Washington destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) siyasi kanadı olan Suriye Demokratik Konseyi’nin (SDK) Esed rejimiyle yaptığı müzakereler, taraflar arasında ortak komiteler kurulması kararı ile sonuçlandı.
Komiteler, Fırat Nehri’nin doğusu da dahil tüm bölgelerin kontrolünü sağlamak için “Adem-i Merkeziyetçi Demokratik bir Devlet”e uzanan yol haritasının kurulması amacıyla müzakerelerin geliştirilmesini amaçlıyor.
SDK’nin Arap kökenli Eş Başkanı Riyad Darar, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Özgür olduğumuz topraklarda istikrarlı bir şekilde çalışıyoruz. Suriye Devletine geri dönmek istiyoruz” dedi. Darar, “Devlet bir rejim değildir. Siyasi çözümden sonra bulmaya çalıştığımız devleti istiyoruz” şeklinde konuştu. Aynı şekilde SDG’ye bağlı Kürt Halkını Koruma Birlikleri’nin (YPG) siyasi kanadı olan Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) eski Eş Başkanı Salih Müslim de “Şam ziyareti, ihtilaflı meseleleri çözmek için komite kurulmasını yol açtı” dedi.
2011 yılında Esed rejiminin ülkenin topraklarının bir kısmını kaybetmeye başlamasından bu yana SDK ve Şam arasında, Suriye’nin kuzeydoğusundaki bölgelerin geleceğini görüşmek için ilk kez resmi görüşmeler yapıldı. Şu anda 185 bin kilometrelik bir alanın yüzde 60’ı rejim tarafından kontrol ediliyor.
SDK ise ülkenin yaklaşık yüzde 30’unu yönetiyor. Bu bölgeler ise ülke petrolünün yüzde 90’ını, gazın yarısını, en önemli tarımsal ürünleri ve barajları içermekte.
Davet Şam’dan geldi
Öte yandan Konsey tarafından yayınlanan bir bildiride, geçtiğimiz Perşembe günü başlayan ziyaretin, Suriye Hükümetinin daveti üzerine yapıldığı ifade edildi. Ziyaretin, askıdaki tüm sorunları çözmek için geniş ve kapsamlı diyaloğun yolunu açmayı hedeflediği bildirildi. Bu bağlamda aktarılana göre, Suriye toplumunu tüketen şiddet ve savaşın sona ermesi için diyalog ve müzakereler geliştirmek amacıyla çeşitli düzeylerde komiteler oluşturma, “Adem-i merkeziyetçi demokratik bir devlete” götüren yol haritası belirleme kararı alındı.
Yayınlanan bildiride, komitelerin sayısı, kurulma tarihi veya içeriği hakkında bilgi verilmezken, gelecek müzakerelerin tarihine de değinilmedi. Ancak kaynaklar tarafından aktarılan göre komiteler; askeri, güvenlik, ekonomik, hizmet ve hukuki konuları içerecek, “böylece her komite kendi rolünü, üyelerini ve mekanizmalarını belirleyecek”.
Taraflar arasında çözüm amaçlı olan komite kurulma anlaşması, Şam’ın “Türkiye ve Irak ile sınır kapılarının teslimine başlanması, Fırat’ın doğusunda güvenliğin sağlanması” talebi ışığında gelişti. Konsey delegasyonu, “sınır kontrolü, güvenliğin yayılmasına dair daha geniş konulara geçmeden önce hizmetlerin iyileştirilmesi, elektrik, eğitim ve sivil kayıtlarının sağlanmasına” öncelik veriyor. Bu çerçevede Konsey liderliği, “Yerel polis güçleri, hükümet çalışanlarını hizmet kurumlarında reform yapmaya ve çalışmaya teşvik ediyor” dedi.
