Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 14 Kasım’da Etiyopya ve diğer komşu ülkelerle olan ilişkilerde yaşanan açılımlardan sonra Eritre’ye karşı yaptırımları kaldırma kararı aldı. Ancak Somali’ye yönelik silah yasağının ve El-Kaide bağlantılı Eş-Şebab terör örgütünün ana finansman kaynağı olan kömür ticareti yasağının devam ettiği belirtildi.
Uluslararası heyetin aldığı 2444 sayılı karar, “Bölgedeki barış, istikrar ve uzlaşı çabalarına” ve geçtiğimiz Nisan ayında iktidara gelmesinden bu yana Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed tarafından ortaya koyulan reform faaliyetlerine övgü niteliğinde.
Suudi Arabistan barış görüşmelerine ev sahipliği yaptı
Öte yandan BMGK, Suudi Arabistan’ın barışın sağlanmasında harcadığı çabaları da memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Suudi Arabistan, Kral Selman bin Abdulaziz’in davetlisi olarak geçtiğimiz 9 Temmuz’da Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ve Eritre Cumhurbaşkanı Isaias Afewerki arasındaki zirveye ev sahipliği yapmış ve iki ülke arasındaki 20 yıllık savaşa son veren ortak bir deklarasyonun imzalanmasını sağlamıştı. Geçtiğimiz aylarda söz konusu iki ülke büyük bir yakınlaşma sağladı, diplomatik ilişkiler onarıldı ve 18 Temmuz’da Etiyopya Havalimanı’ndan Asmara’ya ilk uçuş gerçekleştirildi.
Bir dönem İtalya sömürgesinde kalan Eritre, 30 yıllık bir gerilla savaşından sonra 1993 yılında Etiyopya’dan bağımsızlığını kazandı. Eritre, yaklaşık 80 bin insanın ölümüne neden olan 1998- 2000 yılları arasındaki savaştan kaynaklı olarak Etiyopya ile uzun yıllarca devam eden bir sınır anlaşmazlığı yaşıyordu. BMGK da 2009 yılından bu yana ABD’nin Afrika Boynuzu’ndaki ana müttefiki Cibuti ile olan sınır anlaşmazlığını çözmeyi reddetmesinin yanı sıra, Somali’deki El-Kaide bağlantılı Eş-Şebab terör örgütüne destek verdiği iddiaları nedeniyle Eritre’ye yaptırım uyguluyordu.
Eritre’nin Eş-Şebab Hareketi’ne destek verdiğine dair kanıt bulunamadı
BMGK’nın yaptırımları kaldırma kararı, İzleme Grubu’nun Eritre’nin Somali’deki Eş-Şebab Hareketi’ne verdiği destek hakkında herhangi bir kesin kanıt bulamadığını belirtmesinin ardından geldi. Bu nedenle Somali ve Eritre İzleme Grubu’nun görev süresinin Ocak ayı ortasından itibaren sonlandırılacağı açıklandı. Aynı şekilde BMGK üyeleri, geçtiğimiz Eylül ayında Eritre ve Cibuti liderleri arasında gerçekleşen toplantı sonuçlarını da memnuniyetle karşıladıklarını duyurarak, bölgede barış, güvenlik ve istikrar sağlanması için iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin önemine vurgu yaptı.
Kömür ihracatına yönelik yasak devam edecek
Öte yandan Güvenlik Konseyi, Eş-Şebab Hareketi’nin doğal kaynaklara gelir kaynakları olarak yaklaştığını ve özellikle şeker, hayvan ve kömür ticaretinden gelir elde ettiğini vurguladı. Bu nedenle Somali kömürü ihracatına ilişkin yasağını yineleyen BMGK, bu kaynağın Eş-Şebab için önemli bir finansman kaynağı olabileceğine dikkati çekti.
BMGK saldırıları kınadı
Aynı şekilde BMGK, insani yardım faaliyeti yürüten personelleri hedef alan ve insani yardımları engelleyen saldırıları kınadı. Konsey, tüm taraflara Somali’nin tüm alanlarında ihtiyaç sahiplerine insani yardım sağlama çağrısında bulundu.
“Uzun süredir beklenen adalet çağrısına cevap verildi”
Diğer yandan Eritreli Emmanuel Gyabuaa, yaptırımları “haksız cezalandırıcı tedbirler” olarak nitelendirdi. Güvenlik Konseyi’nde Eritre’ye yönelik yaptırımların kaldırılması için düzenlenen oylama sonrasında konsey üyelerine konuşan Gyabuaa, “Sonunda uzun süredir beklenen adalet çağrısına cevap verildi” dedi.
Eritre halkının bu tarihi gününü kutlayan Emmanuel Gyabuaa, “Eritreliler çok mutlu ve gururlu. Çünkü son zamanlarda yeni bir günün başlangıcını temsil eden olumlu bölgesel gelişmelere tanık oldular. Razı olmadığımız anlaşmazlıkların benzeri görülmemiş bir hızla çözülmesinden gurur duyuyoruz. Ancak Eritre, bizi daha zor ve karmaşık bir görevin beklediğinin de farkında. Çabalarımızı iki katına çıkarmaya ve komşularımızla barış içinde bir alan inşa etmeye karar verdik” dedi.
“Eritre’nin artık yabancı yatırımcılar çekebilecek”
Etiyopya’nın BM Temsilcisi Taye Atske Selassie de yaptırımların kaldırılmasının, Eritre’ye çok fazla imkan tanıyacağını belirtti. Eritre’nin artık yabancı yatırımcılar çekebileceğini ve Asmara’yı uluslararası arenaya taşıyabileceğini söyleyen Selassie, “Karar, geleceğin bölge halkına ne getirebileceğine bakmak için bize güç verecek. Aynı zamanda mevcut sorunlarımızı ve zorluklarımızı çözmemiz için de bize bir mesaj veriyor” şeklinde konuştu.
Eritre ve Cibuti ilişkileri takip edilecek
Söz konusu kararla birlikte Eritre’ye uygulanan “silah ambargosu, seyahat yasağı, mal varlıklarının dondurulması ve BMGK’nın Eritye’ye yönelik özel yaptırımları” derhal kaldırılıyor. Ayrıca karar, Eritre ve Cibuti’ye “sınır anlaşmazlığını barışçıl yollarla, uzlaşıyla, tahkimle veya yargısal koordinasyonla çözme” yönündeki çabalarını sürdürme çağrısı yapıyor. Karar ayrıca, iki ülkeyi savaş sırasında kaybolan Cibutili savaşçıları bulma çabalarına katılmaya da çağırıyor.
Bu bağlamda Selassie, Eritre ve Cibuti arasındaki ilişkilerde gelişmelerin takip edilmeye devam edileceğini söyledi.
Aynı şekilde kararın, ülke içindeki ve dışındaki Eş-Şebab Hareketi tarafından gerçekleştirilen saldırıları kınadığı belirtilirken, DEAŞ’a mensup örgütlerin varlığından endişe duyulduğu vurgulandı.
Diğer taraftan Fransa’nın talebi üzerine BMGK, her altı ayda bir Fransa, Çin ve ABD askeri üslerini barındıran Cibuti ile ilişkilerini normalleştirmek için Eritre’nin ortaya koyduğu çabalara ilişkin raporu inceleyecek.