Kazakistan’ın başkenti Astana’da Suriye konulu dokuzuncu toplantıyı düzenleyen Rusya, Türkiye ve İran, Suriye’de siyasi çözüm için adım atılması ve Temmuz ayında Rusya’nın Soçi kentinde yeni bir toplantı yapılması konusunda mutabık kaldı.

Garantör ülkeler, Gerginliği Azaltma Bölgeleri etrafındaki çalışmalara devam edilmesini kararlaştırırken, toplantının en önemli gündem konusu içinde bulunan tutuklular dosyasına dair ise herhangi bir ilerleme kaydedilmedi.

Muhalif heyetin başkanı Ahmed Toma, Astana 9 toplantısında sonuçlarından memnuniyet duyduğunu belirterek, Rusya’nın rejimi çözüme yöneltmek için ciddi baskılar kurmaya başladığını söyledi.

Sonuç bildirgesi okundu

Toplantı sonunda 3 garantör ülke olan Rusya, Türkiye ve İran, sonuç bildirgesi yayınlayarak, “Suriye’de siyasi süreci ileri taşıyacak” bazı noktalara işaret etti.

Kazakistan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Erjan Ashikbaev tarafından okunan bildiride, Gerginliği Azaltma Bölgelerinin, ateşkes rejiminin korunması, şiddetin azaltılması ve Suriye’de genel durumun istikrara kavuşturulmasındaki öneme dikkat çekti.

İnsani yardımların ulaştırılması, mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşü için gerekli koşulların sağlanması konularının önemine de atıfta bulunulan bildiride, DEAŞ, Nusra Cephesi ve BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) terör listesindeki bağlantılı kişi ve gruplarla mücadeleye devam edileceğinin altı çizildi.

Sonuç bildirisinde taraflar, alıkonulanların serbest bırakılması, cenazelerin teslimi ve kayıp kişilerin aranması için kurulan çalışma grubunun 2. toplantısının yapılmasından ve ilerleme kaydedilmesinden duydukları memnuniyete işaret etti.

Garantör ülkeler, bildiride bu konuda çatışan taraflar arasında güven artırıcı ortak adımların atılması gerektiğini vurguladı.
Ashikbaev, Alıkonulanlar Çalışma Grubunun Haziran ayında Ankara’da toplanacağını duyurdu.

Soçi’de toplantı

Bildiride, BMGK’nın 2254 sayılı kararı çerçevesinde siyasi çözüm sürecinin, Soçi’de Ocak ayında düzenlenen Ulusal Diyalog Kongresi’nde alınan kararların da katkısıyla devam etmesi gerektiği kaydedildi.

Bildiride bu amaçla BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ve Suriyeli taraflarla Cenevre’de en kısa sürede görüşmeler yapılması ve anayasa komitesi kurulması sürecinin başlatılması tavsiye edildi.

Ashikbaev, bir sonraki garantörler toplantısının Temmuz ayında Soçi’de yapılmasına karar verildiğini sözlerine ekledi.

Astana 9 toplantısının sonuç bildirgesinde, Esed rejiminin Gerginliği Azaltma bölgelerinde bazı düzenlemeler yapılması talebi dikkate alınmazken, Soçi’de toplantı düzenleneceğinin ilan edilmesi, “Astana süreci, Soçi’ye taşınıyor” yorumlarına neden oldu.

Ahmet Toma, Şarku’l Avsat’a konuştu

Muhalif heyetin başkanı Ahmet Toma ise toplantıların Soçi’ye taşınması ihtimalini uzak görerek, muhalefetin de bunu kabul etmeyeceğini söyledi. Toma, “Önemli olan toplantılarda ilerleme kaydedebilmektir. Somut adımlar atılmadığı sürece herhangi bir mekanda toplanmanın anlamı yok” dedi.

Toma, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, muhalefetin Astana 9’un sonuçlarından memnun olduğunu dile getirerek, bu turda Rusya’nın siyasi çözüme yöneltmek için Esed rejimine ciddi baskılar kurduğunu gözlemlediğini belirtti.

