Güney Afrika’nın başkenti Johannesburg’ta dün başlayan 10. BRICS Zirvesi’nin ilk gününe, ABD’nin bir yandan Avrupalı ortakları diğer yandan Çin ile arasındaki ticaret savaşı damgasını vurdu.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, BRICS Zirvesi açılış konuşmasında, ABD Başkanı Donald Trump’ın tüm Çin mallarına uygulamakla tehdit ettiği gümrük vergilerine değindi; ‘tek taraflılık’ ve ‘korumacılığa’ karşı uyarıda bulundu. ABD Başkanı Trump ise “Hiçbir ticaret savaşının ‘kazananı’ olmaz” ifadelerini kullandı.
Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) aktardığına göre Çin Devlet Başkanı Şi, “Biz işbirliği ile çatışma, açık siyaset ile kapalı kapılar ardındaki siyaset, ortak çıkarlar ile komşuları yoksullaştırma yaklaşımı arasında bir tercih yapmak sorunuyla karşı karşıyayız. Uluslararası toplum bir kez daha yeni bir dönüm noktasında” şeklinde konuştu.
Trump’tan Çin’e suçlama
Çin Devlet Başkanı’nın konuşmasından birkaç saat önce ABD Başkanı Trump ise Twitter üzerinden yayınladığı mesajlarla Çin’i, ticaret konusunda ‘düşmanca’ taktikler uygulamakla suçladı. Trump mesajında, “Çin, misilleme niteliğindeki vergilerle özellikle sevdiğimi ve saygı duyduğumu bildiği Amerikalı çiftçileri hedef alıyor. ABD’den faydalanmaya devam etmek için bu durumu kullanarak beni zorlamaya çalışıyor. Başarısız olacakları bu girişimlerinde sefilce davranıyorlar. Şimdiye kadar onlara nazik davrandık! Çin geçtiğimiz yıl üzerimizden 517 milyar dolar kazandılar” ifadelerini kullandı.
Bu yıl Johannesburg’da yapılan ve dün başlayan BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) Zirvesi’ne ABD’nin başını çektiği ticaret savaşının patlak vermesine dair endişeler damgasını vurdu. Çin’e 500 milyar dolarlık ek gümrük vergisi getirebileceğini belirten Trump, Çin’in ABD’nin ticaret ve para politikası gibi farklı alanlarda iyi niyetini suistimal ettiğini öne sürdü.
Donald Trump, Çin mallarına onlarca milyar dolar değerinde gümrük vergisi uygulamakla tehdit ederken, bir yandan da Avrupa Birliği (AB), Kanada ve Meksika’dan ithal alüminyum ve çeliğe ek gümrük vergisi getirdi.
Diğer yandan zirveye, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Brezilya Devlet Başkanı Michel Temer, Güney Afrika Devlet Başkanı Cryil Ramaphosa, Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin yanı sıra çok sayıda lider de misafir olarak katıldı.
Güney Afrika Devlet Başkanı Cryil Ramaphosa konuşmasında, “Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına aykırı ve tek taraflı bu eylemlerin etkisiyle ilgili endişe duyuyoruz” ifadelerini kullandı.
Analistler: ABD’nin politikası BRICS ülkelerini kenetleyebilir
BRICS Grubu, 2009 yılında, dünya nüfusunun dörtte birinden fazlasını oluşturan, birlik olamamaktan şikayetçi ve gelişmekte olan beş ülkeyi bir araya getiren bir forum olarak kuruldu. Analistler, yeni Amerikan ticaret politikasının, bu ülkelerin kenetlenmeleri açısından etkili olabileceğini söylüyor.
Hindistan’daki Jindal Uluslararası İlişkiler Okulu (JSIA) Dekanı Prof. Dr. Sreeram Sundar Chaulia, AFP’ye yaptığı değerlendirmede, “BRICS liderleri, ABD’nin BRICS üyesi ülkelere zarar verecek bir ticaret savaşı başlattığını düşünüyor. Bu ülkeler arasında ticareti teşvik etmelerini sağlayacak ortak çıkarlar var. Bunu da derhal yapmaları gerekiyor” şeklinde konuştu.
Öte yandan Çin Devlet Başkanı, Afrikalı müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirmek için gerçekleştirdiği tur kapsamında Senegal ve Ruanda’nın ardından Güney Afrika’ya gitti. Bununla birlikte Hindistan Başbakanı da Afrika’daki diplomatik rekabetin bir işareti olarak, BRICS Zirvesi öncesi Ruanda ve Uganda’yı ziyaret etti.
BRICS liderlerinin yanı sıra zirveye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Uganda Devlet Başkanı Yaveri Museveni, Andola Devlet Başkanı Joao Lourenço ve Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame de katıldı.
Güney Afrika’daki Witwatersrand (Wits) Üniversitesi’nden ekonomist Kenneth H. Kraemer, AFP’ye yaptığı değerlendirmede, “Güney Afrika ve Afrika, Hindistan ve Çin gibi hızla büyüyen ülkelere yapılan ihracatın artmasından daha büyük fayda sağlayabilir. BRICS Grubu, küresel ticareti yeniden şekillendirebilecek stratejik potansiyele sahip” ifadelerini kullandı.