Filipin Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’in sözcüsü, “Başkan, kongreden Güney Mindanao adasında yıl sonuna kadar sıkıyönetimin uzatılmasını istedi. Bu talep DEAŞ örgütü yönteminden ilham alan radikal grupları yok etmeye yönelik, vakit kazanmak için istenmiştir. Bölgede 22 milyon insan yaşıyor. Oranın ayrılıkçı Marksist isyancıların eylemleriyle ilgili bir tarihi de vardır. Radikal gruplardan Ebu Yusuf ve Maota grubunun Marawi şehrinin bir bölümünü ele geçirmesinden sonra, 23 Mayıs günü hükümet makamları adada sıkıyönetim ilan etti. Radikal gruplar, şiddetli direniş gösteriyorlar. Savaşçıların birçoğu, 57 gündür devam eden kara, hava ve topçu bombardımanına rağmen hala ticaret merkezi olan Marawi’nin kalbinde saklanıyorlar. Bundan dolayı savaşın süresi uzuyor. Bu da radikal savaşçılardan 413, emniyet güçlerinden 98, sivillerden 45 kişinin ölümüne sebebiyet verdi” dedi.
Başkanlık sözcüsü Arnesto Abella, kongrede Duterte’in imzaladığı mektubu okurken şöyle dedi, “kaçınılmaz uzatmanın ana hedefi güçlerimizin bekleme süresi ile sınırlanmaksızın operasyonlarını sürdürmesine, Marawi’yi kurtarmak, yeniden rehabilite etmek, yeniden imar etmek için en iyi şekilde konsantrasyonuna izin verilmesidir. Evlerini ve işyerlerini kaybeden bölge sakinlerini kızdıran bomba operasyonu sonucunda silahlı isyancılar, Marawi’nin ortasında başka mevzilere saklandılar. Duterte, 20 milyar pesoya yani yaklaşık 394,81 dolara ulaşan bütçeyle, Marawi’nin yeniden imarı için bir görev gücü teşkil etti.”
DEAŞ örgütüne biat etmiş, silahlarla donatılmış bu radikal grupların Marawi’ye hâkim olması, bir yıldan beridir başkanlığa seçilen Duterte’nin maruz kaldığı en büyük kriz olarak görünmektedir. Radikal fikirlerin beklenenden daha çok yayılmış olması korkuları artırdı. Duterte, Mindanao’ya bir İslam devletinin sızdığına dair defalarca uyarıda bulunmuştu. Katoliklerin oturduğu bölgede, Güney Filipin’deki Müslüman unsurların azınlık olmaları ve ihmal edilmeleri, yabancı radikallerin sızmalarına ve tahrik etmelerine zemin hazırlamıştır. Sıkıyönetim, emniyet güçlerinin denetimi yoğunlaştırmasına, örgüte destek sağlayan unsurların sınır dışı edilmesi ve takibini kolaylaştırıyor.
Duterte’den yeni anayasa çıkarılacağına taahhüt
Filipin başkanı Rodrigo Duterte, dışardan destek gören radikal örgütleri çökertmek, için bölgeye özerklik sağlayan yeni bir anayasayı çıkaracağını taahhüt etti.
Eleştirmenler, yabancı şirketleri içinde barındıran, çeşitli unsurların barış içinde yaşadığı Mindanao’nın her yerinde sıkıyönetimin ilan edilmesiyle alay ettiler. Duterte’yi eleştirenlerin en serti olan Senatör Antonio Trellaans şöyle dedi, “Sıkıyönetiminin bu kadar uzatılması, otoriteyi suiistimal etmek demektir. Daha önce insanları Duterte’nin meyillerine karşı uyarmıştım. Bu da ona başka bir delildir.” Filipinler’de sıkıyönetim hassas bir konudur: Çünkü zihinlere geçen 70’li yıllardaki Diktatör Ferdinand Marcos yönetiminin anılarını getirmektedir. Zira Marcos Muhalefeti vahşice yok etmekle, rejiminin yaptığı uygulamaları haklı çıkarmak için emniyet tehditlerinde gösterdiği aşırılıkla suçlanmıştır.
Filipin Başkanı Duterte, iki gün önce ülkenin güneyindeki Müslümanlara özerklik vereceği vadinde bulunmuştu. Bunu pazartesi günü Moro İslam Kurtuluşu Cephesi yöneticileri ve devlet yetkilileri önünde şöyle söyledi, “ Kuşkusuz bu an, asırlardır milyonlarca Filipinlinin uğradığı zulümleri ve güvensizlikleri ve nefretleri sonlandırmak için yöneldiğimiz çalışmamızın ilk adımdır.”
Duterte Moro İslam Kurtuluş Cephesi yöneticileri ve devlet yetkilerinin ortak şekilde hazırlayıp kendisine sundukları ‘Bangsmuru Anayasası’ taslağını tekrar kongreye getireceğini taahhüt etti. Bu konuda şöyle söyledi, “bu taslağı kongrede destekleyeceğim. Anayasanın ve Moro halkının beklentilerinin ittifak ettiği hükümlere orada itiraz olmayacaktır.” Diğer yandan Moro Cephesi Başkanı Murat İbrahim şöyle dedi, “Gerçekten çok tehlikeli durumlar içinde yaşıyoruz. Marawi şehrindeki radikal şiddetin sebep olduğu yıkımı tam bir tiksintiyle izliyoruz. Anayasa taslağını yasalaştırmadaki başarısızlığımızı bu sapkın adamlar doldurdu. Halkımızın bilincini çöküntüyle doldurdular. Önümüzdeki on iki ay fırsatlarla doludur. Fakat aynı zamanda Marawi’deki krizin kaynağından yüzlerimizi kaplayacak tehlikelerle de kuşatılmış durumdayız.”
Duterte, 500 den fazla insanın ölümüne sebep olan, yaklaşık iki aydır devam eden bu savaştan sonra, özerklik vadini yerine getirmekle, mensuplarının Marawi’nin bazı bölgelerine hâkim olmaya hala devam ettiği bu silahlı İslamcı grupları reddetmeye, Filipinli Müslümanları ikna edeceğini umuyor. Filipinli güçler, Marawi şehrindeki silahlı savaşçılarla savaşmaya devam ediyor. Topçu bombardımanı, hava saldırılarından haftalarca sonra 80 silahlı onlarca ev içinde muhasara altına alındılar. Özerklik için geçen asrın yetmişli yıllarından bu yana Güney Filipin’de radikal gruplar savaşıyor. Marawi şehrine bitişik Mindanao bölgesinde 100 binden fazla insan hayatını kaybetti. 1996 yılında Ulusal Moro Cephesi’nin Manila ittifak imzalamasından beri Güney bölgeleri içinde özerklikten Mindanao bölgesi faydalanıyordu. Ancak ittifak şiddet ve isyanın devam etmesiyle başarısız oldu.