Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) yıllık zirvesi, Washington ve Pyongyang arasında nükleer program hususundaki anlaşmazlık ve Güney Kore’nin Kuzey Kore ile doğrudan temaslarda bulunamaması konusundaki hayal kırıklığı ışığında geçtiğimiz Cumartesi günü Singapur’da tamamlandı.
Güney Kore Dışişleri Bakanı Kang Kyung-wha, 5 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, Kuzey Koreli mevkidaşı ile Singapur’daki ikili görüşmelerini tamamlayamaması dolayısıyla üzüntüsünü dile getirdi. Güney Kore resmi haber ajansı Yonhap’a göre Kyung-wha, Kuzey Koreli mevkidaşının kararına saygı duyduğunu ifade etti.
ASEAN zirvesi, Güney ve Kuzey Koreli bakanların aynı konferans salonunda bulunmalarına dair nadir bir fırsattı. Bu çerçevede Kang, zirveye katılan Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Ri Yong-ho ile bireysel görüşme önerisi yaptı. İki bakan bir akşam yemeğinde bir araya gelerek görüş alışverişinde bulundu.
Güney Koreli Bakan, 5 Ağustos’ta Singapur’da bir basın toplantısı sırasında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Kısa ama samimi bir görüşme gerçekleştirdik. Kore Yarımadası ve Güney- Kuzey Kore arasındaki ilişkilere dair güvenlik durumunu ele aldık” dedi. Ancak aktarılana göre Ri Yong-ho, Kang Kyung-wha’nın resmi bir toplantı talebini reddederken, o konumda olmadıklarını ifade etti.
Kyung-wha yaptığı açıklamada ayrıca, “Ne yazık ki görüşme gerçekleştirilemedi. Ancak diğer tarafın pozisyonuna tamamen saygı duymamız gerektiğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı. Yong-ho’nun müzakereden neden uzak durduğu konusunda sorulan bir soruya ise Güney Koreli bakan, “Diplomatik tanıma açısından görüşmenin uygun olmadığını söyledi” şeklinde yanıt verdi.
Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un geçtiğimiz Haziran ayında ortaya koyduğu ABD- Kuzey Kore ilişkileri çerçevesinde, Asya ülkeleri nükleer programına dair anlaşmazlıklar tırmanış gösterdi. Bu bağlamda Pyongyang, Washington’un devam eden yaptırım ve baskı çağrısına ilişkin rahatsızlığını dile getirdi.
Singapur bölgesel toplantısında yaşanan anlaşmazlık, Kuzey Kore’nin füze ve nükleer programlarına son vermek için uzun bir süredir müzakere çabalarının karşılaştığı zorlukların da en son hatırlatıcısı oldu. Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) aktardığına göre Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Ri Yong-ho, ASEAN zirvesi sırasında, “Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, ABD ile ortak bir beyannamenin ‘sorumlu ve iyi niyetli bir şekilde’ uygulanmasında kararlıdır” dedi. Ri, başkanın azminden uzak bir şekilde ABD’nin, geriye dönük hareketlerinin endişe verici olduğunu vurguladı.
Şarku’l Avsat muhabirinin edindiği bilgiye göre ülkesine yönelik sert yaptırımları hafifletmek isteyen Kim Jong-un, 12 Haziran zirvesinde nükleer silahsızlanma çalışmaları yürüteceği taahhüdünde bulunmuştu. Ancak Kuzey Kore, bu taahhüdün nasıl uygulanacağına dair ayrıntıya yer vermemişti.
Mike Pompeo ise, geçtiğimiz Cuma günü yaptığı açıklamada, Kuzey Kore’nin silah programlarına devam etmesinin, Kim’in nükleer silahsızlanma konusundaki taahhüdü ile tutarsız olduğunu söyledi.
Ancak geçtiğimiz Cumartesi günü yaptığı açıklamada Pompeo, “biraz zaman alacak olmasına rağmen” Kuzey Kore’nin silahsızlanabileceği konusundaki iyimserliğini dile getirdi. Bu çerçevede Ri Yong-ho da yaptığı yazılı açıklamada, “Nükleer denemelerin ve füze testlerinin askıya alınması, nükleer test alanlarının dağıtılması da dahil, iyi niyet göstergesi uygulamalar gerçekleştirdik” şeklinde konuştu. ABD’nin ise buna karşılık olarak bir şey yapmadığını belirten Yong-ho, “ABD yalnızca Kuzey Kore’ye karşı yaptırımların korunması konusunda sesini yükseltiyor” dedi.
Aynı şekilde Pompeo, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, Washington’un uluslararası yaptırımların uygulanmasında herhangi bir gecikmeyi ciddiye aldığını belirtti. Rusya’ya da atıfta bulunan ABD’li Bakan, Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) kararlarını ihlal ederek Kuzey Kore vatandaşlarını istihdam ettiğini vurguladı.
Mike Pompeo, “Ruslar ve tüm diğer ülkelerin BM Güvenlik Konseyi kararına uygun hareket ederek Kuzey Kore’ye yaptırımları güçlendirmesini bekliyoruz” dedi.
The Wall Street Journal tarafından aktarılana göre Rusya, bu durumu reddederken, Rusya’nın Pyongyang Büyükelçisi de Moskova’nın “BM’nin Kuzey Kore petrol arzına yönelik kısıtlamalarını” atlattığı yönündeki iddiaları yalanladı.