New York: Ali Berada / Şarku’l Avsat

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, 1559 sayılı karar uyarınca Hizbullah’ın, devlet kontrolü dışında geniş askeri yeteneklere sahip olmasına dair endişesini dile getirdi.

Guterres, Lübnan hükümetine Hizbullah’ın silah erişimini engellemek için “gerekli tüm önlemleri” alma çağrısında bulundu.

Hizbullah sivilleşmeli

Hem Suriye hem de Yemen’de kaousu besleyen İran’ı da isim vermeksizin kınayan BM Genel Sekreteri, silahlı örgütün “yalın bir sivil siyasi partiye” dönüştürülmesi gerektiğini vurguladı.

Guterres, eski Başbakan Refik Hariri suikastına dair nihai hükmün yakın zamanda verileceğini söylerken, Lübnan Özel Mahkemesi’ne de herhangi bir tolerans göstermemesine dair açık bir mesaj gönderdi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 30 Ekim’de konuya dair ayrıntılı bir açıklama yapmaya hazırlanıyor.

Genel Sekreter, BM Siyasi İşler Dairesi’nde Lübnan meselesinden sorumlu Aurelie Prost tarafından hazırlanan rapora değindi.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Guterres, Saad Hariri’nin yeni hükümeti kurmakla görevlendirilmesinden 6 ay sonra, Bakanlar Kurulu’nu belirleme sürecinin devam ettiğini ve ilgili tarafların, uzlaşıya hızlı bir şekilde ulaşmak için yoğun bir çaba sarf ettiğini belirtti.

Genel Sekreter, “Bu durum, aynı zamanda bu yılın başlarında Roma, Paris ve Brüksel’deki üst düzey konferanslarda Lübnan ve uluslararası toplum tarafından belirlenen öncelikleri güçlendirme fırsatını yakalamak için gereklidir” ifadelerini kullandı.

Yeni hükümet kurulduktan sonra Lübnanlı yetkililerin, Lübnan için Uluslararası Destek Grubu ve üst düzey uluslararası konferansların sonuçları ile ilgili BMGK kararı uyarınca belirlenen ilkelere odaklanmayı teşvik edeceğini vurguladı.

Öte yandan Guterres, “Silahlı milislerin varlığıyla silahların devlet kontrolü dışındaki geniş bir alana yayılması, Lübnan’daki güvenlik ve istikrarı zayıflatmaya devam ediyor. Hizbullah’ın Lübnan hükümetinin kontrolü dışında geniş ve sofistike askeri yeteneklere sahip olması, ciddi bir endişe konusu olmayı sürdürüyor” açıklamasında bulundu.

Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın Hizbullah’ın silahlı yapısının ve Lübnan dışındaki müdahalelerinin meşru olduğuna dair açıklamalarına değinen Antonio Guterres, Lübnan Devleti’nin, kurumlarını güçlendirmek için sarf edilen çabalara katkıda bulunulması gerektiğini vurguladı.

BM Genel Sekreteri, “Hizbullah ve diğer tüm tarafların, Taif Anlaşması ve 1559 sayılı karar gereklerine uygun olarak, Lübnan’ın içinde veya dışında herhangi bir askeri faaliyette bulunmaması gerekiyor. Çünkü Lübnanlılar arasındaki çatışmaların yinelenmesinden kaçınmak ve devlet kurumlarının güçlenmesini sağlamak için tüm bu anlaşmaların sürdürülmesi ve uygulanması önemlidir. Silah bulundurmanın ve kendi topraklarına yönelik güç kullanımının tekelleşmesi konusunda çabaların iki katına çıkartılması gerekiyor” dedi. Guterres, Lübnan hükümeti ve silahlı kuvvetlerine de “Hizbullah ve diğer silahlı grupların silahlara erişiminin ve devlet kontrolü dışında askeri yetenekler uygulamasının engellenmesi için gerekli tüm tedbirlerin alınması” çağrısında bulundu.

Öte yandan Genel Sekreter, Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın yeni hükümetin kurulmasından sonra bir ulusal savunma stratejisi geliştirme taahhüdünü memnuniyetle karşıladığını belirtti. Ulusal savunma stratejisine dair yeni bir diyalog başlatma çağrısı yapan BM yetkilisi, “Diyalog, silah bulundurma ve güç kullanma hususlarının devletin tekelinde olması gerekiyor” dedi.

Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Başbakan Saad Hariri ve Dışişleri Bakanı Cibran Basil’in kendini uzak tutma politikasına bağlı olduğunu söyleyen Guterres, “Bu politika, Lübnan’ın bölgedeki çatışmalara yaklaşım ilkesinin temelini oluşturuyor” dedi. BM Genel Sekreteri, Lübnan’ın taahhütlerini eyleme dönüştürmesi gerektiğini de sözlerine eklerken, “Hizbullah’ın Suriye iç savaşına katılımı, sadece kendini uzak tutma politikasının ve 2012 tarihli Baabda Deklarasyonu’nun ihlali değil, aynı zamanda Lübnan’ı da bölgesel çatışmalara dahil etme riski taşımaktadır ve Lübnan ile bölgenin istikrarına bir tehdit oluşturmaktadır” şeklinde konuştu. Aynı şekilde ‘Hizbullah’ın yıllardır Suriye’de varlık göstermesinin, silahsızlanmada başarısız olunduğunu gösterdiğini ve Hizbullah’ın devlet kurumlarına karşı hesap vermemek için silahsızlanmayı reddettiğini’ söyleyen Guterres, Yemen hükümetinin Hizbullah’ın varlığına yönelik şikayetlerine de atıfla “Diğer Lübnan unsurlarının yanı sıra Hizbullah’ın bölgedeki varlığından hala endişe duyuyorum” dedi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres İran meselesine de değinirken, Hizbullah ile yakın temas halinde bulunan ülkelere çağrı yaparak, “Hizbullah’ın Taif Anlaşması ve 1559 sayılı karar uyarınca yalın bir sivil siyasi partiye dönüştürülmesi ve silahlardan arındırılması gerektiğini” vurguladı. Lübnan’ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik tüm ihlalleri kınayan Guterres, Hizbullah’ın Lübnan’daki güvenlik ve istikrarı zayıflattığını, sivil nüfus arasında endişeye neden olduğunu söyledi. Antonio Guterres, İsrail’e de Lübnan hava sahasındaki uçuşlarını derhal durdurma, kuvvetlerini Mavi Hat’tın kuzeyindeki topraklardan ve el-Ğacar beldesinden geri çekme çağrısı yaptı. Guterres ayrıca, Suriye ve Lübnan’dan da “ortak sınırlarını belirleme konusunda ilerleme kaydetmelerini” istedi.

Diğer taraftan Genel Sekreter, Lübnan Özel Mahkemesi’nin eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri’nin suikastına ilişkin kararlarını yakın zamanda yayınlayacağını da söyledi. Bu çerçevede Guterres, siyasi suikastlar da dahil, terör eylemlerinin ardındaki isimlerin hesap verecek olmasının Lübnan’ın çıkarlarına hizmet ettiğine dikkati çekti. BM Yetkilisi, Lübnan Özel Mahkemesi’nin çalışmalarının devam ettiğini belirterek, mahkemeye de herhangi bir tolere göstermemesine dair açık bir mesaj gönderdi.