Öte yandan Darar, komitelerin oluşturulmasının “gelecek müzakereler için merkeziyetçi demokratik bir devlete ulaşmanın temelini oluşturduğunu” söyledi. Önümüzdeki dönemde SDK kurumlarının çok fazla görevi olduğuna dikkati çeken Riyad Darar, Suriye Demokratik Konseyi konferansından sonra Suriyeli taraflar arasındaki diyaloğu tamamlamak üzere Rakka’daki Ayn İsa’da “Suriye-Suriye Diyalog Konferansı” düzenlemek için çalışıldığını söyledi.
Eski PYD Eş Başkanı Salih Müslim’in danışmanı Sihanok Dibo, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Komisyonların görevleri, Adem-i merkeziyetçi, yerel yönetimlerin güçlendirileceği bir Suriye olması için yol haritası ortaya koymak. Müzakere süreci uzun ve zahmetli olacak, çünkü Şam’daki yönetim ve yapısı çok merkezi bir temelde inşa edildi” ifadelerini kullandı.
Şam tarafından konuya dair henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Şam yönetimi, Kürt bölgeleri de dahil olmak üzere ülkenin bütün bölgelerini geri almak konusunda ısrarını sürdürüyor. Ancak Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, geçtiğimiz yıl Şam’ın “özerk yönetimin kurulması” konusunda Kürtlerle diyaloğa hazır olduğunu belirtmişti. Devlet Başkanı Beşşar Esed, geçtiğimiz Mayıs ayında müzakerelerin başarısızlığına yol açan askeri harekata başlamıştı.
Çatışma yılları boyunca rejim güçleri ve Kürt unsurları arasındaki askeri çatışmalar sınırlı bir düzeyde gerçekleşti.
2012 yılında rejim güçleri, kademeli olarak bölgelerden çekilirken, Suriye’deki Kürt nüfusunda da artış gözlemlendi. Daha sonra ise özerk yönetim ve Suriye Kürdistanı (Batı Kürdistan/Rojava) bölgesinde 2 yıl önce federal bir sistem ilan edildi. Söz konusu bu bölge Haseke, Fırat (kuzey ve orta kesimler, Halep’in ve Rakka’nın bir kısmını kapsıyor) ve aylardır Türk Silahlı Kuvvetleri ile Suriyeli grupların kontrolü altındaki Afrin’i içeriyor. Bu çerçevede Darar, “Her ne kadar federal kurumlar hala kuzeydoğu Suriye’de var olsa da son dönemde federalizm konusundaki tartışma tersine çevrildi ve müzakere için merkeziyetçilik tartışmaya açıldı” dedi.
Öte yandan Suriye Halk Konseyi’nin Kürt üyelerinden Ömer Osei, geçtiğimiz Cuma günü AFP’ye “Müzakereler, Suriye ordusunun Kürt çoğunluğun bulunduğu bölgelere girişini ve devlet kuruluşlarının gelecek anayasanın kabulüyle Kürtlerin bulunduğu alanlara geri dönüşünü kolaylaştırıyor” dedi.
Ankara, PYD ve askeri kanadı olan YPG’yi “terörist” olarak sınıflandırmakta.
Esed-SDK Uzlaşısı Münbiç’i de kapsıyor
Ankara’nın, Münbiç şehrindeki Kürt unsurlara karşı saldırı başlatma tehdidinden sonra Kürtler, bir ABD- Türkiye anlaşması temelinde şehirden geri çekildi. Kaynaklar tarafından Şarku’l Avsat’a aktarılan bilgilere göre, SDG’nin siyasi kanadı SDK delegasyonuna, yönetim kurulu başkanı İlham Ahmed liderlik ederken, heyet Suriye Gelecek Partisi’nin Genel Başkanı İbrahim Kaftan da da 5 üye içeriyor. Kaynaklar, “Şam ile imzalanacak herhangi bir anlaşma, Münbiç’i de kapsayacak. Münbiç’i yeni Suriye devletine dahil etmek istiyoruz” şeklinde konuştu.