Irak’ta protestocuların, çoğunluğu başkent Tahran’da bulunan parti ve grup merkezleri ile televizyon kanallarının ofislerini kundaklamalarıyla geçen zorlu günün ardından, bu kez de göstericiler dün İran’ın Basra Başkonsolosluğu’na saldırarak burayı ateşe verdiler.

Irak siyasi arenasının ana aktörlerinden biri olan komşu ülkenin diplomatik misyonuna yönelik söz konusu saldırı, Çarşamba gününden bu yana 9 kişinin ölümüyle sonuçlanan protestolar için dönüm noktası sayılıyor.

Konsolosluk basın ofisi tarafından yapılan açıklamada, tüm çalışanların ve diplomatların saldırı öncesinde binadan tahliye edildiği kaydedildi. Göstericiler, önceki gece bir dizi hükümet binasına ve parti merkezine ateş açmıştı.

AFP muhabirleri, valilik binasının ve siyasi parti merkezlerinin ateşe verildiğini aktardı.

İran’dan Irak’a ‘diplomatik misyonları koruma’ çağrısı

İran, Basra’daki konsolosluğuna düzenlenen saldırıyı kınarken, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, Irak hükümetinin diplomatik misyonlarının korunmasından sorumlu olduğunu belirtti.

İran’ın, göstericiler tarafından Basra’daki Başkonsolosluğunun yakılmasının ardından Irak’la arasındaki Şelamçe Sınır Kapısı’nı kapattığı da gelen bilgiler arasında.

Basra’daki göstericilerin önceki gece yaktıkları parti ve gruplara ait merkez ve kanal ofislerinin sayısı 20’ye ulaştı. Bunların başında, iktidarda bulunan İslami Dava Partisi (İDP) ile birlikte ülkenin İran tarafından desteklenen en büyük Şii silahlı grubu olan Hadi el-Amiri liderliğindeki Bedir Örgütü, İmam Ali Tugayları, Kays El Hazali liderliğindeki Asaib Ehli’l Hak ve Hanan El Fetlavi liderliğindeki İrade Hareketi’nin de bulunduğu parti ve grup merkezleri var. Ayrıca, Irak devlet televizyonu El Irakiye ofisleri ve Ammar el-Hakim liderliğindeki Hikmet Hareketi’ne ait olan Fırat kanalı ofisi de ateşe verilen televizyon ofisleri arasında.

Kendilerini “İslami Direniş” olarak adlandıran gruplar, ABD’yi ve yandaşlarını söz konusu kundaklama operasyonların arkasında olmakla suçladılar. Mukteda el-Sadr ve İbadi koalisyonuna yakın olanların eğilimleri ise olayların arkasında “İslami Direniş” gruplarının olduğunu yönünde. Bu grupların, ABD’yi ve ABD’nin Irak’taki ve bölgedeki müttefiklerini hedef göstermek için ilgili eylemleri gerçekleştirdikleri düşünülüyor.

Asaib Ehli’l Hak Hareketi’nin genel merkezinin yakılmasına kadar uzanan kundaklama eylemleri hakkında yorum yapan hareketin lideri Kays El Hazali, Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımda şu ifadeleri kullandı:

“El Bid’a nehrini temizlediğiniz gün, bakanlık ve valilikleri ellerinde bulunduran partizanlar, sadece şehitlere ve mücahitlere sahip olan merkezlerinizi yaktılar. Fakat Basralı aktivistler, bu durumdan, ‘partileri ve grupları reddettiklerini ifade etmek isteyen göstericiler tarafından kendiliğinden gelişen bir süreç’ diye bahsediyorlar.”

“Yaşananlar, Irak’taki İran nüfuzuna tepki”

Şarku’l Avsat’a konuşan aktivist Ahmed el-Basri şu açıklamalarda bulundu:

“Halk, eyaletteki yıkımın arkasında olduklarını düşündükleri için, Basra’yı partilerden arındırmak istiyor. Söylenmemiş olan şey, yakma operasyonlarının, Basra’daki İran etkisini dolaylı olarak hedef almasıdır. Dolayısıyla İran’a yakın grupların ofislerinin bu durumdan etkilediğini görüyoruz. Fakat Sadr Hareketi’nin genel merkezine yaklaşmadılar. Basra’daki genel ruh hali, bu hareketin Irak’taki İran nüfuzuna karşı olan tutumundan kaynaklanıyor.”

