Orta Afrika ülkelerinden Burundi vatandaşları, 17 Mayıs’ta anayasa konusunda tartışmalı bir referandum için oy kullandı.
Anayasa referandumunun kabul edilmesi halinde 2005 yılından bu yana devlet başkanlığı yapan Pierre Nkurunziza’nın görev süresi uzatılmış olacak.
Nitekim bu durum da Büyük Göller bölgesindeki etnik çatışmaları körükleyebilir.
Nkurunziza’nın 2015’te görevine üçüncü defa seçilmesinin ardından muhalefet ve sivil toplum kuruluşları sokaklara dökülmüş, olaylarda yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti.
Aynı şekilde söz konusu tarihten bu yana yaklaşık yarım milyon insan da ülkeyi terk etmişti. Bu bağlamda Pierre Nkurunziza, dün 2034 yılına kadar iktidarda kalmasına izin verecek bir referandumda oy kullandı. Daha sonra Nkurunziza vatandaşlara da referanduma katılma çağrısı yaptı. Referandumda kaybetmesi halinde Nkurunziza’nın görev süresi, 2020 yılında sona erecek.
Öte yandan referandum öncesinde hükümet, BBC de dahil olmak üzere üç uluslararası medya kuruluşunu yasaklarken, yerel muhaliflerinden de birçoğunu gözaltına altı.
Nkurunziza, 300 bin kişinin hayatını kaybettiği iç savaşın ardından 2005 yılından bu yana dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan Burundi’yi yönetmekte.
Burundi hükümeti, ülkedeki özgürlüklerin bastırıldığını reddederken, planlanan referandumun ise özgür ve adil bir ortamda gerçekleşeceğini savunuyordu. Referandum, Başkanlık süresinin beş yıldan 7 yıla çıkarılması hedefiyle anayasanın değiştirilmesi ihtimalini de kapsamakta.
Bir seçmen olan 42 yaşındaki Nestor Bigabu, Alman Haber Ajansı DPA’ya yaptığı açıklamada, “Anayasanın önerilen revizyonunu okudum. Başkan Nkurunziza’nın hayatı boyunca iktidarda kalması amaçlanıyor. Hayır oyu kullanacağım” ifadelerini kullandı.
Öte yandan insan hakları grupları ve ABD Dışişleri Bakanlığı, referandum öncesinde uygulanan sindirme politikalarını kınadı. Ülkedeki bölünmüş muhalefet ise vatandaşlara “hayır” oyu kullanmaları veya referandumu boykot etmeleri çağrısında bulundu. Bir kaynak tarafından DPA’ya yapılan açıklamaya göre, başkentte büyük bir askeri varlık mevcut ve tanklar, geçtiğimiz Çarşamba akşamından bu yana sokaklarda devriye geziyor.
Ülkenin mevcut anayasası, devlet başkanlarının her biri beş yıllık iki dönem boyunca iktidarda kalmasına izin veriyor. Ancak Nkurunziza, süreyi yedi yıla çıkarmak istiyor. 54 yaşındaki eski isyancı lider Pierre Nkurunziza’nın attığı adımlar, geçmiş dönemlerde şiddet olaylarının tırmanmasına neden olmuştu. Nkurunziza, 2015 yılında anayasaya aykırı bir şekilde üçüncü dönemini kazanırken, yüz binlerce kişinin de evlerini terk etmesine neden olan şiddet krizini tetiklemişti.
Seçime, çoğunluğu iktidar partisi CNDD-FDD’ye yakınlığı ile bilinen 26 siyasi parti katılıyor. Oy kullanmayanların 1 ila 3 yıllık hapis cezası ile cezalandırıldığı seçime katılım oranının çok yüksek olması bekleniyor. Seçimlerin başarılı bir şekilde gerçekleşmesi için hükümet yoğun güvenlik önlemleri aldı.
Burundi, Cumhurbaşkanı Pierre Nkurunziza’nın Anayasa’ya aykırı şekilde 3. kez Cumhurbaşkanı seçildiği Nisan 2015 tarihinden bugüne bin 200 kişinin öldüğü ve 400 bin kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığı bir siyasi kriz yaşıyor. Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu, Salı günü açıkladığı raporda seçim döneminde muhalefete yönelik cinayet ve kaçırılma vakaları tespit edildiğini aktardı. Öte yandan seçim döneminde muhalif yayın yapan bazı medya kuruluşlarının radyolarına yayın yasağı getirilmişti.
Tanzanya’da 2000 yılında imzalanan Arusha Anlaşması, 1993’te başlayan yerel halk Hutu ve Tutsi’lerin karşı karşıya geldiği sivil savaşın 5 yıl içerisinde sona ermesini sağlamıştı. Arusha Anlaşması ile ülke yönetimini Hutu ve Tutsiler arasında dengeleniyordu. Burundi’deki sivil savaşta 300 bin kişi hayatını kaybetmişti.