Suriye’deki krizle ilgili Şarku’l Avsat’a değerlendirmede bulunan batılı diplomatlar, Beşar Esed’in gitmesini sağlayacak çoğulcu bir seçim ve buna bağlı olarak siyasi geçiş sağlanmadıkça Suriye’ye yönelik yardım kapsamında “Bir Marshall Planı’nın asla devreye girmeyeceğini” vurgulayarak yardımların sadece insani boyutla sınırlı kalacağını ifade ettiler. Ayrıca İran’ın Suriye’deki nüfuzunun Rusya’dan daha ağır geldiğini sözlerine eklediler.
Batılı diplomatlar Suriye’deki uzun vadeli altyapı çalışmalarına ve yeniden inşa faaliyetlerine verilecek desteğin ancak ülkede bir rejim değişikliği olması ve çoğulcu bir hükümetin kurulması şartıyla olabileceğini belirttiler.
Ayrıca yapılan değerlendirmelerde, siyasi konularda istenilen hedeflere ulaşmak için adres olarak ‘Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın öncülük ettiği Cenevre görüşmeleri’ işaret edildi.
Şarku’l Avsat’a konuşan batılı bir diplomat, şu an Suriye’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in planının devrede olduğuna dikkat çekerek, bu şartlar altında “Suriye’de siyasi geçiş olmadığı müddetçe asla ‘bir Marshall Planı’nın devreye konulmayacağını” vurguladı. Ayrıca “Avrupalı ülkeler bu adım için herhangi bir ödeme de yapmayacak” diye ekledi.
“İran’ın Esed üzerindeki etkisi Rusya’dan daha fazla”
Rakka’daki yıkımı ve Halep’te yaşananları karşılaştıran diplomat, “Önemli Hristiyan bir azınlık var. ‘Suriye’de azınlıkların hâmisi Esed’ şeklinde pazarlanan söylemleri de satın almak istemiyoruz. Zira önemli sayıdaki Hristiyan azınlığın bulunduğu Halep yerle bir edildi. Ayrıca Rusya’nın Esed üzerindeki etkisi de eskisine nazaran daha çok geriledi. İran’ın Esed üzerindeki etkisi daha çok” diye konuştu.
Protesto gösterilerini vahşi yöntemlerle bastırdı
Başka bir diplomat ise değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı, “Esed, protesto gösterilerini vahşi yöntemlerle bastırdıktan sonra şehir şehir ülkesini sistematik bir şekilde yakıp yıktı. Onun için şu an batılı ülkeler Suriye’ye yardımda bulunuyorsa bu sırf insani olduğu içindir. Aynı zamanda ülkesini yıkıma uğratmış birine inşa konusunda yardım etmek istemiyoruz, zaten oraları kendisi yok etmiş. Öte yandan Esed rejimine bağlı grup Cenevre görüşmelerinde yapıcı bir şekilde yer almadı”
“Ülkesini tarumar eden bu kişinin, bir seçimi kazanmaması gerekir”
Diplomat konuşmasını şöyle sonlandırdı; “Zannediyorum çoğulcu bir seçim yapmakla Suriyelilere ‘önümüzdeki dönem ülkeyi yeniden birleştirecek bir başkan olarak bu kişiyi destekliyor musunuz?’ sorusunu yöneltmiş oluruz. Biz bu soruya cevap veremeyiz. Buna cevap verecek olan Suriyelilerin kendisidir. Dışarıdan bakılırsa ülkeyi tarumar eden bu kişinin, hakiki anlamda yapılacak bir seçimi kazanmaması gerekir.”