Bir yıl süren sessizliğin ardından el-Huseyme sokaklarına geri dönen protestocular hakkında hüküm verildi.

Kazablanka Ceza Mahkemesi tarafından dün gece, Fas’ın el-Huseyme kentinde protesto düzenleyen tutuklular hakkında yirmişer yıl hapis cezası hükmü verildi. Bir tutuklu para cezasına çarptırılırken 52 tutuklu için bir yıllık hapis cezası verildi. Yargıcın tutuklulara verdiği toplamda 308 yıla ulaşan hapis cezası ve yaklaşık 81 bin dirhemlik para cezası (8617 dolar) Rif Hareketi aktivistlerinin tepkisine yol açtı.

Kararın duyurulmasının ardından, el-Huseyme şehrinin çeşitli alanlarında düzensiz gösteriler yapıldı. Bu, bir yıl süren sessizliğin ardından eylemcilerin el-Huseyme şehrinde gerçekleştiği ilk protesto.

Hapis cezasına çarptırılan aktivistler, geçtiğimiz yıl Mayıs ve Haziran aylarında protesto düzenlemeleri ve şehirde ayaklanmaları yaymaları nedeniyle mahkeme tarafından tutuklanmıştı. Ardından, devlet güvenliğine zarar vermek, ülkenin toprak bütünlüğüne karşı komplo kurmak ve güvenlik güçlerine şiddet uygulamak gibi ağır suçlardan yargılanmaları için Kazablanka Ceza Mahkemesi’ne sevk edilmişlerdi. Ulusal Güvenlik Genel Müdürlüğü, güvenlik güçlerinin yaralanması ve emniyet güçlerinin zarar görmesi nedeniyle davaya sivil bir temsilciyle müdahil olarak katılmıştı.

Duruşma geçen Eylül ayında başlamıştı. Dün akşam ise sanıklar ve tanıklar dinlenildi ve yaklaşık 90 oturumluk bir duruşma gerçekleştirildi. Duruşmaların ardından, Rif Hareketi lideri Nasır ez-Zefzafi de dahil olmak üzere 4 sanık 20 yıllık, 3 sanık 15 yıllık ve 7 sanık ise 10 yıllık hapis cezasına çarptırıldı. Yanı sıra, 10 sanığa 2000 dirhem (213 dolar) para cezasıyla birlikte 5 yıl hapis cezası, 8 sanığa 2000 dirhem (213 dolar) para cezasıyla birlikte 3 yıl hapis cezası, 19 sanığa bir miktar para cezası ve 2 sene hapis cezası, 1 sanığa 2000 dirhem (213 dolar) para cezasıyla birlikte 1 yıl hapis cezası ve 1 sanığa da 5000 dirhem (532 dolar) para cezasıyla birlikte 1 yıl hapis cezası verildi.

Bir önceki oturumda “yargıcın ön yargılı” olduğu iddiasıyla duruşmayı sessiz kalarak protestoda eden tutuklular hakkında gıyabi hüküm verildi. Tutukluların bulunmadığı mahkeme salonu, savunma heyeti, bazı tutukluların aileleri, hukukçular, politikacılar ve gazetecilerle doluydu. Yargıç, hükümleri açıklar açıklamaz salonda kıvılcım koptu ve sloganlar atıldı. Tutukluların aileleri feryat çığlıkları attı. Bunun üzerine duruşmaya ara verildi. Tutuklular savunmalarında, aleyhinde verilen hükümleri haksız ve katı buldu , ayrıca “misilleme” olarak nitelendirdi. Güvenlik personeli mağdurları ve Emniyet Genel Müdürlüğü temsilcisi ise verilen hükümleri, özellikle de devlet güvenliğine zarar vermek gibi Fas ceza hukuku şartlarına göre idam cezası verilebilecek suçlara yönelik cezaları, “hafif” olarak değerlendirdi.

Sanıkların savunmasında, yargıcın polis tutanaklarına yoğunlaştığı ve sanıkların suçsuzluklarını kanıtlamak için öne sürdükleri argümanları dikkate almadığı iddia edilerek Temyiz Mahkemesine başvuru yapılacağı belirtildi.