Bir gece önce protestolar sırasında öldürülen genç Selam Fethi el-Kernavi’nin cenazesine binlerce kişi katıldı. Ayrıca kadınlar tarafından düzenlenen gösteriler sırasında kaldırılan pankartların üzerinde “kötü hizmet ve yolsuzluk karşıtı” sloganların yer aldığı görüldü. Bağdat ile merkez ve güneyde bulunan iller, Basra’daki göstericilerin yanında olduklarını göstermek için düzenlenen gösterilere sahne oldu.

ABD Başkonsolosluğu’ndan Irak’a destek açıklaması

Öte yandan, Basra eyaletindeki ABD Başkonsolosluğu, dün yaptığı açıklamada, “son zamanlardaki bazı gösterilerdeki şiddete ilişkin derin endişesini” dile getirdi. Açıklamada, “Gösteriler sırasında göstericilerin ve güvenlik güçlerinin yaşadığı kayıplar ve zarar karşısında derin üzüntü duyuyoruz. Bu zor zamanlarda Irak vatandaşlarıyla dayanışma içinde olduğumuzu ifade ediyoruz” ifadeleri yer aldı.

İnsan hakları savunucuları polisleri göstericilere ateş etmekle suçlarken, yetkililer protestocuların içine sızan “sabotajcılar” dan söz ediyor ve askerlerin ateş etmemeleri talimatını verdiklerini belirtiyorlar.

Uluslararası Af Örgütü’nden Irak güvenlik güçlerine tepki

Uluslararası Af Örgütü ise dün yaptığı açıklamada, “gerçek mermi kullanımı da dahil olmak üzere güvenlik güçlerinin aşırı güç kullanımını” kınadı ve bunun Temmuz ayında da gerçekleştiğini vurguladı.

Irak Başbakanlık Ofisi: Kamu ve özel mülke saldırıya göz yumulmayacak

Basra’da haftalardır tırmanan krize karşı alınan önlemler çerçevesinde, su ve elektrik gibi kamu hizmetlerinin sorunsuz şekilde halka ulaştırılma sıkıntısının çözümü için eyalete gerekli fonların henüz sağlanmaması sebebiyle, Irak hükümetine yöneltilen suçlamalara cevaben, dün Başbakan Haydar el-İbadi’nin Basın Ofisi tarafından yapılan açıklamada, “Basra vilayetine tahsis edilen fonlarının rütbeliler ve bürokratlar tarafından kullanımının men edileceği ve Basra Valisi Esad el-Aydani’ye ilin sakinlerine hizmet sağlamak için gerekli tüm yetkilerin verileceği” bildirildi.

Başbakan Haydar el-İbadi, Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısına başkanlık etti ve Basra’daki hizmet durumunu ve güvenliği ele aldı. Konsey tarafından yayınlanan bir açıklamaya göre, vatandaşların barışçıl gösterilerde bulunma hakkı vurgulanırken, kamu ve özel mülke yönelik saldırılara izin verilmeyeceği kaydedildi.

Konsey, Basra halkına “eyalete zarar vermek isteyen ve halk arasında gizlenen kimseleri” uzaklaştırmaları çağrısında bulundu.

Protestocular, Um Kas limanı girişini kapattı

Öte yandan Reuters haber ajansından aktarıldığına göre, yerel yetkililer ve güvenlik kaynakları, Um Kasr limanının dün kapalı kaldığını söyledi. Protestocuların Um Kasr limanının girişini kapatmalarının ardından Perşembe günü yapılan açıklamada, limandaki faaliyetlerin askıya alındığı bildirilmişti.

Basra’nın 60 kilometre güneyinde bulunan limandan, ithal gıdalara büyük miktarda muhtaç olan ülkeye hububat, bitkisel yağ ve şeker sevkiyatı gerçekleştiriliyor.