Irak’ın güneyindeki Basra şehrinde gittikçe tırmanan protestolar, siyasi çevrelerde ciddi endişeleri de beraberinde getirdi. Önceki gün valilik binasını ve vali ile vali yardımcısının ofislerini ateşe veren öfkeli kalabalık, dün, il meclis binasını kundakladı.

Basra’daki yerel yetkililer, geçen gece protestocular tarafından gerçekleştirilen saldırıların ardından Um Kasr limanını kapatmak zorunda kaldılar. Ayrıca kamyon ve personel giriş çıkışları yasaklandı.

Bununla birlikte protestocular, aralarında iktidarda bulunan İslami Dava Partisi (İDP) ile birlikte ülkenin İran tarafından desteklenen en büyük Şii silahlı grubu olan Hadi el-Amiri liderliğindeki Bedir Örgütü, İmam Ali Tugayları, Kays El Hazali liderliğindeki Asaib Ehli’l Hak ve Hanan el-Fetlavi liderliğindeki İrade Hareketi’nin de bulunduğu parti ve grup merkezlerini ateşe vermeye başladılar. Ayrıca, Irak devlet televizyonu El Irakiye ofisleri ve Ammar el-Hekim liderliğindeki Hikmet Hareketi’ne ait olan Fırat kanalı ofisi de, bölgede artan şiddetin 4’üncü gecesinde protestocular tarafından saldırıya maruz kaldı.

Irak İçişleri Bakanlığı Sözcüsü dün yaptığı bir basın toplantısında, “Irak makamlarının, Basra’daki protestoların önünü alabilmek için öğleden sonra saat 15:00’te sokağa çıkma yasağı ilan ettiklerini, ancak kararın yürürlüğe girmesine dakikalar kala yetkililerin karardan geri döndüklerini ve böylece protestoların yeniden başladığını” kaydetti.

Binlerce kişi dün, valilik binasını ve hemen yakınında bulunan il meclis binasını ateşe verdiler. Polisler göstericilerin etrafında yoğun bir şekilde konuşlandırılırken, itfaiyeciler, gün boyunca molotof kokteyli bombalarıyla çıkan yangını söndürmeye çalıştılar.

Yüzlerce vatandaş, ez-Zehra ilçesinin ana caddesi üzerinde Basra merkezinde bulunan hava alanına doğru gösterilerde bulundu ve yerel ve federal hükümet tarafından meşru taleplerine cevap verilmemesini kınayan sloganlar attı. Göstericiler, eyaletteki Tanume ve el-Aşar bölgeleri arasında bulunan ana yolu keserken, yüzlerce Basralı Şatt’ül-Arab’daki belediye binasının önünde toplandı. Zübeyr ilçesi Kaymakamlığı, çalışmalarını askıya aldı ve oluşabilecek herhangi bir acil duruma yönelik güvenlik önlemlerini sıkılaştırdı.

Yerel basında çıkan haberlere göre, öfkeli göstericiler, Basra’nın kuzeyinde bulunan Karmat Ali bölgesindeki Amara kentine giden anayolu kestiler.

Ülkenin tahıl ithalatı ile diğer önemli ithalatlarının ana arteri olan Um Kasr limanındaki işçiler, protestocuların girişleri kapatmasının ardından, dün sabah itibariyle bütün faaliyetlerin durduğunu söylediler.

2 milyondan fazla nüfusa sahip olan Basra şehrinin sakinleri, su kaynaklarının tuzlandığını söylüyorlar. Bu durum, şehir halkını özellikle sıcak yaz aylarında ciddi tehlikeler ile karşı karşıya bırakıyor. Bağdat’ta düzenlenen basın toplantısında konuşan Sağlık Bakanlığı sözcüsü, yakın zamanda su tuzluluğu nedeniyle ishalden muzdarip olan 6 bin 280 kişinin hastanelere gittiğini kaydetti.

İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi’nin hastane istatistiklerine dayanarak belirttiğine göre, yaklaşık 20 bin Basralı söz konusu sebepten dolayı zehirlendi.

Mayıs ayında yapılan parlamento seçimlerinden sonraki hükümet kurma faaliyetlerinin devam ettiği sırada gerginlik gittikçe artıyor. Güney sakinleri, Irak’ın petrol servetinin çoğuna sahip olan bölgedeki on yıllardır devam eden ihmalden şikayet ediyorlar. Bağdat’taki hükümet kurma görüşmelerinde bulunan üst düzey siyasi figürler, derinleşen krizin üstesinden gelmek için uğraşıyorlar ve yavaş hareket ettikleri gerekçesiyle rakiplerine eleştirilerde bulunuyorlar.

AFP’ye konuşan 25 yaşındaki Ali Saad, “İnsanlar protestolarda bulunuyor fakat hükümetin umurunda değil. Onlara sabotajcı muamelesi yapıyorlar. Burada herhangi bir sabotaj söz konusu değil. İnsanlar bezmiş durumda. Bundan dolayı taş atıyorlar ve lastik yakıyorlar. Çünkü kimse onlara cevap vermiyor” ifadelerini kullandı.

42 yaşındaki Ahmed Kazım ise “Durumun kötüye gitmemesi için devletin protestocuların taleplerine cevap vermesi gerekiyor. İhtiyacımız olan şey, Irak’ın en zengin petrol kaynaklarına sahip bölgede su, elektrik ve iş gibi kamu hizmetleri” açıklamasında bulundu.

Basra’daki gösterilerin başlangıcından bu yana, en az 22 kişi hayatını kaybetti.

Şarku’l Avsat’a konuşan Wael Abdül Latif şu açıklamalarda bulundu:

“Basra’daki sorunlar, yaşanan sıkıntıların özüne inilmediği sürece ve merkez ve taraflar arasındaki sorunlu ilişki devam ettiği müddetçe çözülemez. Bu sorun, Basra’nın bağımsız bir eyalet olmasını talep eden ahali ile merkez ve taraflar arasında söz konusu olan sorundur. Anayasanın, her bir ilin ya da daha fazlasının federal bölge olma hakkını tanıması temelinde, bu konuda il meclisi üyeleri tarafından talepte bulunuldu. Buradaki sorun, her şeye hükmetmek isteyen ve bu yüzden buradaki gerçek problemleri fark etmeyen, bir çeşit yama ile işi çözüme kavuşturmaya çalışan merkezi zihniyettedir.”

Wael Abdül Latif sözlerini şöyle sürdürdü:

“Basra ilinde, 2004 yılından bu yana “bölge konumuna geçiş” ile ilgili taleplerde bulunduk. Fakat Bağdat’taki hükümet kurumlarının cevabı her zaman “uygun zaman değil” demekten ibaret oldu. Bununla birlikte merkez bütçesinin yüzde 80’ini oluşturan Basra gelirlerine rağmen kentin içme suyu, elektrik ve iş olanakları sorununu çözemedi.”

Sağlık Bakanlığı’ndaki bir kaynaktan aktarıldığına göre, aralarında 27 askerin de bulunduğu 68 kişi yaralanırken, 7 gösterici hayatını kaybetti.