Birlemiş Milletler Heyeti tarafından desteklenen Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Faiz Sirac, hâlihazırda yaşanan krizi aşmak özellikle de terörle mücadeleyi ilgilendiren tüm katil eylemlerini durdurmak için yeni bir yol haritası sundu. Tasarı, önümüzdeki bahar gerçekleşecek olan meclis ve başkanlık seçim faaliyetlerini kapsıyor.
Başkent Trablus’taki Ana Deniz Üssü’ndeki makamından yaptığı televizyon konuşmasında Sirac, mart ayındaki seçimlere işaret ederek bölünmüş devlet kurumlarının entegrasyonu ve vatandaşlık hizmetlerinin artırılması için parlamento ve anayasa mahkemesi üyelerinden oluşan ortak komisyonlar kurulması çağrısında bulundu. Halka hizmetin, siyasi çekişmelerden ayrı tutulması gerektiğini de ekledi. Bununla birlikte likidite sorununa çare bulunması ve döviz kurunun ayarlanması için Libya Merkez Bankası’nın üzerinde görüş birliğine varılan malî politikaları acil bir şekilde uygulamaya başlaması gerektiğinin altını çizdi. Tasarı, toplumsal barışın sağlanması ve geçici adalet, zararın onarılması ve genel af gibi konularda çalışma mekanizmaları oluşturacak bir yüksek meclis ve şehirler arasında uzlaşmayı sağlayacak komisyonlar kurulması önerisini de içeriyor.
Ülkenin kritik bir süreçten geçtiğini dile getirdikten sonra Sirac, iktidarı döneminde başkanlık konseyinin çekişmelerde taraf olmadığını, bilakis tek arzusunun herhangi bir ayrıştırma veya ötekileştirme olmadan çözüme ortak olmak olduğunu söyledi. Petrol üretiminin sene boyunca günde 150 bin varilden 1 milyon varile çıktığını da ifade ederek, “Ulaştığımız bu seviyeye rağmen bozulma ve yolsuzluklar arttı. Parlamento ve Anayasa Mahkemesi üyelerinin bu işin düzeltilmesi ve sorumluların hesaba çekilmesi için gereğini yapmalı” dedi.
Sirac, sorunu çözmek için olağanüstü önlemler almak zorunda kalınabileceği konusunda uyardı, ancak sözlerine bir açıklık getirmeyerek “Libyalılar’ın sabrı taştı; iş birliği yapmanın vakti geldi” demekle yetindi. Güvenlik dosyası kapsamında değişik şekiller ve isimlerde silahlı grupların varlığının birçok ülkede yaşanan bir gerçek olduğunu söyledi. Sirac, “Bizden öncekiler tehlikeyi önceden görüp silahlanmaya karşı tedbir almadılar” dedi. “Dünya devletleri ile olan ilişkilerimizde dengeli bir siyaset takip ediyoruz. Biz kimsenin elinde oyuncak değiliz. Zorla iç işlerimize karışanlara bunu söyledik ve yine söylüyoruz: Libya’dan elinizi çekin” diyen Sirac sözlerine şöyle devam etti, “Biz ülkenin kalkınması ve terörle mücadele için yardım talep ettik; içişlerimize karışılsın ve egemenliğimiz ihlal edilsin diye değil. Biz birlik olup ülkemizin evlatlarına saygı gösterdiğimizde ve ülkemizi kalkındırdığımızda, dünya bize saygı gösterir ve egemenlik gerçekleşir”
Sirac, ateşkes yapılması ve Libya’nın doğusunda ve Trablus’ta merkezileşmiş rekabet halindeki meclis yapılarının aşamalı olarak bütünleşmesi için de çağrıda bulundu. Krizden çıkmak ve Libyalılar’ın birleşmesini sağlamak için bir de yol haritası sundu ve, “İnanıyorum ki milli şuur, dar şahsi çıkarların önüne geçecek. Herkesi zor da olsa bu konuda taviz vermeye davet ediyorum” dedi.
Libya Meclisi’nde ve Doğu Libyalı Halife Hafter komutasındaki milli orduda sorumlu kişiler, uluslararası arenada kabul görmüş meclisin ve onun yürütme organının Sirac’ın tasarılarını onaylamasının mümkün olmadığını söyledi. Meclisten biri bu çıkışı şu sözlerle delillendirdi, “Sirac’ın haritasını ilan etmesinden saatler önce, İhvan-ı Müslimin liderleri çıkıp onun önerilerinin aynısını talep etti. Besbelli İhvan ve Sirac arasında bir anlaşma var. Bu sonuçsuz bir girişimdir ve önümüzdeki aralık ayında görev süresi dolacak Sirac’ın iktidarda kalma çabasından başka bir şey değildir.”
İhvan yandaşı yerel kanal ‘Alnabaa’, doğudaki Tobruk şehrinde bulunan Meclis Başkanı Akile Salih’in, Sirac’ın teklifini reddettiğini aktardı. Son birkaç haftada ülkenin doğusunda ve güneyinde önemli askeri faaliyetler gerçekleştiren Libya Ulusal Ordusu Komutanı Hafter, görev süresi bitmeden kuvvetlerinin siyasi arenada boy gösterebileceğinin sinyallerini verdi.
Sirac’ın basın bürosu başta konuşmanın dün akşam geç bir saatte yayınlanacağını duyurdu. Ancak sunum kayıttan gerçekleşti. Yerel eylemciler silahlı milislerden birinin Sirac’ın konuşma yaptığı yerel kanala saldırı gerçekleştirdiğini ve bu sebeple bir süreliğine yayına ara verdiğini iddia etti. Ancak Sirac hükümeti kaynakları, bu bilgilerin doğruluğuna yönelik bir açıklamada bulunmadı.
Sirac, birlik, siyasi bölünmeler, güvenlik zaafı, karışıklıklar ve ana yapının çökmesi gibi sebeplere direnç göstererek bir seçim planı yapıp ülke genelinde uygulamayı düşünüyor. Libya, 6 sene önce Kaddafi’nin devrilmesinin ardından bir savaş meydanına döndü. 2014 yılında gerçekleşen bundan önceki seçimler, biri Trablus’ta diğeri doğuda olmak üzere her ikisi de silahlı gruplardan destek alan rakip iki hükümet ve iki meclisin kurulması ile sonuçlanmıştı. Sirac Hükümeti ise Birleşmiş Milletler’in Libya’nın birliği ve istikrarı adına aracı olduğu bir ittifakın meyvesi. Gerekli anlaşmalar politikacılar ve silahlı grupların cüzi desteği ile 2015’de Fas’da Skhirat tesislerinde imzalanmıştı. Trablus’a geçtiği günden beri Sirac, etkin bir hükümet kurmak ve güçlü silahlı grupları kontrol altına almak için mücadele ediyor. Ancak hâlihazırda yaşanan likidite krizi, tekrarlayan elektrik ve su kesintileri ve kamu hizmetindeki kötüleşmeler sebebiyle daha da kötü bir hal aldı.