Cezayir’de Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’nın 2019 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olup olmayacağı konusunda tartışmalar devam ediyor.

Medyada ve siyasi çevrelerde Buteflika’nın adaylığıyla ilgili olarak, ‘Cumhurbaşkanı Buteflika, 5. kez cumhurbaşkanlığına aday olacak mı yoksa 27 Nisan 2013’te geçirdiği beyin felci (inme) sonucu yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle geri mi çekilecek’ soruları sorulmaya başlandı.

İnme geçirdiği günden bu yana doğrudan hiçbir konuşma yapamayan Cezayir Cumhurbaşkanı, 2014 yılındaki seçim kampanyasında da yer alamadı. Buteflika’nın seçim kampanyasını eski Başbakan Abdulmalik Sellal yönetirken, Buteflika’ya sadık taraflar, liderler ve bakanların büyük çoğunluğu Sellal’a destek verdi. Seçimlerin ardından Buteflika anayasal yemin metnini tam okuyamazken, dördüncü döneminde sorumluluklarını yerine getirmede büyük zorluklar yaşamıştı.

Büyük partiler Buteflika’nın yanında

Ancak Buteflika’nın yaşadığı sağlık sorunlarına rağmen, hükümet yanlısı büyük partiler ülkenin gerçek rotasında olduğu ve bir sonraki dönemde de kimsenin onun yerine geçemeyeceği konusunda ısrar ediyorlar. Ülkede geniş seçmen kitlesine sahip olan, Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika liderliğindeki iktidar partisi Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN), Başbakan Ahmed Uyahya liderliğindeki Demokratik Ulusal Birlik (RNB) ve eski bakanların liderleri olduğu Cezayir’in Umudu İçin Birlik (TAJ) ile Cezayir Halk Hareketi (MPA) partileri bu seçimlerde de Buteflika’nın ülkenin başında olması gerektiğini savunuyorlar.

İktidar partisi Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) Genel Sekreteri Cemal Velid Abbas, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanının, 1999 yılında başlattığı inşa sürecini tamamlamasını isteyenleri hayal kırıklığına uğratacağını düşünmüyorum. Cezayir için yeniden aday olacağına eminim” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanının destekçileri, devam eden sağlık problemleri nedeniyle Buteflika’yı daha fazla yormak istemiyor olsalar da, Cezayir’in içinde bulunduğu zor güvenlik ve ekonomik koşullar sebebiyle onun iktidarda kalmasının daha iyi olacağını düşünüyorlar.

Cumhurbaşkanı Buteflika’nın 5. dönem için aday olmaması halinde, gözlemciler, rejimin her seçimde olduğu gibi medyada aday gösterilen Başbakan Ahmed Uyahya, eski Başbakan Abdulmalik Sellal, eski Enerji Bakanı Şekip Halil gibi isimlerden birinin seçilmesini bekliyor.

Genelkurmay Başkanı aday olacak mı?

Genelkurmay Başkanı ve Savunma Bakan Yardımcısı Korgeneral Ahmed Kayd Salih’in adı da cumhurbaşkanlığı adaylığı için sık sık anılmaya başladı. Gözlemciler Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin yakın çalışma arkadaşı Korgeneral Ahmed Kayd Salih’in de aday olmasının önünde herhangi bir engel olduğunu düşünmüyorlar.

İslami eğilimli Barış Toplumu Hareketi ve Yeni Nesil Partisi başta olmak üzere muhalif kesim ise, Buteflika’nın 5. kez cumhurbaşkanı olmasının ülkenin başına gelebilecek en kötü senaryo olduğunu düşünüyorlar. Cumhurbaşkanının yokluğunun son yıllarda yurtiçi ve yurtdışında genel bir zayıflık duygusu yarattığı, sorunların ve krizlerin çözülemediği, büyük uluslararası platformlarda yer alamadıklarını belirten muhalifler, bununla birlikte bir ‘geçiş dönemi’ sürecinin başlaması ve ülkeyi yönetecek rejimin başına üzerinde uzlaşıya varılmış bir ismin cumhurbaşkanı olarak getirilmesi teklifinde bulundular. Ancak teklif Buteflika taraftarlarınca reddedildi.

Öte yandan Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’nın 5. dönem için aday olup olmayacağı kararını beklemek isteyen siyasi liderlerin aksine, bir sol parti lideri 2019 cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olduğunu duyurma ‘cesareti gösterdi’. Buteflika ya da diğer büyük isimlerin her cumhurbaşkanlığı seçimi arifesinde aday olup olmayacağının beklenmesine meydan okuyan bu hamle, rejimin adayına karşı rakip olma konusunda büyük bir öz güven ortaya koyuyor.

Komünist eğilimli Demokrasi ve Sosyalizm Partisi (PADS) Sözcüsü Fethi Ghares, gazetecilere yaptığı açıklamada, seçimlerin güvenilirliğinin önemine dikkat çekerek, Cezayir’de bağımsızlığın ilanından sonra Buteflika da dahil olmak üzere bütün cumhurbaşkanlarının ordu tarafından göreve getirildiğinin bilindiğini ve bunun bir yarı darbe olduğunu belirtti.

Fethi Ghares, ülkenin 30 yıl önce çok partili döneme girmesinden bu yana askeri liderlerin politikadan uzak durma sözlerine ne kadar sadık kaldığının tartışıldığına dikkat çekti. Öte yandan bazı siyasi analistlere göre, hiç kimse orduyla önceden bir anlaşma yapmadan iktidarı ele geçiremez. Bununla birlikte genel olarak rejimin cumhuriyetçi karakterinin korunması ve ‘İslamcıların’ rolünün azalmasıyla ilgili genel bir kanaat var.