Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Aralıkta İstanbul’daki Kudüs İslam Zirvesi’ne katıldığı sırada Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir’in tutuklanması ve teslim edilmesi yönündeki talebini reddettiğini açıkladı. Ayrıca Erdoğan, Hartum’un Türkiye’ye teslim ettiği Sevakin adasında bir deniz üssü kurmayı planladığını da reddetti.
Erdoğan Sudan, Çad ve Tunus’a yaptığı ziyaretin ardından dün yaptığı açıklamada, “Uluslararası Ceza Mahkemesi İstanbul’da İslam İşbirliği Teşkilatı’nın malum olağan üstü liderler zirvesini yaptığımız sırada bize Ömer el-Beşir’in Türkiye’de olduğunu ve onu tutuklayarak teslim etmemizi istedikleri bir mektup gönderdi” dedi. Erdoğan, “Bizimle İslam İşbirliği Teşkilatı’nın bir üyesi olarak böyle bir zirveye katılmış bir insani biz kalkacağız sana teslim edeceğiz. Bu nasıl anlayıştır? Nasıl bir mantıktır? Nasıl hukuktur? Bunu anlamak mümkün değil. Böyle bir şeye ancak gülünür” ifadelerini kullandı.
“Bu karara boyun eğmek zorunda değiliz”
Erdoğan, Türkiye’nin Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kurulmasına ilişkin Roma Anlaşması’nı imzalamadığına dikkati çekerek, bu nedenle kararlarına boyun eğmek zorunda olmadıklarını ve ABD öncülüğündeki mahkemenin, 251 kişinin ölümünden sorumlu Fethullah Gülen için hiçbir işlem yapmadığını belirtti. Erdoğan, eski müttefiği ve Ankara’nın 15 Temmuz 2016’da başarısız bir darbe girişimi düzenlemekle suçladığı Gülen’i işaret ederek, “Benden nasıl Beşir’i teslim etmemi isteyebilirler?” dedi.
Beşir, 2003 yılında Darfur bölgesindeki etnik grupların Sudan Hükümeti’ne karşı silahlandığında savaş suçları ve insanlığa karşı suç işlemekle suçlanıyor. BM, bu savaşın 300 bin kişiyi ölümüne ve 2.5 milyon kişinin göç etmesine neden olduğunu iddia etmişti. Sudan Hükümeti ise bu suçlamaları reddetti.
“Askeri liman diye bir şey söz konusu değil”
Erdoğan, pazartesi günü Hartum ziyareti sırasında açıklanan Sevakin Adası’na dair projenin, askeri üs planını kapsadığına ilişkin iddiaları reddetti. Beşir, Türkiye’nin Osmanlı döneminde müreffeh olan fakat daha sonra ihmal edilen Kızıldeniz’deki ada limanının yeniden inşasını kabul etti. Türkiye Sevakin’de askeri limanın inşasına ilişkin soruya Erdoğan, “Askeri liman diye bir şey söz konusu değil” ifadesini kullandı.
Ada, umre ziyaretleri sırasında kullanılacak
Türkiye’nin ada yönetimindeki amacının, Osmanlı kalıntılarını onarmak ve limanı umre için kullanmak olduğunu söyleyen Erdoğan, “Şimdi başka bir anlaşma açıklamayacağız” dedi. Sudan Dışişleri Bakanı, askeri ve güvenlik işbirliği anlaşması imzalandığını açıkladı. Ayrıca Erdoğan’ın Hartum’u ziyareti sırasında Türkiye, Sudan ve Katar’ın Genel Kurmay Başkanlarının katıldığı bir toplantı düzenlendi. Sevakin Adası hakkındaki açıklamalar Mısır ve Körfez medyasında geniş bir tartışmaya yol açtı. Türkiye, İran ve Katar’ı bir araya getiren bir ittifaktan söz ediyor. Bu iddialar yetkililer tarafından şiddetle reddedildi.