Bangladeş, yüz binlerce Arakanlı (Rohingyalı) mültecinin Myanmar’a geri gönderilmesi konusunda yapılan anlaşmaya dair uluslararası topluluğa güven vermek için ‘geri dönüş sürecinin’ isteğe bağlı olduğunu duyurdu. BM ile koordinasyon içinde çalışıldığını belirtti.
“BMMYK ile işbirliği içinde yürüteceğiz”
Bangladeş Dışişleri Bakanı Hasan Mahmud Ali, Batı ülkelerinden diplomatlarla yaptığı görüşmede, Myanmar ordusunun şiddet içerikli operasyonlarından dolayı Bangladeş’e kaçan yaklaşık 750 bin mültecinin geri gönderilmesini amaçlayan işlemlerin Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) ile işbirliği içinde yürütüleceğini açıkladı.
Bakan, Bangladeş’in başkenti Dakka’da gerçekleşen toplantıda, “Bangladeş, geri dönüşün isteğe bağlı olduğunu vurgulamak için BMMYK ve diğer uluslararası kuruluşları bütün sürece dâhil etmeye karar verdi” dedi.
Toplantıya katılan Batılı diplomatlar, Arakanlı Müslümanların geri gönderilmesi için güvenli koşulların oluşturulması gerektiğini vurguladı.
“Kamplardaki Arakanlılar geri dönmek istemiyor”
ABD’nin Bangladeş Büyükelçisi Marcia Bernicat, “Kamplarda konuştuğum Arakanlılar, kendileri için tehlikeli olacağı için istikrarsızlığa geri dönmek istemiyorlar. Hangimiz böyle bir durumda geri dönmek isterdik? Koşullar güvenli ve kabul edilebilir olmalıdır” dedi.
Bangladeş ve Myanmar sınırında bulunan kamplarda oldukça kötü şartlarda yaşayan Arakanlı mültecilerin geri gönderilmesinin birkaç gün içinde başlaması planlanıyor. Geri dönüş sürecinin yaklaşık iki yıl sürmesi bekleniyor.
Geri dönüş planına eleştiriler artıyor
Geri dönüş planı çoğu cinayet, tecavüz ve evlerinin kundaklanması da dâhil olmak üzere yoğun şiddete maruz kalan Arakanlı mültecilerinden sert tepki aldı.
İnsan hakları örgütleri ve Birleşmiş Milletler (BM), Bangladeş’ten Myanmar’a dönüşlerin isteğe bağlı olması gerektiğinin altını çizerek Myanmar askerleri ve Budist çeteler tarafından birçok Arakan (Rakhine) köyünün yakılmış olduğuna dikkat çekti. Arakan’daki durum hakkında endişelerini dile getirdi.
“Hindistan, Çin ve Japonya, Arakan’daki ev ve köylerin yeniden inşasına katkıda bulunacak”
BM İnsan Hakları Özel Raportörü Yanghee Lee, Bangladeş’in güneydoğusunda Arakanlı azınlığın yaşadığı kampları ziyaret etti.
Lee, “Bangladeş, anlaşmaların isteğe bağlı, güvenli, onurlu ve sürdürülebilir bir dönüşe izin verdiğini vurguladı. Myanmar, Kızılhaç’ın da sürece dâhil olacağını bildirdi. Ayrıca Hindistan, Çin ve Japonya’nın Arakan’daki ev ve köylerin yeniden inşasına katkıda bulunmalarına karar verildi” açıklamasında bulundu.
Geri iade anlaşması, Ekim 2016’dan önceki şiddet ve askeri operasyonlar nedeniyle Myanmar’dan kaçmak zorunda kalan yaklaşık 200 bin Arakanlı mülteciyi içermiyor.