İngiltere’de yayınlanan yeni bir kitap, eski İşçi Partisi lideri Michael Foot’a yönelik “Sovyetler Birliği’nin bir ajanı olduğu” yönündeki suçlamaları yeniden gündeme getirdi.
Sovyet casusu Oleg Gordievsky, 1980’lerde Sovyetler Birliği’nden ayrıldı ve Britanya’ya sığındı. İngiliz Dış İstihbarat Servisi’ne (MI6), aralarında parti başkanının da bulunduğu bir dizi İşçi Partisi liderinin Sovyet hükümeti ile ilişkileri hakkında bilgi verdi. Gordievsky, Michael Foot’un, Sovyet Rusya’nın istihbarat servisi KGB’den bugünkü tutarla 37 bin pound (yaklaşık 48 bin dolar) gizli ödenekler aldığını iddia etti. Ayrıca KGB’nin “işbirlikçi” ve “ajan” kategori altında Michael Foot’un dosyasını muhafaza ettiğini ortaya koydu. Ancak İngiliz istihbaratının değerlendirilmesi, İşçi Partisi liderinin doğrudan bir Sovyet ajanı veya muhbiri olmadığı yönündeydi. Bilakis KGB onu yanıltmak için kullanıyordu. Ancak, özellikle önceki kamuoyu yoklamalarının İşçi Partisinin muhafazakârlar karşısında ön sıralarda olduğunu göstermesiyle birlikte durumun Kraliçeye bildirilecek kadar ciddi olduğunu düşündüler.
Times gazetesi daha sonra Sovyetlerden ayrılan ajan Oleg Gordievsky’nin ortaya çıkardığı sırları yayınladı.
İşçi Partisi lideri söz konusu iddiaları reddetti ve bütün bunların Sovyetler Birliği’nden ayrılma nedenlerini haklı çıkarmak isteyen bir casusun hayal gücünün saçmalığı olduğunu söyledi. Times gazetesine dava açan İşçi partisi lideri davayı kazandı.
Ancak, Gordievsky tarafından yazılan yeni kitabın bölümleri, dün “Casus ve Hain” başlığı altında, İngiliz dış istihbarat servisi yetkililerinin teyitleri ile birlikte Times gazetesinde yayınlanmaya başladı.
Gordievsky’nin beraberinde Londra’ya getirdiği dosyalar arasındaki İşçi Partisi liderinin dosyasının 400’den fazla sayfa olduğunu görünüyor.
Kitabın kapağında yazılı olan “ajan” başlığı, parti liderinin Çekoslovakya’daki Sovyet müdahalesine itirazının ardından 1986’da “işbirlikçi” olarak değiştirildi. Kitapta Gordievsky’nin İngiliz istihbaratını, “Foot’un sol anlayışlı Tribune dergisi ile çalıştığı sıralarda Sovyetler Birliği ile temaslarda bulunduğu” hususunda bilgilendiği de yer alıyor. Gordievsky ayrıca, Foot’un, Sovyet Rusya’nın istihbarat servisi KGB’den 1960’larda bugünkü tutarla 37 bin pound (yaklaşık 48 bin dolar) gizli ödenekler aldığını belirtiyor.
Gazeteye göre, yeni kitap, Sovyetlerin İngiliz İşçi Partisi ve sendikalar üzerindeki nüfuzunun soğuk savaş yıllarında daha fazla etkin olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, bazı liderlerin gönüllü olarak işbirliği teklif ettiklerini ve bundan kazanç sağladıklarını iddia ediyor.
Gordievsky, sendika lideri Jack Jones’i Sovyetlerin “resmi ajanı” olduğunu söyledi. Jones’in düzenli bir şekilde para aldığını kaydeden Gordievsky, Jones’in daha sonra bilgi kaynağı olarak “yararsız” olarak değerlendirildiğini belirtti.
Jones, 1970’li yıllarda İşçi Partisinin iktidara geldiği sıralarda, kabineye katılması için başbakanlardan teklifler aldı.
Kitapta ayrıca, İngiliz iç istihbarat servisi MI5’in direktörünün, Bakanlar Konseyi Sekreteri Sir Robert Armstrong’u Sovyet casusu tarafından aktarılan bilgilerden haber ettiği de yer alıyor. Ancak yetkililer, bilgilerin hassas olduğu ve siyasi durumu kızıştırabileceği düşüncesiyle o zamanki Başbakan Margaret Thatcher’ı bilgilendirmemeye ve İşçi Partisi’nin seçimi kaybedeceğini varsayarak bilgiyi saklamaya karar verdiler.
Michael Foot, Kasım 1980’de muhalefet konumunda olan İşçi Partisi’nin liderliğini üstlendi. Başbakan Thatcher’ın mali politikaları, İşçi Partisi’nin iktidardaki Muhafazakar Parti’yi devirmesini sağlayacak bir kamu hoşnutsuzluğuna ulaşınca, istihbarat yetkilileri, Michael Foot liderliğindeki İşçi Partisi’nin 1983 seçimini kazanması ve Foot’a başbakanlık yolunun açılması gibi bir senaryodan korktular. Fakat Thatcher’ın Falkland Adaları Savaşında Arjantin’e karşı 1982’de kazandığı zafer dengeyi bozdu ve popülaritesini yeniden kazandı. Bu durum sonraki seçimlerde Thatcher’ın büyük bir zafer kazanmasını sağladı. Michael Foot, partisinin genel seçimdeki en büyük kayıplarından birini yaşamasının ardından başkanlıktan istifa etti.
Kitapta, Gordievsky’nin çifte casusluk yaptığı ve yirminci yüzyılın en büyük casuslarından biri olduğu kaydediliyor. Ayrıca 1970’lerde Danimarka’da KGB ile çalışırken Büyük Britanya için casusluk yapmaya başladığı belirtiliyor. Bununla birlikte 1982’de Londra’ya taşındığı sırada da KGB için çalıştığı ve daha sonra gizlice çalıştığı İngiliz istihbaratının yardımıyla İngiltere’deki Sovyet casusları grubunun başına geçtiği bilgisi de yer alıyor.