Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Çin’in itirazları üzerine, Myanmar’da Arakanlı (Rohingyalı) Müslümanlara yönelik şiddet olaylarına son verilmesini talep eden karar tasarısını veto ederek, ortak bir açıklamada uzlaşarak şiddet olaylarını kınadı.

ABD, Fransa ve BMGK üyesi diğer ülkeler tasarıya destek verdi. Buna karşın konseyde veto yetkisine sahip Çin’in karşı çıkması üzerine tasarı geri çekildi ve yasal bağlayıcılığı bulunmayan ortak açıklamaya dönüştürüldü.

Myanmar ordusunun Arakanlı Müslümanlara yönelik insan hakları ihlalleri, sistematik sindirme ve güç kullanımı, kadın, çocuk ve erkeklerin öldürülmesi, cinsel şiddet ve evlerin ve mülklerin yakılmasından son derece endişe duyduğu belirtilen açıklamada, Myanmar hükümetine ordunun aşırı güç kullanmasına son vermesi ve Arakanlı mültecilerin evlerine geri dönmesi için izin verilmesi çağrısı yapıldı.

Diplomasi kaynaklarından alınan bilgiye göre, Güvenlik Konseyi’nin açıklamasında, İngiliz-Fransız taslak kararında yer alan paragrafların çoğunu içeriyor.

Çin, bildiriyi kabul etti

Çin, zor geçen müzakerelerin ardından, metni uluslararası bir karar olarak değil de, bir bildiri şeklinde yayınlamayı kabul etti.

Açıklamada, Güvenlik Konseyi’nin taleplerinin karşılanmaması durumunda yaptırımların uygulanabileceğine dair herhangi bir atıfta bulunulmadı.

Bunun üzerine, İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) BM Direktör Yardımcısı Akshaya Kumar ise yaptığı açıklamada, “Konsey üyeleri Çin’in itirazlarına esir düşmek yerine kurbanların ihtiyaçlarına ve sahadaki gerçeklere göre hareket etmeli” ifadesini kullandı.

Kumar, BMGK’nın ortak açıklamayla birlik mesajı verdiğini, ancak bir sonraki adımın suçlulara karşı yaptırım uygulanması olduğunu kaydetti.

Sorumlular yargı önüne çıkarılmalı

Güvenlik Konseyi üyeleri, açıklamalarında iki aydan fazla süredir talep ettikleri üç temel konuyu, yani şiddetin durdurulması, Arakan’a insani yardım sağlanması ve mültecilerin Bangladeş’ten Arakan’a dönmelerine izin verilmesini tekrar ederek, ‘güvenlik güçleri tarafından işlenenler de dahil’ olmak üzere şiddetten sorumlu olanların yargı önüne çıkarılmasını talep ettiler.

Açıklamada ayrıca, Myanmar hükümeti ‘etnik köken, din veya uyruğuna bakılmaksızın’ hassas grupların insan haklarına saygı gösterilmesi için acilen adımlar atmaya çağırıldı.

Myanmar bildiriye itiraz etti

Myanmar’ın BM Daimi Temsilcisi Hau Do Suan, ülkeye aşırı siyasi baskı uygulandığını söyleyerek, Hükümete ve güvenlik güçlerine yönelik iddialara, ‘yanlış kanıtlar ve suçlamalar’ üzerine kurulu olduğunu söyleyerek itiraz etti.

Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi François Delattre, gazetecilere yaptığı açıklamada, Myanmar’daki şiddet olaylarının son bulması için ‘oy birliğiyle güçlü bir mesaj’ gönderildiğini söyledi.

İngiltere’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Jonathan Allen de BMGK’nın son bir yılda ilk defa Myanmar ile ilgili ortak bir açıklamayı oyladığını belirtti.

Açıklama, Guterres’in, Arakan krizini görüşmek üzere Filipinler’in başkenti Manila’da gerçekleşecek olan ASEAN zirvesine gitmeye hazırlanırken yayınlandı.

Arakanlılar, ‘Bengal’ göçmen olarak görülerek vatandaşlık haklarından mahrum bırakılıyor.

25 Ağustos’ta Budist ve askeri milisler Müslüman azınlık köylerine karşı şiddet operasyonlarına başlamalarından bu yana 600 binin üzerinde Arakanlı Myanmar’dan komşu Bangladeş’e kaçtı

Myanmar hükümetinin, ordu tarafından yürütülen operasyonların 5 Eylül’de durdurulduğunu iddia etmesine rağmen, Arakanlı mülteciler Bangladeş’e geçmeye devam ediyor.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeid bin Ra’ad el-Hüseyin, Myanmar’daki krizi ‘etnik temizliğin bir örneği’ olarak nitelendirmişti.