Berlin/Raghida Behnam

Almanya Federal Yüksek Mahkemesi, İran’ın Viyana Büyükelçiliği’nde görevli İranlı diplomat Esedullah Esedi (46) Almanya’da tutuklanmasının üzerinden yaklaşık 3 ay geçtikten sonra Avrupa Tutuklama Emri’ne karşılık Belçika’ya iade etme kararı aldı.

Almanya’nın Bamberg şehri mahkemesi tarafından dün yayınlanan açıklamada, kararın, 27 Eylül’de alındığı ve Belçika’nın kendi topraklarında yargılamak üzere Esedi’nin iade edilmesi talebine dayandığı belirtildi.

Esedi’nin diplomatik dokunulmazlığını kaybettiği aktarılan mahkeme açıklamasında, Belçika’ya iadesi ile ilgili olarak, “Esedi, ikamet ettiği Avusturya’nın dışındaydı ve görev başında değildi. İkamet ettiği ülke ile onu tayin eden devlet İran arasında da seyahat etmiyordu” ifadeleri yer aldı. Esedullah Esedi, söz konusu terör saldırısının gerçekleştirilmesi için Belçikalı bir çifte ‘TATP’ patlayıcı madde verdiği düşünülüyor.

Planlanan saldırı, 30 Haziran’da Fransa’da yaklaşık 25 bin İranlı muhalifin katıldığı toplantıyı hedef alıyordu. Saldırı ile İran muhalefeti Halkın Mücahitleri Örgütü’nün (HMÖ) Fransa’nın Villepinte kentinde binlerce İranlının katılımıyla birkaç gün süren konferansı hedef alınıyordu.

İade için tarih verilmedi

Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan Bamberg mahkemesinin sözcüsü, mahkemenin Esedi’nin Belçika’ya teslimi için herhangi bir tarih belirlemediğini, iade edilinceye kadar Almanya’da bir hapishanede tutuklu olarak kalacağını kaydetti. Sözcü bundan sonraki adımın Başsavcılığın sorumluluğunda olduğunu sözlerine ekledi.

Başsavcılık Ofisi de aynı şekilde Esedi’nin teslim edileceği tarihin belirlenmediğini aktardı. Şarku’l Avsat’ın Başsavcılık Ofisi’nden edindiği bilgilere göre Başsavcı, mahkemenin kararını değerlendirecek. Yine aynı bilgilerde Esedi’nin teslim edilme tarihinin belirlenmesinin Başsavcılığın görevi olmadığı ve yalnızca ‘iade işlemleri’ ile ilgilendiği aktarıldı.

Öte yandan Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan yargı kaynakları, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Almanya’da gözaltına alınan İranlı diplomatın durumunda Avrupa Tutuklama Emri’ne karşılık vermek zorunda olduklarını söyledi. Kaynaklar, savcının, mahkemenin sanığı iade etme kararını reddedebileceği, ancak Berlin’deki yasal kaynağa göre bu durum iki ülke arasında ‘siyasi krizlere’ neden olabileceğini belirtti.

Almanya Başsavcılığı, İranlı diplomat Esedi’yi Temmuz ayında casusluk ve öldürme amacıyla komplo kurmaya teşebbüs suçlamasında bulundu. Belçika ise Esedi’nin Paris’teki bir banliyöde İranlı muhalifler tarafından gerçekleştirilen konferansın hedef alınacağı terör saldırısının baş planlayıcısı olduğunu söyledi.

Belçikalı savcılar ise Esedi’yi, İran kökenli Belçikalı bir çifte, aralarında ABD’li ve Avrupalı yetkililerin de bulunduğu binlerce kişinin katıldığı İran Ulusal Direniş Konseyi’nin (İUDK) düzenlediği konferansa yönelik terör saldırısı yapma emri vermekle suçluyor.

Öte yandan Almanya Başsavcılığı’nın Esedi hakkındaki soruşturması onun Belçika’ya iade edilmesini engellemiyor. Hukuk kaynakları, Avrupa ülkelerinde aynı kişi hakkında birden fazla benzer dava açıldığında, genellikle davanın bu ülkelerden birinde devam edilmesi kararı alındığını belirttiler.

Diğer yandan Şarku’l Avsat’a konuşan, aynı konferansın katılımcılarından olan Alman avukatlar, Esedi’nin Almanya’da siyasetin yargı üzerinde etkili olmasından çekinildiği için Belçika’da yargılanmasının tercih edildiğini belirtti.

Berlin’in, İran rejimi ile iyi ilişkileri var. Bununla birlikte ABD’nin Mayıs ayında nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından Tahran’la nükleer anlaşmayı sürdürmeye çalışıyor.
Almanya, 2015 yılında nükleer anlaşmanın imzalanmasının ardından İran’ın en büyük yatırımcılarından biri olmuştu. Tahran, Temmuz ayı başlarında, ABD’nin yaptırımlarını yeniden uygulamaya başlamasıyla birlikte Alman bankalarındaki hesaplarında bulunan 300 milyon euroyu, likidite kaybı korkusuyla İran’a gönderilmesi talebinde bulundu. Almanya, İran’ın bu talebini güçlü itirazlar ve uyarılara rağmen değerlendiriyor. Almanya’daki İran muhalefeti, Tahran’ı, Alman iç istihbaratının yıllık raporuyla da teyit ettiği gibi, muhalifleri izlemek için İran Büyükelçiliği’ni kullanmakla suçluyor.

İUDK’nin Berlin’deki grubunun sözcüsü Cevad Dabiran’a göre Berlin’deki İranlı muhalifler birkaç hafta önce İran Büyükelçiliği’nin kapatılması ve ‘casus’ olarak nitelendirdikleri ‘büyükelçilik çalışanlarının’ sınır dışı edilmesi talebinde bulundu.