Doğu Afrika liderleri, 21 Haziran’da Cumhurbaşkanı Salva Kiir Maradit ve eski yardımcısı Riek Machar arasındaki doğrudan görüşmenin ardından Güney Sudan’daki barış müzakerelerinin yeniden canlandırılması umuduyla Etiyopya’da bir araya geldi.
Kiir ve Machar’ın iki yıldan bu yana ilk doğrudan görüşmesi, geçtiğimiz Çarşamba günü Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali aracılığıyla gerçekleşti. Ancak Riek Machar, toplantı öncesinde gazetecilere açıklamada bulunurken, ülkede kalıcı bir barışın gerçekleşmesi için daha fazla zamana ihtiyaç duyduklarını belirtti. İç savaşın temel nedenlerinin ele alınması gerektiğine dikkati çeken Machar, “Barışa uzanan kısa bir yol yok” şeklinde konuştu. Güney Sudan’daki krizin çözümü için arabuluculuk yapan Hükümetler üstü Somali Barış Destek Misyonu’nun (IGAD) yaklaşımını da eleştiren Riek Machar, barış anlaşmasının güç kullanarak dayatılmasının işe yaramayacağını vurguladı. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ise Cumhurbaşkanı Salva Kiir ve eski yardımcısı Riek Machar arasındaki doğrudan görüşme aracılığıyla barış ve istikrarın sağlanabileceğine dair iyimserliğini dile getirdi.
Salva Kiir Mayardit ve Riek Machar, 2015 yılının Ağustos ayında imzalanan barış anlaşmasında yönetimin paylaşılmasına ilişkin bazı askıda kalmış meseleleri görüşmek üzere Etiyopya’nın başkenti Addis Abada’da doğrudan toplantılar gerçekleştirdi. Görüşmelere yakın kaynaklar, söz konusu konuda ilerleme kaydetmek için henüz çok erken olduğunu belirtti.
Öte yandan silahlı muhalefette Enformasyon ve Halkla İlişkiler Komitesi Başkanı Mabior Garang, 21 Haziran’da Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Güney Sudan Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit ve muhalif lider Riek Machar’ı kapsayan toplantı dostaneydi” dedi. Toplantıda genel olarak barış elde etme umutlarının ele alındığını söyleyen Mabior, “Machar, müzakerelerin yaklaşımını ve IGAD tarafından çatışma tarafları için sunulan çalıştay modelini eleştirdi. Zira Riek Machar bunları başarılı ama gerçekçi olmamakla nitelendirdi” ifadelerini kullnadı. Mabior Garang ayrıca, “Taraflara bir anlaşmanın dayatılması, başarılı sonuç vermeyecek. Farklı muhalefet grupları, boşluğu kapatma çağrısında bulunan IGAD belgesini zaten reddettiler. Çünkü belge, bizim pozisyonumuzdan veya hareketin görüşünden herhangi bir şey yansıtmıyor. O, anlaşmanın uygulanmasına dayalı bir yaklaşım” ifadelerini kullandı.
Mabior ayrıca, Machar’ın Güney Sudan’daki barış için kapsamlı bir yaklaşım çağrısında bulunduğunu söyledi. Taraflara bir anlaşmanın dayatılmasının, başarılı sonuç vermeyeceğini belirten Mabior Garang, “Her türlü ciddi diyalog, kurşunların duracağı ve diyaloğa yardımcı olacak bir atmosferin sağlanacağı kapsamlı bir siyasi çözüm çerçevesinde gerçekleşmelidir” dedi. Yetkilinin açıklamasına göre Machar, bu yaklaşımın gözden geçirilmesi önerisinde bulundu, ayrıca IGAD’ın Kenya’da imzalanan Nivaşa Antlaşması uyarınca Sudan Hükümeti ve Sudan Halk Kurtuluş Hareketi arasında gerçekleşen müzakere modelini kullanabileceğini söyledi. Mabior, “Kapsamlı Nivaşa Anlaşması modeli, çatışma taraflarının sorunlarının tartışılmasına ve IGAD’ın taraflar arasında mutabık kalınan meseleleri kayıt altına alarak olası kararlar yayınlamasına izin vermişti” dedi.
Addis Abada’daki kaynaklar tarafından Şarku’l Avsat’a aktarılana göre, Kiir ve Machar toplantısında, askıda kalmış meselelere değinilirken, birçok anlaşmazlık noktası oluştu. Kaynaklar, Cumhurbaşkanı Salva Kiir’in muhalif lideri birinci yardımcısı olarak atayabileceğini, ancak Machar’ın bu durumu reddettiğini vurguladı.
Öte yandan IGAD Bakanlar Konseyi, 21 Haziran’da Güney Sudan’daki barış müzakerelerini yeniden canlandırma sürecine dair IGAD önerisini görüşmek üzere, Etiyopya’nın başkenti Addis Abada’da bir acil durum toplantısı düzenledi. Toplantı Salva Kiir Mayardit ve Riek Machar’ı bir araya getiren toplantıyla aynı zamana denk geldi.
Etiyopya Dışişleri Bakanı Workneh Gebeyehu gazetecilere yaptığı açıklamada, IGAD Dışişleri Bakanları toplantısının, kuruluş tarafından Güney Sudan’daki çatışma taraflarına sunulan öneri hakkında nihai karar üzerinde durduğunu belirtti. Bölgesel kuruluşun barış anlaşmasını yeniden canlandırmak için büyük çaba sarf ettiğini belirten Gebeyehu, geçtiğimiz hafta Güney Sudan’daki muhalifler arasında IGAD arabuluculuğunda yapılan istişarelerin, sunulan barış önerisi üzerindeki boşluğu kapattığını da vurguladı.