Bangladeş’teki mülteci kampında yer alan bir bakkalda çalışan Arakanlı (Rohingyalı) mülteci Mümtaz el-Hak, işine bir süre ara verip etrafını saran çocuklar ve gençlerle birlikte cep telefonundan haberleri dinlemeye başladı. Mümtaz, “Haberleri sürekli dinlerim, çünkü yurdum hakkında haberlere ulaşıyorum” diye konuştu.
Mümtaz el-Hak, Myanmar’ın Arakan (Rakhine) Eyaletinde 1992 yılında yaşanan şiddet dalgası nedeniyle Bangladeş’e göç edenlerden yalnızca biri. Ancak, Bangladeş’teki Arakanlı mültecilerin sayısı, Myanmar ordusu tarafından ağustos ayında başlatılan şiddetin ardından hızla arttı. Son 60 yılda Bangladeş’e göç etmek zorunda kalan Arakanlıların sayısını geride bıraktı.
Müslümanlar, Myanmar ordusu ve Budist militanlar tarafından etnik temizlik uygulamalarına maruz kaldıkları için can korkusuyla Bangladeş’e kaçtı. Ardından uluslararası yardım kuruluşlarının da bölgeye girmesi engellendi.
Reuters’a konuşan ve ismini vermeyen bir bölge yöneticisi “ABD ve İngiltere’de merkezleri olan Relief International hayır kurumunda çalışan onlarca Myanmar vatandaşı, Budistlerin protestosu nedeniyle çalıştıkları bölgeyi terk etmek zorunda kaldılar” ifadesini kullandı.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) Sözcülüğü de Arakan’da yaşanan bu olayın insani yardım kuruluşlarının devlet tarafından engellenmesinin en net örneklerinden biri olduğunu kaydetti.
Haberleşme imkânları kısıtlı
Arakanlı mültecilerin kendi dilinde haber kaynakları olmadığından vatanlarına dair haberlere ancak sosyal medya üzerinden yayın yapan kanallar aracılığıyla ulaşabiliyorlar.
Whatsapp’taki gruplarda paylaşılan videolarda, Arakanlı mültecilerin yaşadıkları şiddet, kayıp kişilerin isimleri ve sayılarının yer aldığı listeler yayınlanıyor. Kamplarda yaşama nasıl adapte olunabileceğine ilişkin bilgiler paylaşılıyor.
Muhammed Zübeyir isimli Arakanlı bir mülteci, dinlediği haberleri kendi yerel dillerine çevirerek etrafındakilerle paylaşıyor.
Watsapp gruplarında yüzlerce üye var. Birçoğu haberi yazanın kim olduğunu veya dinlediklerinin ne kadarının gerçekleri yansıttığını bilmiyor. Bilgilerin eski ya da yanlış olma ihtimali her daim bulunuyor.
Whatsapp’ı en aktif kullanan gruplardan biri, Arakan Rohingya Kurtuluş Ordusu (ARSA)
Bangladeş’teki bazı mülteciler, mesaj gönderenlerin telefon numaralarının Ortadoğu’da veya Asya’nın diğer bölgelerinde kayıtlı olsa bile bunların aslında Arakan Rohingya Kurtuluş Ordusu üyesi olup olmadığından emin olmadıklarını söylüyor.
Mülteciler, Bangladeşli güvenlik güçlerinin mesajlarını izlemelerinden ve ARSA destekçilerini yakalamak için kamplarda arama yapmalarından korkuyorlar.
Bu sebeple, kamplardaki mülteciler, hoparlörden yayınlanan haber içerikli mesajları gece dinlemeyi tercih ediyor.
Birçok Arakanlı haberlere ulaşmaktaki zorluklara rağmen sosyal ağların topluluk üyeleri arasında moralin korunması için önemli bir rol oynadığı görüşünde.