Sudan’ın batısında yer alan ve on binlerce kişinin öldüğü Darfur’daki iç savaşta Sudan Hükümeti’ni destekleyen Cancavid militanları lideri Musa Hilal’in tutuklanmasının yankıları sürüyor. Hükümetin eski müsteşarlarından olan Hilal’in tutuklanması bölgeyi yeni bir çatışmanın eşiğine getirdi. Yapılan yorumlar Darfur’daki kabileler arasında yeni bir iç savaş çıkabileceği yönünde.
Yapılan yorumlar Hartum hükümetinin, 3 ay önce iç savaştan kalma silahların Darfur’daki kabile üyeleri ve milislerden teslim alınmasını kararlaştırmasından sonra Cancavid liderinin tutuklanmasının hükümetin savaş günlerindeki stratejisine döndüğünü gösterdiği yönünde.
Sudanlı gözlemci ve siyasi analistler, hükümetin Musa Hilal’i tutuklayarak tehlikeli bir adım attığı hususunda birleşirken bu adımın bölgeye istikrar getirebileceğini ancak bir iç savaşa neden olabileceğini savunuyor. Güçlü bir kabile lideri olan Musa Hilal’in Acil Destek Güçleri (ADG) tarafından kolaylıkla yakalanması ise akıllara birçok soru getirdi. Zira ADG güçleri, Hilal’in yerini bilen Devrimci Sahve Meclisi liderini tutukladıktan birkaç gün sonra Hilal’i tutukladı.
ADG, Musa Hilal’in Darfur’da silahların toplanması için başlatılan çalışmalara karşı çıktığı için tutuklandığını belirtirken, operasyonda yaşanan çatışmada bazı Cancavid militanlarının öldürüldüğü bilgisini verdi.
Açıklamaya rağmen Musa Hilal’in amcasının oğlu olan ADG lideri Muhammed Hamdan Hamidati ile yaşadığı kabile içi çatışma nedeniyle tutuklandığı yorumlarının önüne geçilemedi.
Siyasi yorumculara göre Hilal’in tutuklanması iki duruma yol açabilir: İlki bölgenin yeniden istikrara kavuşması için ilk adım, ikincisi ise Hilal’in kabilesi el-Razikat ile Hamidati’nin kabilesi el-Mahiriye arasında savaş yaşanması.
Gözlemciler, Hilal ve Hamidati arasındaki çekişmenin olayların bu noktaya gelmesinin başlıca sebebi olduğunu söylüyor. İki liderin de Sudan Hükümeti’ne yakın isimler olduklarına dikkat çekiyor.
Sudanlı Siyasi Analist Abdulmacid Abdulhamid, Sudan televizyonu S24’e verdiği röportajda, Musa Hilal efsanesinin hükümet tarafından bölgede bir dayanak olarak kullanılmasından kaynaklandığı değerlendirmesini yaptı.
Musa Hilal’in doğal olmayan şartlarda ve doğal olmayan roller oynadığını, bu yüzden Sudan ve Sudan dışında ses getirdiğini belirten Abdulhamid, tutuklanmasının olumsuz sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekti. “Eski düşmanlıklardan kalma adımlar yeni sorunlara yol açacaktır” ifadesini kullandı.
Abdulhamid açıklamasında “Musa Hilal bitti çünkü hükümete karşı gelerek büyük hata yaptı. Olaylara siyasi gözle bakmadı ve elindeki tüm fırsatları kaçırdı” dedi. Darfur’un daha fazla iç huzura ihtiyacı olduğunu vurguladı.
Sudan Gazeteciler Federasyonu Başkanı Sadık el-Raziki ise S24 televizyonuna yaptığı değerlendirmede Darfur bölgesinin büyük kısmının istikrara kavuştuğunu söyleyerek, “Bölgede sadece bazı küçük alanlarda gerginlikler var. Silahları toplama hamlesinden sonuç alınıyor” dedi.
Sudan yönetimi, Musa Hilal ile olan sorunun sadece silahların toplanmasına karşı çıkmasından ileri geldiğini söylese de bölgeyi yakından takip eden gözlemciler olayın Darfur bölgesinin kaynakları üzerine yapılan iç mücadeleyle bağlantılı olduğu görüşünde. “Musa Hilal, Sudan’a karşı uygulanmak isteyen dış kaynaklı bir komplonun parçası” diyen Muhammed Hamdan el-Hamidati ise Hilal’in dış güçlerin planları doğrultusunda çalıştığını savundu.
Sudan’daki İslami kanadın önde gelen liderlerinden Hasan Turabi tarafından kurulan Halk Kongresi Partisi ise konuya ilişkin yayınladığı açıklamada Darfur’da yaşananları kabileler aracılığıyla sürdürülen güç çatışması olarak niteledi.
Parti tarafından yapılan açıklamada “Darfur’da yaşananların sebebi devletin bölgedeki güvenliği sağlama işini kendi yapmayarak bölgede vekâlet verdiği güçlere yaptırmasıdır” ifadeleri kullanıldı.
İktidar ortağı olan Halk Kongresi Partisi ayrıca Musa Hilal’in tutuklanmasının Darfur’da yeni bir savaşa sebep olabileceği uyarısı yaparak, muhalefetin böyle bir iç savaş çıkma olasılığını uzak görmediğinin altını çizdi.