Geçtiğimiz hafta, İsveç makamları son birkaç gündür ülkeye yayılan yangınlarla başa çıkmak için uluslararası yardım çağrısında bulunarak olağandışı bir adım attı.
Yağmursuz geçen aylar ve haftalarca süren yüksek sıcakların ardından, İsveç ormanları alev alev yanan bir fırına dönüştü ve bu durumun sonuçlarından kaçınmak mümkün olmadı. İngiliz The Guardian Gazetesi, orman yangınlarının patlak verdiğini ve geçen hafta sonunda ülkenin farklı yerlerinde, yaklaşık 10 tanesi Kuzey Kutup Dairesi’nde olmak üzere 50’den fazla orman yangınının meydana geldiğini bildirdi.
Gazete, soğuğu ve karlarıyla tanınan ülkenin, sınırları içinde meydana yangınlarla baş edemediğini ve uluslararası yardım talep etmek zorunda kaldığını söyledi. Norveç ve İtalya’nın yangınlara karşı mücadelede İsveç’e yardımcı olmak için hava yoluyla itfaiye ekipleri göndererek bu talebe karşılık verdiğini belirtti.
The Guardian, olağandışı yüksek sıcaklıkların Kuzey Yarım Küre’de uzun süreli ısı dalgalarına neden olduğunu ve Kuzey Amerika, Kuzey Kutup Dairesi, Kuzey Avrupa ve Afrika gibi rekor sıcaklıklara şahit olan bölgelerde sıkıntıya ve hasara yol açtığını ifade etti.
Gazete, Büyük Sahra Çölü’ndeki Cezayir’in Ouargla şehrindeki hava istasyonunun 51.3 derecelik bir sıcaklığı kaydettiğini ve bunun Afrika’da kaydedilen en yüksek sıcaklık olduğunu söyledi.
Sıcaklıkların 40 derecenin üzerine çıktığı Japonya’da, yüksek sıcaklık nedeniyle ölenlerin sayısının 30’a yükselmesinin ardından geçen hafta insanlara dikkatli olma çağrısı yapıldı. Yüksek sıcaklığa bağlı semptomların tedavisi için binlerce kişi hastanelere akın etti.
ABD’nin Kaliforniya Eyaleti’nde, klima kullanım oranlarının artması elektrik kesintilerine yol açtı. Ancak en şaşırtıcı şey, geçen yaz sadece 9 gün 30’un üzerinde sıcaklık kaydeden Kanada’nın Toronto şehrinin bu yıl 18 gün boyunca bu derecedeki rekor sıcaklıklara şahit olması.
The Guardian, hali hazırdaki ısı dalgasının, dünyanın büyük bir kısmını etkilediğini ve bu nedenle endişelerin yerel değil küresel olduğunun altını çiziyor.
Birçok bilim adamı, bugün dünyamızın büyük bir kısmına yayılan bazen de orman yangınlarına yol açan bu ısı dalgasının nedeninin, özellikle küresel ısınma olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olduğuna işaret ediyor. Bununla birlikte başka bilim adamları da mevcut ısı dalgasını sadece küresel ısınmaya bağlamamak gerektiği konusunda uyarıyorlar.
Gazetede, Bristol Üniversitesi’nden Dan Mitchell’in şu ifadelerine yer verildi: “Evet, iklim değişikliğinin şuanda dünya çapında olup bitenlerdeki etkisi inkar edilemez. Son birkaç hafta içinde bazı rekor sıcaklıklar oldu, ancak iklim değişikliğinin etkisini abartma konusunda dikkatli olmalıyız, çünkü başka etkiler de var. Kuvvetli rüzgarların kaynağı olan, Dünya yüzeyinden yaklaşık beş ila yedi mil yüksekte esen, batıdan doğuya doğru uzanan ve böylece dünyanın dört bir yanındaki havayı yönlendiren jet akımı, bu faktörlerden biridir. Bu akımlar şiddetlendiğinde fırtınalara yol açarlar ve zayıfladığı zamanlarda şimdi olduğu üzere sakin ve istikrarlı günlere neden olurlar. İçinde bulunduğumuz mevcut jet akımı çok zayıf. Bundan dolayı, atmosferdeki yüksek basınçlı bölgeler aynı yerde uzun süre dönüyor. Kuzey Yarım Küre’de mevcut iklim koşullarına neden olan faktörler arasında, Kuzey Atlas Okyanusu’ndaki deniz yüzeyinin sıcaklık derecesindeki değişiklikler bulunuyor.
Gazetede, İngiltere’nin meteoroloji kurumu Met Office’ten Profesör Adam Skaeff’in şu açıklamalarına yer verildi: “Kuzey Atlantik Salınımı” olarak bilinen olgunun da etkisi var. Aslında, bu durum 1976’da, Atlantik Okyanusu’nda benzer bir sıcaklık ve uzun süre pek çok bölgede yüksek basınçta geniş alanlar bırakan jet akımı yaşadığımızda karşılaştığımız duruma benziyor. Elbette, o yıl 20. Yüzyıl boyunca İngiltere’deki en kuru, sıcak ve güneşli yazlardan birine şahit olduk.”
Bununla birlikte, East Anglia Üniversitesi İklim Araştırma Birimi Müdürü Profesör Tim Osborne, 1976 ile bugün arasında bir fark olduğuna dikkat çekti: “Bu olgudan etkilenen alanlar bugün çok farklı. 1976’dan bu yana, küresel sıcaklık derecesini önemli ölçüde artıran karbon emisyonlarının yükseldiğine ve küresel ısınmaya onlarca yıldır şahit oluyoruz.”
Dolayısıyla, jet akımının zayıflaması gibi herhangi bir olgu, 40 yıl öncesine göre daha büyük bir etkiye sahip olacak.
Bilim adamları, karbon ve projeksiyon emisyonlarının artmasıyla dünyanın mevcut yüzyılda küresel sıcaklık derecesini, Sanayi Devrimi öncesi seviyelerin üzerinde iki dereceden daha az tutamayacağı ve genişleyen ısı dalgalarının büyük olasılıkla daha da kötüleşeceği ve daha yüksek olacağı konusunda uyarıyorlar.
Karaya vuran sıcak dalgalar durmuyor. İskoç Denizcilik Enstitüsü’nden (OBAN) Michael Burroughs, dünya çapındaki sıcak deniz dalgalarına işaret ederek “Örneğin, büyük bir sıcak hava dalgası geçen yıl Avustralya kıyılarına çarptı ve Büyük Set Resifi’nin geniş alanları üzerine geldi. Sıcak deniz dalgaları, karaya çarpanlar gibi, giderek daha şiddetli hale geliyor. Bu durum bizi endişeye sevk ediyor” ifadelerini kullandı.