Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (İİSS), 2018 yılı raporunda Çin ve Rusya’nın askeri açıdan ABD’nin hegemonyasını tehdit ettiğini, bu durumun etkilerinin Ortadoğu’daki çatışma alanlarında kendisini gösterdiğini ifade etti.
Enstitü’nün Londra’daki merkezinde, dün, “2018 Yılı Askeri Dengeleri” adlı raporun sunumu için düzenlenen oturumda, uzmanlar dünyanın karşı karşıya kaldığı güvenlik sorunlarını tartıştı. Bu sorunların başında ise değişen askeri dengelerin geldiği belirtildi.
Oturumun başkanlığını yapan İİSS Yürütme Müdürü Dr. John Chembman, gerçekleştirdiği sunumda, “Büyük güçlerin savaşı hali hazırda kaçınılmaz bir durum değil ancak üç büyük güç olan ABD, Rusya ve Çin orduları, savaş ihtimalini hazırlayan etkenleri meşrulaştırdı” diye konuştu.
İİSS Ortadoğu Sorumlusu Emile Hâkim, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, başta körfez ülkeleri olmak üzere, Ortadoğu ülkelerinin dünyadaki askeri güç dengelerinde meydana gelen olağanüstü değişimler ayak uydurmaya çalıştığını söyleyerek, bu değişimlerin ABD’nin Ortadoğu’daki askeri varlığını azaltma yolunu seçen Obama döneminde meydana geldiğini ifade etti.
Hâkim, sözlerini şöyle sürdürdü, “Şuan Trump yönetiminin uygulayacağı strateji hakkında henüz ipuçlarına sahip değiliz. Bu yüzden bölge ülkeleri Rusya, Çin, Ukrayna ve benzeri ülkelerle stratejik ortaklık inşa etme yolunu seçti. Suudi Arabistan, Türkiye ve Katar gibi ülkeler, Rus yapımı S-400 füze savunma sistemi almak istedi. Bu durum önemli bir mesaj barındırıyor” dedi.
Enstitü tarafından yayınlanan rapora göre, büyük devletler nükleer silah alanında çalışmalarını sürdürürken, ABD, Rusya ve Çin, nükleer gücünü yeniden yapılandırmaya çabalıyor.
Çin’in savunma alanındaki hedefleri
Rapora göre, Çin yönetiminin Çin Denizi’nin batı ve doğu bölgelerinde meydana gelen gelişmeler üzerine, son yıllarda orduyu yoğun bir şekilde silahlandırırken aynı zamanda, yükselen bir büyük güç olma iddiasının ciddiyetini ortaya koyuyor. Bu kapsamda, radarlardan kaçma özelliğine Chengdu J-20 tipi savaş uçakları üreten Çin, ortaya koyduğu atılımla askeri alanda ABD ile boy ölçüşebilecek noktaya geliyor.
ABD yönetimi, radarlardan kaçma özelliğine sahip savaş uçaklarını üretebilen tek güç konumundaydı. Chembman’ın bildirdiğine göre Çin, savaş uçaklarının yanı sıra havadan havaya menzilli PL15 füzelerini de geliştirerek önemli bir füze gücüne sahip oldu.
Rusya ve Avrupa’daki silah üretimi, Washington’un yönelimlerini uyguluyor
Rusya üzerine de analiz yapan Chembman, Rusya’nın askeri güç dengesini sağlama konusunda önemli bir mesafe kat etmesine rağmen, silah geliştirme konusundaki hızının yeterli olmadığını ve bu durumun Rusya’nın finans ve askeri malzeme elde etme konusunda yaşadığı sıkıntılardan kaynaklandığını kaydediyor.
Bununla birlikte Moskova yönetimi, kendisine yakın bölgelerdeki savaş alanlarında askeri gücünü tecrübe etmeyi sürdürüyor. Çin’in aksine Rusya, askeri gücünü pratikte de tecrübe ederek eksikliklerini görme ve bu eksiklikleri tamamlama imkânına sahip.
İİSS tarafından yayınlanan raporda, 2017 yılında savunma sanayisindeki en büyük kalkınmanın Avrupa’da yaşandığına dikkat çekilirken, Avrupa ülkelerinin savunma bütçesine ayırdıkları bütçe payında gözlenen artış, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa ülkelerine askeri kapasitelerini artırma yönünde yaptığı tavsiye ile paralel ilerlerken, Avrupa ülkelerinin tehdit algısını da değiştirdiğine dikkat çekildi.
Birçok Avrupa ülkesi, Birleşmiş Milletler’de (BM) kademe atlamak için askeri gücünü ve tekniğini artırma yoluna gidiyor ancak Avrupa ülkelerinin askeri tekniğinin, Çin ile mukayese edildiğinde henüz istenen seviyede olmadığı görülüyor. Batı ülkeleri, son yıllarda dünyadaki savunma sanayii üzerindeki tekelini kaybetmiş durumda Çin’in ise önümüzdeki yıllarda bu alanda büyük bir ilerleme kaydedeceği ön görülüyor.
Rakamlarla savunma ekonomisi
-Ülkelerin savunma sanayiine harcadıkları pay 2017 yılında yüzde 1.43 oranında arttı.
-Asya Kıtası, 2017 yılında savunma sanayiine harcadığı parayı yüzde 2.2 oranında artırdı.
-Çin, 2017 yılında askeri sanayisini geliştirmek için 150.5 milyar dolar harcadı.
-Rusya, savunma sanayiine harcadığı payı, 2016 yılında yüzde 10, 20017 yılında yüzde 9 oranında azaltmak zorunda kaldıktan sonra 2018-2020 dönemi için savunma sanayii alanına harcayacağı tutarı 59 milyar dolarla sınırladı.
-Avrupa Kıtası’nda savunma sanayiine ayrılan pay 2017 yılında yüzde 3.6 oranında arttı.