Rif Hareketi aktivistlerinin duruşma sırasında Kamu Savcılığına sunduğu argümanların çoğu, sosyal medya kayıtları, video klipler ve çağrı kayıtlarından oluşmaktaydı. Kamu Savcılığı ise, mahkemeye bazı sanıkların Rif bölgesini Fas’tan ayırarak Rif Cumhuriyeti’nin kurma çağrısında bulunan bir gruba mensup yurtdışındaki aktivistlerle yaptığı telefon konuşmaları kayıtlarını sundu. Aralarında resmi yetkililerin de bulunduğu bazı hukuki ve politik çevreler, Rif Hareketi yöneticilerinin mahkumiyetini protesto etti. Birçok kişi sosyal medya sitelerinden “insan haklarına darbe” indirildiği yönünde paylaşımlarda bulundu.

İnsan haklarından sorumlu devlet bakanı, Mustafa el-Remid, “Kod” haber sitesinden, “Davanın İstinaf Ceza Dairesi’nde nakledileceği biliniyor. Yargıya güven aşılayacak ve bölge halkıyla yeni bir uzlaşma sağlayacak daha adil hükümlerin verilmesini umuyorum” açıklamasında bulundu.

Hükümetin ortağı olan İlerleme ve Sosyalizm Partisi Genel Sekreteri Nebil Benabdallah ise kendi Facebook sayfasında paylaştığı yorumda “Yargının bağımsızlığına saygı duymakla birlikte, bu hükümlerin, ülkemizde hakim olmasını beklediğimiz ılımlı atmosfere katkıda bulunmayacağını düşünüyoruz. Bu dosyanın mümkün olan tüm yasal ve yargısal incelemelerinin gerçekleştirilmesi yolundaki çalışmaların tamamlanmasını ümit ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Hukukçu aktivistler bu durumu “yargı katliamı” olarak nitelediler ve yargının bağımsız olmamasını ve adil yargılanma koşullarının bulunmamasını kınadılar.

İnsan hakları savunucuları, “yargının bağımsızlığının yokluğunu” ve “adil yargı koşullarının bulunmamasını” kınadı. Bazı yorumlarda ise “Fas’ın kurşun dolu yıllara geri döndüğü” ifadesi kullanıldı.

El-Huseyme ve komşusu Imzouren kenti, dün gece hükümlerin yayınlanmasından sonra protesto mitinglerine tanık oldu. Yerel basında, Imzouren’da bir ortaokula ateş açıldığı bildirildi.

Yerel yetkililer, olayın Rif Hareketi yöneticileri hakkında verilen hükümlerle bağlantılı olup olmadığını belirtmemekle birlikte bir ortaokulun ateşe verildiğini doğruladı.

Diğer yandan yerel basında, şehrin dün genel bir greve tanık olduğunu ve ticari dükkanların çoğunun kapılarını kapattığı belirtildi. Sosyal medya sitelerinden ise “hükümlerin katı olduğu” yönünde paylaşımlar yapıldı.

Blog yazarları “Hepimizi mahkum ettiler” adıyla hashtag açtılar ve bazıları ise tutukluların affedilmesi amacıyla Fas parlamentosuna çağrıda bulunmak için imza kampanyası başlattılar. Öte yandan Nasır az-Zefzafi taraftarlarının resmi sayfasından, şu çarpıcı yorum yayınladı: “Projelerin ertelenmesine neden olanlar ile onları bu hususta kışkırtanlar ve kralın yirmi yıl yargılanmasına yardım edenler cezaevinde bir gece bile yargılanmadılar. Hangi adaletten bahsediyorsunuz?” Bu yorumla, el-Huseyme şehrinde kalkınma projelerinin uygulanmasında ihmalkar davranan bakanlar ve üst düzey yetkilileri kapsayan geçen yılki muafiyet dalgasına işaret edildi.

Savunmanın Nasır ez-Zefzafi ve beraberindekilerle görüştükten sonra, “katı” olarak nitelendirilen hükümlerin temyizini talep etmesi bekleniyor. Diğer yandan sivil tarafı temsil eden bir avukat ise verilen hükümleri “hafif” olarak nitelendiriyor.