Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani, pazartesi günü yapılacak olan referandumun propagandası için bölgenin başkenti Erbil’de son etkinliğini yaptı. Referandumun ertelenmesi için çok geç olduğunu söyleyen Barzani, özgürlüğün bedelini ödemeye ve pazartesi günü oy kullanmaya hazır olduklarını vurgulayarak, referandum sonucundan sonra Bağdat ve uluslararası toplumla müzakerelere başlamayı teklif etti.

Barzani söz konusu açıklamalarda bulunurken diğer yanda referandumun iptal edilmesi için bölgeye baskılar devam ediyor. İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Tugayları Komutanı Kasım Süleymani’nin IKBY’ye ulaştığına dair haber alındığı belirtildi. Süleymani, Tahran’ın açıkça karşı çıktığı Kürt hareketinin sonuçlarına karşı uyarıda bulundu. Kürdistan Seçim ve Referandum Yüksek Komisyonu, Kürdistan siyasi liderliğini netleştirmek için yönünü Bağdat’a çevirdi. Konseyin, perşembe günü Bağdat’la müzakere kapılarını açık tutma ve onlara gerekli zamanı verme konusunda karar alması üzerine heyet söz konusu ziyareti gerçekleştiriyor.

“Artık çok geç”

Barzani dün Erbil’de yaptığı konuşmada, “Artık çok geç ve referandumun ertelenmesi için vakit kalmadı. Buradan söylüyorum, kendimi halkım karşısında utandıracak birisi değilim” diyerek Kürt halkını referandum günü sandık başına gitmeye ve bağımsızlık için oy kullanmaya çağırdı. Mesut Barzani sözlerine, “geçen zaman içinde Bağdat’la tüm tarafların iradesiyle, birlikte yaşamaya çalıştık. Ne yasa bıraktılar ne de ortaklık” şeklinde devam etti.

Referandum kararının geçtiğimiz 7 Haziran’da alındığına dikkat çekerek, “Referandumdan söz edildiği zaman, kaldı ki daha önce de çok söz edildi. Tüm taraflara ciddi bir şekilde anlatıldı. Çünkü yorulduk. Ve devam edemiyorduk. Ancak bunu ‘baskı kartı’ olarak adlandırarak, iç sorunların geçiştirmek için kullandığımızı iddia ettiler. Kendi içimizde referanduma yönelik birlik olamayacağımızı düşündüler. Önemsemediler. Onlar bize saldırarak, niye böyle yaptığımızı sorarak, referanduma engel olmak istiyorlar” ifadelerini kullandı.

“İyi niyetle diyaloğa hazırız”

Referandumun ertelenmesi için baskıya maruz kaldıklarını belirten Başkan Barzani, şunları kaydetti: “Biz, Bağdat’la iyi niyetle diyaloğa hazırız, ancak 25 Eylül’den sonra.”

Barzani, referandumu ertelemeye çağıran taraflara, önleme çabalarının nedenini sorduklarında bir cevap alamadıklarını söyleyerek, “Referandumun ertelenmesini, Kürdistan halkının iradesini ve haysiyetini kırmak için mi istiyorlar yoksa halkın kendi kaderini belirlemesinin ne zararı var!” şeklinde konuştu. Ayrıca, ‘Peşmergenin Kürdistan’ın düşmanın eline düşmesine izin vermeyeceğini’ vurguladı.

Barzani, Kürdistan’ı tehdit eden partilere ve ülkelere yönelik “ 100 yıldır Kürdistan halkı cezalandırılıyor. Hala ceza vermeye doymadınız. Eğer yine ceza verecekseniz, beni cezalandırın” dedi. Barzani, Kürtlerin ‘özgürlük için her türlü bedeli ödemeye hazır olduklarının’ altını çizdi.

Kürdistan Seçim ve Referandum Yüksek Komisyonu, perşembe günü IKBY’nin referandumu belirlenen tarihte yapmaya kararlı olduğunu vurgulamıştı. Kürt halkını tatmin edecek alternatif, öneri ve teminatların henüz Kürdistan’a ulaşmadığı belirtildi.

IKBY Başkanı’nın bugün yapacağı basın açıklaması ile referandumun ertelenmesine yönelik uygulanan baskılara yönelik nihai tutumunu resmi olarak açıklaması beklenmekte.

Barzani garanti istedi

Öte yandan, bölge uzmanlarını AFP’ye bildirdiğine göre, Barzani’nin fikrini değiştirmesi için ikna müzakereleri devam etmekte.

İsmini vermek istemeyen bir yetkili, “Hiçbir şey durmadı. Barzani’yi görüşlerinden döndürmeye ikna etmek için ciddi garantiler aranmaya devam ediliyor” dedi.

