın kuruluş yıldönümü kutlamasına yönelik getirilen yasağa karşı gösteri düzenledi. Salı gecesi polisin protestocuların üzerine ateş açması sonucu 7 kişi öldü, 12 kişi de yaralandı. Eyalet yönetiminden Tin Maung Swe’nin Reuters’a yaptığı açıklamada protestocuların salı gecesi geç saatlerde Arakan’ın kuzeyindeki Mrak-u kentinde Arakan Krallığı’nın kuruluş yıldönümü nedeniyle toplandıklarını bildirdi. Protestoya Arakan eyaletindeki Müslümanlar katılmadı.

“Polisin davranışı suç teşkil ediyor”

Arakan Ulusal Partisi’ne üye milletvekili Hala Su, güvenlik güçlerinin protestoculara karşı silah kullanmasının ‘affedilemez’ olduğunu ifade ederek polisin davranışının ‘suç’ teşkil ettiğini söyledi.

29 yaşındaki görgü tanığı Nie Nie de AFP’ye verdiği demeçte “Polis daha hızlı bir şekilde müdahale etseydi çatışmalardan kaçınılması mümkün olurdu. Polisin kalabalığı önlemek için yeterince vakti vardı. Sokakları kapatabilirlerdi fakat yapmadılar” diye konuştu.

Gözlemciler, salı günü yaşanan şiddet olayları nedeniyle eyalette yeni bir karışıklık çıkabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Birleşmiş Milletler (BM), protestocuların ölmesi nedeniyle üzgün olduklarını belirterek polise ‘orantısız güç kullanımıyla’ ilgili soruşturma başlatılması çağrısında bulundu.

Guterres: Geri dönüşler gönüllü olmalı

Arakanlıların ülkelerine geri dönüş anlaşmasıyla ilgili olarak açıklamalarda bulunan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Bangladeş ile Myanmar arasında imzalanan anlaşma hakkındaki endişelerini dile getirdi. Guterres, “Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) uluslararası standartlara uyulmasını sağlamak için iade sürecine dahil olması çok önemlidir” değerlendirmesinde bulundu. Geri dönüşlerin gönüllü olması gerektiğini belirten Guterres, Arakanlıların kamplara değil, kendi evlerine dönmelerine izin verilmesinin şart olduğunun da altını çizdi.

Geri dönüş anlaşması hakkında endişeler var

İnsan hakları örgütleri ise Arakan’dan Bangladeş’e kaçışlar halen devam ettiğine dikkat çekerek mültecilerin geri gönderilme süreci konusunda şüpheler olduğunu vurguladı. İki yıllık geri dönüş süreci konusundaki endişelerini dile geirdi.

Uluslararası Af Örgütü Güneydoğu Asya ve Pasifik Direktörü James Gomez, “Tecavüz, cinayet ve işkenceye dair anılar Arakanlı mültecilerin zihninde halen tazeyken Myanmar’a geri dönme planları rahatsız edici gelebilir” dedi.

İade anlaşmasının, yalnızca ekim 2016’dan sonra gelenleri içerdiğine de dikkat çeken Gomez, “Myanmar yetkilileri tarafından uygulanan baskı ve sürgünler umut vermiyor. Geri dönen Arakanlıların haklarının korunması ve kaçmalarına neden olan eylemlerin artık ortadan kalkması gerek” diye konuştu.

1 milyon Arakanlı mülteci için biyometrik veri kaydedildi

Myanmar ile atılan imzalar doğrultusunda anlaşmanın uygulanmaya bu ay başlanacağı ve Bangladeş’e kaçan yüzbinlerce Arakanlı Müslümanının iki sene içerisinde iade edileceği belirtildi.

Fransız basınında çıkan haberlere göre mültecilerin kayıt taslağını ilan eden resmi makamlara dayanarak değerlendirmede bulunan Bangladeş, Myanmar sınırındaki kamplarda yaşayan 1 milyondan fazla Arakanlı mültecinin iade edileceğini öngörüyor.

Bangladeş ordusu, geçen yıl ülkeye göç eden çok sayıda mülteci için biyometrik veril kaydına başlamıştı.

Kayıt projesinin başındaki isim olan Bangladeş Ordu Generali Seyid Rahman, binlerce kişinin henüz kayıtlı olmadığının altını çizerek, “Biyometrik veri kayıtları ile bugüne kadar 1.004.742 Arakanlı kaydettik” diyerek son durum hakkında bilgi verdi.

Bu sayının Bangladeş’in güneydoğusunda yer alan mülteci sayısınının 962 bin kişi olduğu yönünde açıklamada bulunan BM verilerinin çok üstünde olduğu ifade ediliyor.