Cezayir/Bu’lam Gimrase
Cezayir eski Savunma Bakanı Tuğgeneral Halid Nizar, Irak eski devrik lideri Saddam Hüseyin’i 3 Mayıs 1982’de Cezayir eski Dışişleri Bakanı Muhammed Sıddık Bin Yahya ve 13 Cezayirlinin bulunduğu uçağın bombalanarak düşürülmesi olayının arkasında olmakla suçladı. Tuğgeneral Nizar, ayrıca eski Cumhurbaşkanı Şazeli bin Cedid’in ‘konuyla ilgisi olduğunu’ söyledi.
1990-1993 yılları arasında Cezayir Savunma Bakanlığı görevini yürüten Tuğgeneral Nizar, önümüzdeki ay ikinci bölümü yayınlanacak olan anılarında, Cezayir modern siyasi tarihinde yaşanan en büyük suçlardan birine dair ilginç ifadeler yer alıyor. Muhammed Sıddık Bin Yahya’nın yanı sıra 8 bakanlık görevlisi, bir gazeteci ve 4 kişilik mürettebatıyla ‘Grumman Gulfstream I’ model uçak 36 yıl önce Irak-Türkiye sınırında bombalanarak düşürülmüştü. O zamanlar Yahya önderliğindeki Cezayir heyeti, Irak ile İran arasında yaşanan Ortadoğu’nun en yıkıcı savaşını durdurmak için yapılan arabuluculuk girişimlerine öncülük ediyordu.
Eski Bakan Nizar’ın oğluna ait olan internet sitesinde bir bölümü yayınlanan anılarda, Saddam Hüseyin’in Yahya’nın ölümüyle ilgili rolüne dikkat çekildi. Çünkü Yahya, Arap ve Arap olmayan arasındaki anlaşmazlıkta Arap tarafını tutmayı reddetmişti. Nizar’ın ifadesine göre Ulaştırma Bakanı Salih Kucil başkanlığında enkazın bulunduğu bölgeye gönderilen ‘Teknik İnceleme Heyeti’, uçağı vurmak için kullanılan havadan havaya bir füzeye ait kalıntılar buldu. Bununla birlikte Irak’ın Rusya’dan aldığı bu füzeye ait seri numarası Cezayir’in elinde bulunuyor.
Nizar, olay sırasında Kara Kuvvetleri Komutanı ve rejimde aktif bir kişi olan eski bir subaya göre Cezayir havacılık uzmanları Irak Hava Kuvvetleri’ne ait füzenin teknik özelliklerini belirleyebildiklerini aktardı. Suçlamaların sahibi Nizar’a göre 1980-1988 yılları arasında gerçekleşen Irak-İran savaşının durdurulması konusunda Bin Yahya liderliğindeki Cezayir arabuluculuk girişiminin başarılı olması için tüm şartlar mevcuttu.
Ancak Saddam, bir Arabın, Arap ve Arap olmayanlar arasında hakem rolü üstlenmesini asla kabul etmedi. Saddam’a göre, bir Arap ülkesinin düşmanı, doğrudan tüm Arapların düşmanıdır. Bu yüzden Cezayirliler kendilerini ilgilendirmeyen meselelere müdahale etmeye gelmişlerdi. Öte yandan Nizar’ın anılarında yer alan ifadelere göre Cezayir ordusunun 1990 yazında Irak’ın Kuveyt’i işgalinde Saddam’ı ‘kurtarmayı’ reddetme sebeplerinden biri de bu olaydı. Nizar, konuyla ilgili olarak, “Cezayir, bu savaşta Cezayirlilerin Irak’a duyduğu sevgiye rağmen, Saddam’ın yarattığı problemlerle ilgili herhangi bir sorumluluk üstlenmek istemedi” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Nizar’ın anılarıyla, uçağın bombalanması sırasında üst düzey bir Cezayirli yetkili ilk kez bir devlet ve bir devlet başkanın, Bin Yahya’nın (50) öldürülmesinden sorumlu olduğunu dile getirilmiş oldu. Bununla birlikte Cumhurbaşkanı Şazeli bin Cedid (1979-1992) döneminde gerçekleşen olay, Ali Kafi, Liamin Zerval ve hatta şimdiki Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika döneminde devlet sırrı olarak kaldı.