Süleymaniye’de üst düzey bir kaynağın AFP’ye yaptığı açıklamada, İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Tugayları Komutanı Kasım Süleymani’nin, bölge yetkilileri ile görüşmek üzere Kürdistan Bölgesi’ne geri döndüğü bildirildi. Kaynak, Süleyman’nin dün Süleymaniye’de olduğuna ve oradan Erbil’e geçeceğine işarette bulundu. Kaynak, “Süleymani’nin gerçekleştirdiği bu ziyaretlerle, Kürtleri referandumun yapılmaması konusunda uyarmak. Süleymani, önceki ziyaretinde İran’ın Bağdat’taki Irak liderlerine, bölgenin bütçe konularındaki belirgin farklılıkları, Peşmerge maaşları ve tartışmalı bölgeler sorununu gidermek için Kürtlerin taleplerine yanıt vermesi için baskı yapacağına söz vermişti” şeklinde konuştu.

Bağdat hükümeti, 2014 yılında petrol ihracatı ile ilgili anlaşmazlık yüzünden ülke bütçesinin yüzde 17’sini oluşturan 12 milyar doları ödememe kararı almıştı.

Tartışmalı bölgeler, petrolce zengin olan Kerkük gibi anayasaya göre Bağdat’a bağlı olup Kürdistan bölgesinin talep ettiği ülkenin kuzeyinde ve merkezinde bulunan alanları kapsıyor.

BM diyalog çağrısı yaptı

Perşembe günü Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, pazartesi yapılması beklenen referanduma itirazını dile getirerek tek taraflı yapılan bu hareketin istikrarı bozacağına dair uyarıda bulundu. Konsey, ‘Irak’ın egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğü konusundaki kararlılığını’ vurguladı. Konsey ayrıca, üyelerinin Federal hükümet ile Kürdistan Bölge Hükümeti arasındaki herhangi bir sorunun uluslararası toplum tarafından desteklenen organize bir diyalog ve fikir birliği yoluyla Irak anayasası çerçevesinde çözülmesine çağrıda bulunduğunun altını çizdi.

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi salı günü referandumu her şekilde reddettiğini açıkladı. Bağdat’ta yaptığı basın toplantısında konuşan İbadi, “”Referandumu şimdi de gelecekte de reddediyoruz. Kürdistan Bölgesi’nde (…) veya tartışmalı bölgelerde referandumun yapılmasını reddediyoruz” ifadelerini kullandı. Bununla birlikte, tüm anlaşmazlıklara rağmen Türkiye, İran ve Irak oyalamanın yapılmasına karşı çıkıyorlar.

Barzani Masum’un ‘insiyatifini’ kabul etmedi

IKBY Başkanı, perşembe günü yaptığı açıklamada, Irak’ın Kürt Cumhurbaşkanı Fuad Masum’un ‘insiyatifini’ kabul etmediğini açıkladı. Masum, AFP’nin yayınladığı bir belgede BM’nin desteğiyle ‘ön koşulsuz müzakerelere başlanmasını’ önermişti. Söz konusu önerinin gerçekleştirilmesi için, Cumhurbaşkanı kendi liderliğinde, Irak Hükümeti Başkanı, IKBY Başkanı ve Irak Meclis temsilcileri ile bir komisyon oluşturulmasını teklif etti.

AFP, DEAŞ’a yönelik operasyonlar devam ederken, Kürdistan ve Bağdat arasında özellikle de tartışmalı bölgeler konusunda tansiyon yükselmeye devam ediyor.

‘Haşdi Şabi’nin’ Tuzhurmatu şehri komutanı Atıf en-Neccar, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Kürtler bölgelerimizde referandum yapmaya çalışıyorlar. Buradaki referandum gerçekleşmeyecek. Bunun olmasına izin vermeyeceğiz. Kürtlerin burada nesi var?” ifadelerini kullandı.

Yerel bir yetkili, Pazar günü yaptığı açıklamada, PKK’nın desteklediği bir Irak Yezidi grubu ile Suriye sınırına yakın bir Şiî fraksiyon arasındaki çatışmalarda çeşitli yaralanmaların meydana geldiğini söyledi.

“Referandumun sonuçları, tam olarak kontrol edebileceğimiz bir şey değil”

Reuters haber ajansı, ABD Başkanı Trump’ın DEAŞ’la Mücadele Koalisyonu Özel Temsilcisi Brett H. McGurk, dün yaptığı basın toplantısında, “Kürdistan bölgesinin bağımsızlığına dair referandum birçok risk içeriyor. Referandumda büyük bir tehlike var ve ABD bunu kontrol edemiyor… Referandumun sonuçları, tam olarak kontrol edebileceğimiz bir şey değil…” ifadelerini kullandı.

Ajans ayrıca, Rusya Dışişleri Bakanlığı Moskova’da, Bakan Sergey Lavrov dün Iraklı mevkidaşı İbrahim el-Caferi’ye, Moskova’nın, Irak’ın egemenlik ve birliğini desteklediğini belirtti. Bakanlık, ‘Rus tarafı, Irak’ın birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğü konusundaki kararlı desteğini’ vurguladı.