Koalisyon destekli Yemen meşru güçlerinin, Hudeyde şehrini ve limanlarını İran destekli Husi milislerden “büyük ölçüde” kurtardığı yönünde haberler yayınlanmaya devam ediyor. Bu çerçevede Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres yaptığı açıklamada, yoğun müzakerelerin “BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths liderliğinde bir diyaloğun ve siyasi sürecin yeniden başlaması için” yürütüldüğünü söyledi. Genel Sekreter ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun daveti uyarınca milyonlarca Yemenlinin acılarının hafifleyeceğine dair inancının tam olduğunu dile getirdi.
Pompeo, ABD’nin Hudeyde’de yaşanan gelişmeleri yakından takip ettiğini söyleyerek “İnsani yardım ve hayat kurtaran ticari ithalatın serbest akışını koruyarak Yemenlilerin güvenlik endişelerini gidermek istiyoruz” dedi. Pompeo ayrıca, tüm taraflara “bu çatışmayı çözmek, Yemen halkına insani yardımların ulaşmasını sağlamak ve ülke için istikrarlı bir siyasi gelecek haritası oluşturmak” için siyasi süreci desteklemek amacıyla BM Genel Sekreterinin özel temsilcisi ile birlikte çalışma taahhütlerini yerine getirme çağrısı yaptı.
Guterres: Bir ateşkes mevcut
Antonio Guterres de “Şu an yoğun müzakereler yürütülüyor” açıklamasında bulundu. Yemen Özel Temsilcisi Griffiths’in Hudeyde’de askeri çatışmalardan kaçınmanın bir yolunu bulacağına dair umutlarını dile getiren Guterres, Sana ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile Suudi Arabistan arasında uçuş seferleri yapıldığına da dikkati çekti. BM Genel Sekreteri, “Bir ateşkes mevcut… Umut ediyorum ki Hudeyde’de bir çatışmadan kaçınılabilir” dedi.
BMGK’dan 3 önemli talep
Öte yandan diplomatik kaynaklar tarafından Şarku’l Avsat’a yapılan açıklamaya göre BM Güvenlik Konseyi (BMGK), 11 Haziran’da Yemen’e ilişkin yapılan görüşmelerin “Hudeyde’ye saldırı olasılığı” çerçevesinde yoğunlaştığını belirtti. BM Genel Sekreteri’nin İnsani Durum ve Acil Yardımlar Koordinatörü Mark Lowcock’un yanı sıra Umman’ın kapalı bir televizyon dairesi aracılığıyla BM özel temsilcisine bilgi verildiği ifade edildi. Öyle ki Lowcock dünkü toplantı sonrasında gazetecilere yaptığı açıklamada, “BMGK’daki görüşmeler, Hudeyde çatışmasından nasıl kaçınılacağına odaklandı” dedi. Lowcock ve Griffiths, bu durumun insani yardım operasyonları açısından önemli olduğuna dikkati çekerken Acil Yardımlar Koordinatörü, “Hudeyde’de hala onlarca BM personeli bulunuyor. Her ay yaklaşık 7 milyon insana ulaşmak için çok sayıda Yemenli kuruluş ve bireyle birlikte çalışıyoruz” ifadelerini kullandı. BMGK’dan 3 talepleri olduğunu söyleyen Mark Lowcock, ilk olarak “Hudeyde ve Salif limanlarını açık tutmak ve kesintisiz bir şekilde çalışmak için tüm taraflarla ortak koordinasyon” istediklerini vurguladı. Yetkili, bu sayede insani yardımları sağlamaya devam edebileceklerini belirtti. Lowcock ikinci talep olarak, BMGK’nın “sivillerin ve şehrin alt yapısının korunmasıyla ilgili olarak yükümlülükleri yerine getirmek ve sivil- askeri hedefleri birbirinden ayırmak üzere gerekli tüm önlemleri almak” için tüm taraflara baskı yapılması gerektiğini belirtti. Lowcock ayrıca, sadece Griffiths’in Hudeyde çatışmasından kurtulma çabalarının değil, siyasi süreçte ilerleme kaydetme girişimlerinin de desteklenmesi çağrısında bulundu.
Diplomatik kaynakların Martin Griffiths’ten aktardığına göre BMGK, Husi milislerle yapılan savaşlarda elde edilen askeri zaferler sonrasında durum hakkında ve koalisyonu saldırıdan kaçınmaya teşvik edecek bir bildiri yayınlama çağrısı yaptı. Yetkili, Hudeyde’ye yönelik saldırıların, arabuluculuk çabalarını bozacağından endişe duyduğunu vurguladı.
Martin Griffiths, Husi liderleri ile görüştü
BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, geçtiğimiz hafta Sana’yı ziyaret etti ve ziyareti sırasında bazı Husi liderlerle bir araya gelerek, müzakerelere yoğunlaşma ve Hudeyde’ye saldırılardan kaçınma yollarını görüştü.
Mark Lowcock’tan önemli uyarı
Aynı şekilde Mark Lowcock toplantı sırasında verdiği brifingde, 600 bin nüfuslu şehre yönelik saldırının, büyük sivil kayıplara neden olabileceği konusunda uyarıda bulundu. Koordinatör, Hudeyde’nin “kıtlığı ve kolera salgınının tekrarını önlemek için gerekli gıda ve temel ihtiyaçların ülkeye ulaşımını sağlamada en önemli giriş noktası” olduğunu vurguladı. Lowcock ayrıca, BM’nin “Bu tür bir saldırının, limanların uzun bir süre kapatılmasına veya yıkık kalmasına yol açacağı ve dünyadaki en büyük insani krizi daha da kötüleştireceği” ifadelerini tekrarladı.
Diplomatik kaynaklar, bazı üyelerin Hudeyde’nin “Yemen’deki en büyük liman olduğunu ve bu sayede ticari- insani yardım malzemelerinin ithal edildiğini” söylediklerine dikkati çekti. Kaynaklar, savaştan önce bile Yemen’in temel gıda ihtiyacının yüzde 90’ını ve neredeyse tüm ilaç ve yakıtları bu liman aracılığıyla ithal ettiğini vurguladı. Aktarılana göre, “Aden veya diğer limanlar ya da kara geçişleri gibi alternatif yollar, Hudeyde aracılığıyla sağlanan erişimi karşılayamaz.” Şehirde, Yemen nüfusunun dörtte üçü, yani 22 milyondan fazla insan olduğu tahmin ediliyor. Bu bağlamda 8,4 milyonu tamamen tükenen, çok sayıda insani yardıma ihtiyaç var.
BM üyelerine brifing verecek
Aynı şekilde Martin Griffiths’in, 18 Haziran’da siyasi müzakerelerin geri dönüşü için bir hazırlık çerçevesinde BMGK üyelerine brifing vermesi bekleniyor.