Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) Başkanı, pazartesi günü yaptığı açıklamada uzmanların iddia edilen kimyasal silah saldırısını soruşturmak için Doğu Guta’nın Duma ilçesine henüz ulaşamadıklarını duyurdu.

OPCW Başkanı Ahmet üzümcü, Örgüt’ün ABD, İngiltere ve Fransa’nın kimyasal silah üretildiğinden şüphelenilen 3 bölgeyi bombalamasının ardından düzenlediği olağanüstü oturumda heyetin henüz Duma’ya giremediğini açıkladı.

Araştırma ekibinin pazar günü saha çalışmalarına başlaması bekleniyordu ancak yayın yasağının sürdüğü ortamda heyet, Suriyeli yetkililerle yerli kaynaklara göre kimyasal saldırılarda 40 kişinin öldüğü Duma konusunda birkaç toplantı düzenleyebildi.
Ahmet Üzümcü açıklamasında “Şam’da hazırlık toplantılarına katılan Rus ve Suriyeli yetkililer, soruşturmaya başlamadan önce güvenlik sorunlarının giderilmesi gerektiğini bildirdiler” dedi. Kimyasal silahla ilgili delillere ancak bölgede ulaşılabileceğini söyleyen Üzümcü, gönüllü 9 kişiden oluşan araştırma ekibinin mümkün olan en kısa sürede Duma’ya girmesine izin verilmesi çağrısında bulundu.

OPCW’nin ABD Temsilcisi’nden yapılan açıklamada ise Rusya’nın Duma’ya gitmiş olabileceği bildirildi. Örgütün düzenlediği acil kodlu toplantıda Kenneth Ward, “Tahminlerimize göre Rusya araştırmayı boşa çıkarmak için bölgeye girmiş olabilir” dedi.

Temsilci açıklamasında şunları söyledi:

“OPCW bilirkişi heyetinin yapacağı etkili bir incelemeyi boşa çıkarmak için Rusların saldırı bölgesindeki kanıtları kaldırmış olmasından endişeliyiz. Zira kimyasal silah kullanıldığı kanıtlanırsa bu durum beraberinde ciddi soruları da gündeme getirecektir.”

Ancak Kremlin söz konusu iddiaları reddetti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bölgeye bir heyet göndermediklerini garanti edebileceğini söyledi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in sözcüsü Dmitri Peskov da yaptığı açıklamada “Bu suçlamaların aslı yoktur. Rusya daima tarafsız bir araştırmadan yana olmuştur” dedi.
ABD, İngiltere ve Fransa tarafından atılan füzeler, kimyasal silahlar üretildiğinden şüphelenilen tesisleri hedef almıştı. Bu, yedi yıldır süren savaş boyunca Suriye’ye yönelik en büyük saldırı oldu.

Fransa, OPCW’nin Suriye’nin gizli kimyasal silah kullanma programını çökertmek için Örgüt’ü toplantı yapmaya çağırdı.

Fransız Büyükelçi Philippe Lalliot, Lahey’de yaptığı basın açıklamasında “ Önceliğimiz örgütün teknik ekibin Suriye’nin kimyasal silah programını ortadan kaldırmasıdır” dedi. Büyükelçi, 2013 yılından bu yana Suriye rejiminin gizli bir şekilde kimyasal silah programı yürüttüğünü söyledi. “Gerçekler orada; onlar en iğrenç yalanları söylüyorlar ve yaptıklarını inkâr ediyorlar” ifadesini kullandı.

Yapılan yorumlar Batı’nın sınırlı olarak düzenlediği saldırı öncesinde Rusya’yı uyarması Şam’a ana ekipmanlarını taşıması için yeterli süreyi tanıdığı yönünde.

Batı, Suriye’nin saldırıda Sarin gazı kullandığını öne sürerken Suriye ve müttefiki Rusya bu iddiaları reddediyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Yardımcısı Faysal Mikdad, “İki taraf arasında şeffaflık ve tarafsızlık isteyen bu görevi gerçekleştirmek için işbirliğinin tartışıldığı birkaç toplantı yapıldı” dedi. Ülkesinin her türlü işbirliğine hazır olduğunu ve araştırma ekibi için gerekli tüm hazırlıkları yapabileceğini vurguladı.

Batı’nın da dâhil olduğu ilgili tarafların araştırma sonuçlarıyla ilgili rekabet halinde olmaları araştırma ekibinin görevini gerçekleştirmesini zora sokuyor. Bu zorluğun bir diğer nedeni ise saldırıdan saatler sonra Rusya ve Suriye kuvvetlerinin bölgeye girerek delilleri karartma ihtimali olarak gösteriliyor.

Araştırma ekibinin birinci derecede görevi kimyasal silah kullanılıp kullanılmadığını araştırmak. Bu silahları kimin kullandığını tespit etmek ise ekibin sorumluluğunda değil.

Washington, mümkün olan en iyi neticeyi sağladığı gerekçesiyle Batı’nın gerçekleştirdiği saldırıyı överken Suriye rejimi ve muhalif guruplar özellikle saldırıdan önce Rusya’ya haber verilmesi dolayısıyla saldırının etkisini küçümsediler.

Pentagon yeni saldırılara niyeti olmadığını açıklarken Rusya Devlet Başkanı Putin, bunun yeniden gerçekleştirilmesi halinde uluslararası ilişkilerde karışıklık ortaya çıkacağı uyarısında bulundu.

Ancak Batı ülkelerinin Amerika, İngiltere ve Fransa’nın saldırılarından saatler sonra diplomatik çabalara odaklandığı görülüyor. Çabalar, Suriye’nin kimyasal silah kullanımı konusunda yeni bir soruşturma mekanizması kurulması için BM’de bir karar taslağının kabul edilmesiyle ilgili.

Washington’ın Suriye konusundaki belirsiz tutumu ise devam ediyor. Beyaz Saray pazar günü yaptığı açıklamada Trump’ın yakın zamanda kuvvetlerini ülkeden çekmeyi düşündüğünü vurgularken Fransız mevkidaşı Macron Fransa’nın ABD’yi uzun bir süre daha Suriye’de kalmaya ikna ettiğini duyurdu.

Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders konuya ilişkin “Trump açıkça ABD güçlerinin mümkün olan en kısa sürede ülkelerine geri dönmesini istiyor” ifadelerini kullandı.

Sözcü’nün yaptığı bu açıklamalar Macron’un pazar gecesi bir televizyon programında söylediği “Trump’ı Suriye’den askerlerini uzun bir süre daha çekmemesi konusunda ikna ettim” sözleriyle çelişti.