Fas, demokrasi ve insan haklarında ilerleme için ulusal bir plan kabul edildiğini açıkladı. Yapılan açıklamalar plan çerçevesinde öncelikle insan haklarının devlet tarafından korunması için geliştirilecek ve güçlendirilecek bir dizi önlemin alınacağı yönünde.

Fas Adalet ve Özgürlükler Bakanı Mustafa er-Ramid tarafından önceki akşam Rabat’ta açıklanan plan, dört eksenden oluşuyor. En önemlisi olarak demokrasinin yer aldığı belirtilen bu eksenler kapsamında hükümet, eşitliğin sağlanması, fırsat eşitliği, dokunulmazlıkla mücadele, güvenlik alanında yönetimin uygulanması, yolsuzlukla mücadele için komisyon kurulması, toplanma ve gösteri hakkının korunmasını hedefliyor. Ayrıca derneklerin kurulması gibi de bir dizi tedbiri hayata geçirmeye hazırlanıyor.

Fas yönetiminin belirlediği dört eksende ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel hakların yanı sıra sınıf haklarının korunması ve geliştirilmesi de bulunuyor. Hükümet, insan hakları, kadın hakları, ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü ve bilgi edinme hakkı için kanunlar, yasalar ve mevzuatlar çıkarılması için çalışıyor.

Plan, siyasi rakiplerin birbirleri aleyhinde gerçekleştirdiği ciddi ihlal vakalarını denetlemek üzere 1990’lı yıllarda kurulan ve Fas’ta siyasi bir reform olarak bilinen Eşitlik ve Uzlaşı Komisyonu tarafından hazırlandı. 2008 yılından bu yana insan hakları örgütleri de dâhil olmak üzere planın hazırlanmasını denetleyecek bir komisyonun kurulduğu, özellikle 2011’de anayasasının kabulünden sonra değişikliklerin yapıldığı duyuruldu.

Fas Adalet ve Özgürlükler Bakanı Mustafa er-Ramid, modernleşme sürecinin haziran ayından itibaren ilgili tarafların tamamına danışarak yeniden başladığını ve alınan önlemlerin iki kat artırılacağını belirtti. Ramid, Birleşmiş Milletler’e (BM) Fas’ın ilerleme planını kabul ettiğine ve bunu yaygın bir şekilde uygulamaya geçireceğine ilişkin bilgilendirme çağrısında bulunduğu belirtti. Ramid, 1993 Dünya İnsan Hakları Konferansı’nın Viyana’daki kararlarına cevaben bu yaklaşımı benimseyen 39’uncu ülke olarak Fas’ın artık insan hakları alanında stratejik planlamayı benimsemiş ülkeler arasında bulunacağını vurguladı.

Ramid, hükümet ve insan hakları örgütleri arasında üzerinde anlaşmaya varılan tartışmalı konular hakkında ise “Henüz topluluklarla olan diyalog bazı konularda açık ve kesin duruşları tanımlayacak kadar olgunlaşmadı. Bu nedenle tüm uluslararası insan hakları kuralları ve kanunları gereğince bu kişilerle iletişime geçmenin en uygun yolunu bulmak için diyalogun sürdürülmesine karar verildi” dedi.

Demokrasi ve insan haklarında ilerleme planının resmi olarak duyurulduğu törende konuşan ve daha önce Eşitlik ve Uzlaşı Komisyonu’nda yer alan Fas Başbakanı Saadeddin Osmani açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Ülkemizin geçmişteki cesaretinden ders alınarak ve gerçeği ortaya çıkarmak için çabalayarak orta koyulan plan, demokratik geçişin güçlendirilmesi ve geçmişteki hataların tekrar etmemesi için kapsamlı bir yaklaşımla hazırlandı. Plan, insan hakları ihlallerine maruz kalan mağdurların haklarının iade edilmesini ve bunun bir daha tekrarlanmayacağına dair güvence verilmesini öngörmektedir. Hükümet, yıl sonuna kadar bireysel tazminata ilişkin tüm dosyalarını tamamlayacak. Ayrıca plan, tasarının onaylanması için Bakanlar Kurulu’na sunulacak. Ardından da planın uygulanmasına geçilecek.”

İnsan Hakları Ulusal Konseyi Genel Sekreteri Muhammed es- Sibbar da henüz çözüme kavuşmamış konularla ilgili açıklamalarda bulundu. Sibbar, Faslıların fikir ayrılığına düştüğü konularda sakin ve hedefe uygun bir diyalog ortamının oluşturularak iyileştirmelerin yapılmasının önemini vurguladı.