Rusya’nın baskı kurmasına rağmen bu konuda hızlı bir gelişme beklemediğini dile getiren Toma, rejim heyetinin tavırları Moskova’nın baskılarına cevap verdiğini göstermediğini sözlerine ekledi.

Açıklamasında, Suriye’deki tutuklular konusuna da değinen Toma, konunun ertelenmesinin önemsiz olduğu anlamına gelmeyeceğine vurgu yaparak, tarafların bu konuyu önümüzdeki toplantıda da konuşacağını ifade etti.

Suriye muhalefetinin Astana 9 toplantısına geniş katılım göstermesinden memnuniyet duyduğunu dile getiren Toma, muhalefet heyetinde Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) ile Türkmen Meclisi üyeleri ve muhalif kadınların da bulunduğunu ifade etti.

Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, katılıma dikkat çekti

Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, konuya dair yayınladığı açıklamada, Suriye muhalefetinin Astana 9 toplantısına zayıf bir katılım gösterdiğine dair yayınlanan haberlere karşın en önemli silahlı grupların temsilcilerinin Astana’daki görüşmelerde hazır bulunduğuna dikkat çekildi.

Washington’ın toplantıya heyet göndermemesinin eleştirildiği toplantıda, “ABD heyetinin olmaması toplantı sonucuna etki etmedi” cümlelerine yer verildi.

ABD tarafından konuya ilişkin olarak daha önce yapılan açıklamada, “Suriye’deki şiddetin düşürülmesi için sarf edilecek her çabayı olumlu karşılamakla birlikte, asıl yoğunluğumuzu Cenevre sürecine ve siyasi müzakerelerde ilerleyiş sağlamaya vereceğiz” ifadeleri kullanılmıştı.

“Zorunlu tahliyeyi kabul etmeyen gruplar yok edilecek”

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandır Lavrentyev, ABD’nin Astana’daki 9. Suriye toplantısına katılmayarak, “Suriye krizine çözüm aramaktan vazgeçmesinden” üzüntü duyduklarını söyledi.
Lavrentyev, Astana’da Suriye konulu 9. toplantının ilk gününün ardından yaptığı basın toplantısında, Astana sürecinin terör örgütü DEAŞ ile mücadeleye de katkı sunduğunu belirterek, örgütün Suriye-Irak sınırındaki halen mevcut olduğunu, mücadelenin süreceğini ifade etti.

Putin’in temsilcisi, “Çok sayıda terör grubunun toplandığı İdlib de dahil olmak üzere Nusra Cephesi ve bağlı gruplar ile de tavizsiz mücadelenin” devam edeceğini ifade etti.

Ilımlı muhaliflerin rejim güçleriyle çatışmayı bırakmaları gerektiğini anlayacaklarından umutlu olduğunu dile getiren Lavrentyev, “İdlib ve güney cephesindeki muhaliflerin Astana’ya gelmesi memnuniyet verici” ifadesini kullandı.

Lavrentyev, ABD’nin toplantıya temsilci göndermemesine ilişkin, “ABD, Suriye krizinin barışçıl yollarla çözülmesi için uluslararası çabamızı desteklemekten vazgeçti. Bundan dolayı üzüntümüzü dile getiriyoruz. Krizin müzakere yoluyla çözüleceğini düşünüyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Rus diplomat, Doğu Guta ve Humus’un kuzeyindeki zorunlu tahliyelere değinerek, boşaltılan bölgelerin rejim kontrolüne geçtiğini anımsattı.

Tahliye anlaşmalarına uymak ve uzlaşmak istemeyen gruplar olduğunu belirten Lavrentyev, tek çözümün bu grupların “yok edilmesi” olduğunu öne sürdü.

Lavrentyev, uzlaşmak istemeyen grupların boşaltılan ve rejimin kontrolüne geçen bölgelere dönmemesi gerektiğini, bunun için zamana ihtiyaç olduğunu kaydetti.