Afrika’nın ilk ticaret ortağı olan Çin, Batı’nın eleştirilerine rağmen kıtaya koşulsuz olarak 60 milyar dolarlık yardım sözü verdi.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Pekin’de düzenlenen ve 53 Afrika ülkesi liderlerini bir araya getiren 2018 Çin-Afrika İş Birliği Forumu (FOCAC) açılışında yaptığı konuşmada, Afrika kıtasına 60 milyar dolarlık yardım sözü verdi. Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) haberine göre, zirve, Çin Devlet Başkanı’nın Çin ile dünyanın geri kalanı arasında ticaretin sağlanması ve geliştirilmesi amacıyla 2013 yılında başlatılan bir girişim olan ‘Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ kapsamında ‘yeni ipek yolları’ için bir fırsat sundu. Çin, 2015 yılında Afrika’da altyapıya (karayolu ve demiryolu) ve sanayi sektörüne milyarlarca dolarlık dev bir yatırım yaptı. Bu yatırımlar, ekonomik büyümelerini hızlandırmayı uman Afrika ülkeleri tarafından memnuniyetle karşılandı. Ancak Pekin’in bu yatırımları, Çin’in bazı Afrika ülkelerini borçlandırmaya çalıştığına dair uyarıda bulunan Batı’dan gelen eleştirilerin artmasına neden oldu. Aynı zamanda Uluslararası Para Fonu da (IMF) bu konuda oldukça endişeli.

“Çin, Afrika kıtasının borçlarının bir kısmını silecek”

2018 FOCAC açılışında uzun bir konuşma yapan Çin Devlet Başkanı Şi, Pekin’in gelişmekte olan ülkelere yardım etmesini eleştirenlere değindi. Söz konusu ülkelerin isimlerini belirtmeden üstü örtülü olarak konuşan Devlet Başkanı Şi, Çin’in Afrika kıtasının borçlarının bir kısmını ‘sileceğini’ vurguladı.

Bununla birlikte bahsi geçen 60 milyar dolarlık yardım, 20 milyar dolarlık kredileri, kalkınma için ayrılmış iki fonun finanse edilmesi ve yaklaşık 15 milyar dolar değerindeki Afrika ürünlerinin ithalatını kapsıyor. 15 milyar dolarlık fon, ücretsiz yardım ve faizsiz krediler içerecek. Bununla birlikte Çinli şirketler önümüzdeki üç yıl içinde Afrika’da en az 10 milyar dolar değerinde yatırım yapmaya teşvik edilecek. AFP’nin haberine göre 2018 FOCAC’a katılan dünya ekonomisinin üst düzey ekonomi ve ticaret yöneticilerine hitap eden Devlet Başkanı Şi, Çin’in Afrika’ya yaptığı yatırımın herhangi bir siyasi bağı ve Afrika’nın içişlerine müdahale olmadığını belirtti. Ancak Şi, yatırım riskini azaltmak için projelerin ticari sürekliliğinin sağlanması gerektiği gerçeğini de göz ardı etmedi.

Sömürge iddialarına sert tepki

Öte yandan Çin Devlet Başkanı’nın ardından konuşma yapan Güney Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, Çin’in Batı tarafından eleştirildiği gibi Afrika’ya yönelik sömürgeci bir yaklaşım sergilediği iddialarına şiddetle karşı çıktı. Diğer yandan Malezya Başbakanı Mahathir Muhammed, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Çin ile altyapı çalışmaları üzerine yapılan 22 milyar dolarlık anlaşmanın iptal edilmesinin ardından ülkesinin Çin’e olan borcuna ilişkin endişelerini dile getirmişti.

“Pekin, Afrika’da iş imkanlarının oluşturulmasını sınırlıyor”

Buna karşılık bazı dengesizliklerin çözümü için çağrıda bulunan Güney Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ramaphosa, “Afrika, Çin’e daha çok hammadde ihraç ederken, Pekin bize hazır mal ihraç ediyor. Bu, kıtanın üretim potansiyelini, kapasitesini ve iş imkanı yaratılmasını sınırlıyor” şeklinde konuştu.

Çin Devlet Başkanı Şi, 2015 yılında Güney Afrika şehri Johannesburg’da yapılan zirvede, Afrika ülkelerine 60 milyar dolarlık yardım ve kredi sağlayacaklarını duyurmuştu. Diğer yandan Pekin’deki FOCAC zirvesine Çin ve ortakları arasında gerçekleşmesi beklenen bir dizi sözleşme eşlik edecek.

Çin- Nijerya arasında telekomünikasyon anlaşması

Bununla birlikte Nijerya Cumhurbaşkanlık ofisinden yapılan açıklamaya göre Cumhurbaşkanı Muhammed Buhari, Çin İhracat ve İthalat Bankası’ndan alınan 328 milyon dolarlık krediyle finanse edilen bir telekomünikasyon anlaşmasının imza törenine katılacak.

Çin, Afrika’daki varlığını güçlendiriyor

Öte yandan Çin Devlet Başkanı, hafta sonu Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall gibi liderle ikili görüşmelerde gerçekleştirdi. Çin, Batının eski sömürgeleri olan Afrika ülkelerine bağımsızlık savaşları döneminden bu yana yardımda bulunuyor. Ancak, Pekin’in dünyanın ikinci en büyük ekonomisi olma yolunda ilerlemesi kıtadaki varlığını daha da güçlendiriyor.

Pekin, yurt dışındaki ilk askeri üssünü Cibuti’de açtı

Bunun yanı sıra Çin’in yurt dışındaki ilk askeri üssünü 2017 yılında Cibuti’de kurması Afrika’ya verdiği stratejik önemin bir göstergesi. Pekin, askeri üssü kurma amacının Birleşmiş Milletler (BM) Barışı Destekleme ve Koruma Operasyonları’nı desteklemek, vatandaşlarını kolayca tahliye etmek ve korsanlığa karşı mücadele olduğunu söyledi.